التوبة ٣٨

از الکتاب
کپی متن آیه
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا مَا لَکُمْ‌ إِذَا قِيلَ‌ لَکُمُ‌ انْفِرُوا فِي‌ سَبِيلِ‌ اللَّهِ‌ اثَّاقَلْتُمْ‌ إِلَى‌ الْأَرْضِ‌ أَ رَضِيتُمْ‌ بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ‌ الْآخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ‌ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي‌ الْآخِرَةِ إِلاَّ قَلِيلٌ‌

ترجمه

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! چرا هنگامی که به شما گفته می‌شود: «به سوی جهاد در راه خدا حرکت کنید!» بر زمین سنگینی می‌کنید (و سستی به خرج می‌دهید)؟! آیا به زندگی دنیا به جای آخرت راضی شده‌اید؟! با اینکه متاع زندگی دنیا، در برابر آخرت، جز اندکی نیست!

ترتیل:
ترجمه:
التوبة ٣٧ آیه ٣٨ التوبة ٣٩
سوره : سوره التوبة
نزول : ٤ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٣٠
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«مَا لَکُمْ»: چه چیزتان شده است؟ چه خبرتان است؟ چرا شما؟ «إنفِرُوا»: بیرون روید. برای جهاد به تندی خارج شوید. «إِثَّاقَلْتُمْ»: سستی و کندی کردید. اصل آن (تَثَاقَلْتُمْ) و از باب تفاعُل است. «إِثَّاقَلْتُمْ إِلَى الأرْضِ»: خویشتن را به زمین چسپانده و تنبلی کردید. دل به زندگی جهان دادید و بدان گرائیدید. «مِنَ الآخِرَةِ»: بدل آخرت. به جای دنیای دیگر.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

گویند وقتى که رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم از طائف مراجعت نمود، دستور جهاد و جنگ با دولت روم را صادر فرمود و این دستور هنگام فصل رسیدن میوه ها بود و مردم مایل بودند در جاى خود بوده و در جنگ شرکت نکنند زیرا رفتن به جنگ در چنین فصل و موقعیتى بسیار بر آن‌ها گران مى آمد مخصوصاً جنگ با دولت روم که هم دشمنى قوى بود و نیز راه آن هم بسیار زیاد و دور مى بود.

خداوند پیامبر خود را از این گران آمدن مسلمین در جنگ خبر داد و این آیه را نازل فرمود[۱] چنانکه مجاهد نیز آن را نقل و روایت نموده است.[۲]

تفسیر


نکات آیه

۱ - مؤمنان، موظف به بسیج شدن براى نبرد در راه خدا، به هنگام صدور فرمان جنگ (یأیها الذین ءامنوا ما لکم إذا قیل لکم انفروا فى سبیل اللّه اثّاقلتم)

۲ - ملاک وجوب شرکت مسلمانان در پیکار با دشمنان، دفاع از اسلام و سرزمین آن است، نه خصوصیات رهبرى جامعه و صلاحیت و عدم صلاحیت وى براى فراخوانى به جنگ. (یأیها الذین ءامنوا ما لکم إذا قیل لکم انفروا فى سبیل اللّه) به کارگیرى فعل مجهول (قیل) و عدم ذکر نام و خصوصیات کسى که فرمان جهاد را صادر مى کند، مفید برداشت فوق است.

۳ - سرزنش خداوند نسبت به آنان که، پس از صدور فرمان جنگ، از شرکت در آن امتناع مىورزند. (ما لکم إذا قیل لکم انفروا فى سبیل اللّه اثّاقلتم إلى الأرض)

۴ - بروز نوعى سستى میان گروهى از مسلمانان صدر اسلام، براى رفتن به جنگ تبوک (یأیها الذین ءامنوا ما لکم إذا قیل لکم انفروا ... اثّاقلتم إلى الأرض) این بخش از آیات، چنانکه برخى از مفسّران گفته اند، مربوط به جنگ تبوک است.

۵ - ارزش جهاد، به در راه خدا بودن آن است. (ما لکم إذا قیل لکم انفروا فى سبیل اللّه)

۶ - دلخوشى به زندگى دنیوى و ترجیح دادن آن بر حیات اخروى، عامل سستى و روى گردانى از جهاد در راه خدا (ما لکم إذا قیل لکم انفروا فى سبیل اللّه اثّاقلتم إلى الأرض أرضیتم بالحیوة الدنیا من الأخرة)

۷ - جهاد در راه خدا، عامل سعادت و نیک بختى مؤمنان در حیات اخروى (یأیها الذین ءامنوا ما لکم إذا قیل لکم انفروا فى سبیل اللّه ... أرضیتم بالحیوة الدنیا من الأخرة)

۸ - بهره مندیهاى دنیوى، در مقایسه با نعمتهاى اخروى، متاعى است بسیار اندک و کم ارزش. (فما متع الحیوة الدنیا فى الأخرة إلا قلیل)

۹ - دلخوش کردن به زندگى دنیوى و ترجیح دادن آن بر حیات اخروى، امرى است ناپسند و مورد نکوهش خداوند. (أرضیتم بالحیوة الدنیا من الأخرة فما متع الحیوة الدنیا فى الأخرة إلا قلیل)

۱۰ - لزوم توجّه به ارزشهاى حیات اخروى و ترجیح دادن آن بر زندگى دنیوى، به هنگام ارزیابى اعمال و تصمیم گیرى و انتخاب (أرضیتم بالحیوة الدنیا من الأخرة فما متع الحیوة الدنیا فى الأخرة إلا قلیل)

۱۱ - دنیاطلبان، مردمانى دون همت (أرضیتم بالحیوة الدنیا من الأخرة فما متع الحیوة الدنیا فى الأخرة إلا قلیل)

۱۲ - ترک جهاد و سستى در امر پیکار با دشمنان دین، نشانه دنیاطلبى و دلبستگى به زندگى دنیوى است. (ما لکم إذا قیل لکم انفروا فى سبیل اللّه ... أرضیتم بالحیوة الدنیا من الأخرة)

موضوعات مرتبط

  • آخرت: ترجیح آخرت بر دنیا ۱۰
  • ارزشها: ملاک ارزشها ۵
  • ارزیابى: ملاک ارزیابى ۱۰
  • اسلام: اهمیّت پاسدارى از اسلام ۲; تاریخ صدر اسلام ۴
  • امکانات مادى: ارزش امکانات مادى ۸
  • جهاد: آثار جهاد ۷; ارزش جهاد ۵; اهمیّت بسیج براى جهاد ۱; تخلف از جهاد ۱۲; جهاد با دشمنان ۲; سرزنش متخلفان از جهاد ۳; عوامل سستى در جهاد ۶; ملاکهاى وجوب جهاد ۲
  • حیات: ارزش حیات دنیوى ۱۰; برترى حیات اخروى ۱۰
  • خدا: سرزنشهاى خدا ۳، ۹
  • دنیا: ترجیح دنیا بر آخرت ۹
  • دنیاطلبان: خواسته هاى دنیاطلبان ۱۱
  • دنیاطلبى: آثار دنیاطلبى ۶; سرزنش دنیاطلبى ۹; نشانه هاى دنیاطلبى ۱۲
  • ذکر: اهمیّت ذکر حیات اخروى ۱۰
  • سبیل اللّه: ارزش سبیل اللّه ۵
  • سرزمینها: اهمیّت دفاع از سرزمینهاى اسلامى ۲
  • سعادت: عوامل سعادت اخروى ۷
  • عمل: عمل ناپسند ۹
  • غزوه تبوک: قصه غزوه تبوک ۴
  • مؤمنان: سعادت اخروى مؤمنان ۷; مسؤولیت مؤمنان ۱
  • مسلمانان: سستى در مسلمانان صدر اسلام ۴
  • نعمت: ارزش نعمت هاى اخروى ۸

منابع

  1. تفسیر مجمع البیان.
  2. تفسیر جامع البیان.