الزمر ٤٥

از الکتاب
کپی متن آیه
وَ إِذَا ذُکِرَ اللَّهُ‌ وَحْدَهُ‌ اشْمَأَزَّتْ‌ قُلُوبُ‌ الَّذِينَ‌ لاَ يُؤْمِنُونَ‌ بِالْآخِرَةِ وَ إِذَا ذُکِرَ الَّذِينَ‌ مِنْ‌ دُونِهِ‌ إِذَا هُمْ‌ يَسْتَبْشِرُونَ‌

ترجمه

هنگامی که خداوند به یگانگی یاد می‌شود، دلهای کسانی که به آخرت ایمان ندارند مشمئزّ (و متنفّر) می‌گردد؛ امّا هنگامی که از معبودهای دیگر یاد می‌شود، آنان خوشحال می‌شوند.

ترتیل:
ترجمه:
الزمر ٤٤ آیه ٤٥ الزمر ٤٦
سوره : سوره الزمر
نزول : ١ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٠
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِذا ذُکِرَ اللهُ وَحْدَهُ ...»: (نگا: اسراء / ). «إِشْمَأَزَّتْ»: گرفته و بیزار گردید. به هم آمد. «یَسْتَبْشِرُونَ»: شاد و مسرور می‌گردند. یادآوری: هم‌اکنون انسانهائی هستند که از شنیدن نام خدا، شور و شوقی از ایشان دیده نمی‌شود، ولی به محض به میان آمدن نام بنده‌ای از بندگان خدا هیاهو و نعره‌ها سر می‌دهند و غرق سرور می‌شوند و چه بسا به حالت جذبه می‌افتند و سرودگویان به دست افشانی و پایکوبی می‌پردازند. و گاهی در مقابل قطعه سنگی و چوبی و یا انسانی بیسواد و بی‌خبر از قرآن و فقه و شریعت زانو می‌زنند!

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

مجاهد گوید: این آیه هنگامى نازل گردید که پیامبر آیات سوره نجم را در کعبه قرائت می‌نمود.[۱] (چنان که شرح آن در طى شأن و نزول آیه ۹۸ سوره نحل در صفحه ۴۸۷ گذشته است).

تفسیر


نکات آیه

۱ - تنفر شدید و انزجار درونى مشرکان، از یاد شدن نام خدا به تنهایى (بدون نام معبودهاىدیگر) (و إذا ذکر اللّه وحده اشمأزّت قلوب الذین لایؤمنون بالأخرة)

۲ - نفوذ آیین شرک در قلب و جان مشرکان صدراسلام و حساسیت شدید آنان نسبت به آیین یکتاپرستى (و إذا ذکر اللّه وحده اشمأزّت قلوب الذین لایؤمنون بالأخرة) از تنفر و انزجار قلبى مشرکان به صرف یاد کردن نام خداوند، برداشت بالا به دست مى آید.

۳ - ایمان نداشتن به جهان آخرت، از اوصاف مهم و شناخته شده مشرکان صدراسلام (الذین لایؤمنون بالأخرة) توصیف مشرکان به ایمان نداشتن به آخرت و انتخاب این وصف از میان اوصاف دیگر آنان، مى تواند بیانگر مطلب یاد شده باشد.

۴ - عقیده به وجود خداى یکتا، مستلزم عقیده به وجود جهان آخرت است. (و إذا ذکر اللّه وحده اشمأزّت قلوب الذین لایؤمنون بالأخرة) از این که خداوند مى فرماید: کسانى که ایمان به آخرت ندارند، از یاد خدا به تنهایى، تنفر دارند; به دست مى آید که این تنفر به خاطر ایمان نداشتن به آخرت است و اگر آنان ایمان مى داشتند، چنین تنفرى به آنها دست نمى داد. بنابراین میان ایمان به آخرت و ایمان خداوند یکتا، تلازم وجود دارد.

۵ - انبساط خاطر و شادمانى مشرکان به هنگام یاد شدن نام معبودهایى جز خداوند (معبودهاى ادعایى آنان) (و إذا ذکر الذین من دونه إذا هم یستبشرون)

۶ - مشرکان نسبت به یاد کردن خدا به همراه یاد دیگر معبودها و نیز عبادت مشترک خدا و معبودها، حساس نبوده و مخالفت نمىورزیدند. (و إذا ذکر اللّه وحده اشمأزّت ... و إذا ذکر الذین من دونه إذا هم یستبشرون) از آیه شریفه به روشنى استفاده مى شود که مشرکان نسبت به یاد کردن خدا به تنهایى حساس بوده و از یاد شدن معبودهاى خود بدون یاد شدن خدا خوشحال مى شدند; ولى در این آیه از واکنش و حساسیت مشرکان در صورتى که نام خدا و معبودها با هم و مشترکاً یاد شوند، سخنى به میان نیامده است. بنابراین یاد نشدن آن، مى تواند حاکى از مطلب بالا باشد.

موضوعات مرتبط

  • آخرت: مکذبان آخرت ۳
  • ذکر: آثار ذکر خدا ۱; آثار ذکر معبودان باطل ۵
  • شرک: آثار شرک ۲
  • عبادت: عبادت معبودان باطل ۶
  • عقیده: آثار عقیده به توحید ۴; زمینه عقیده به آخرت ۴
  • مشرکان: شرک مشرکان ۵، ۶; صفات مشرکان صدراسلام ۳; عبادات مشرکان ۶; عوامل سرور مشرکان ۵; عوامل نفرت مشرکان ۱; مشرکان صدراسلام و توحید عبادى ۲; مشرکان و ذکر خدا ۶; مشرکان و ذکر معبودان باطل ۶

منابع

  1. تفسیر ابن المنذر.