التوبة ٣٩

از الکتاب
کپی متن آیه
إِلاَّ تَنْفِرُوا يُعَذِّبْکُمْ‌ عَذَاباً أَلِيماً وَ يَسْتَبْدِلْ‌ قَوْماً غَيْرَکُمْ‌ وَ لاَ تَضُرُّوهُ‌ شَيْئاً وَ اللَّهُ‌ عَلَى‌ کُلِ‌ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ

ترجمه

اگر (به سوی میدان جهاد) حرکت نکنید، شما را مجازات دردناکی می‌کند، و گروه دیگری غیر از شما را به جای شما قرارمی‌دهد؛ و هیچ زیانی به او نمی‌رسانید؛ و خداوند بر هر چیزی تواناست!

ترتیل:
ترجمه:
التوبة ٣٨ آیه ٣٩ التوبة ٤٠
سوره : سوره التوبة
نزول : ٤ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٩
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِلاّ تَنفِرُوا»: اگر برای جهاد بیرون نروید. اصل آن (إِنْ لا تَنْفِرُوا) است. «غَیْرَکُمْ»: جدای از شما، یعنی مطیع و فرمانبردار و مؤمن و پرهیزگار. واژه (غَیْرَ) صفت (قَوْماً) است و به سبب ابهام فراوانی که دارد با وجود اضافه معرفه نمی‌گردد. می‌تواند مستثنی نیز باشد. «یَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَیْرَکُمْ»: قوم دیگری را جانشین شما می‌سازد. قومی را جانشین شما می‌کند که مغایر با شمایند و دستور خدا را اجرا می‌نمایند. «لا تَضُرُّوهُ»: به خدا زیان نمی‌رسانید. به پیغمبر زیان نمی‌رسانید.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

نجدة بن نفیع گوید: از ابن عباس درباره این آیه سؤال کردم، گفت: رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم براى جنگ به چند طائفه از طوائف عرب دستور کوچ دادن داد. آنان تثاقل و تنبلى ورزیدند خداوند این آیه را نازل فرمود و آنان را به عذاب نیامدن باران معذب ساخت.[۱]

تفسیر


نکات آیه

۱ - خداوند، مسلمانان صدر اسلام را، در صورت امتناع ورزیدن از شرکت در جنگ و جهاد، تهدید به عذابى دردناک کرد. (إلا تنفروا یعذبکم عذاباً ألیماً)

۲ - امتناع کنندگان از جهاد، مورد تهدید خدا به عذابى سخت و دردناک (إلا تنفروا یعذبکم عذاباً ألیماً)

۳ - تخلف از جنگ با دشمنان اسلام و جامعه اسلامى، موجب نابودى جامعه اسلامى و سقوط آن (إلا تنفروا یعذبکم ... و یستبدل قوماً غیرکم) «نفر» به معناى خروج براى امر مهیج و تحریک آمیز است که بیشتر درمورد خروج براى جنگ به کار مى رود و فعل مجزوم «یعذب» و «یستبدل» جواب شرط براى «لاتنفروا» است. بنابراین پیام آیه چنین مى شود: اگر مسلمانان به جنگ نروند عذاب مى شوند و نابود خواهند شد و مردم دیگرى به جاى آنان خواهند نشست.

۴ - فرمان جهاد و شرکت همگان در آن، در جهت منافع مؤمنان و زیان تخلف از جهاد، تنها متوجّه خود آنان است; نه خداوند. (إلا تنفروا یعذبکم عذاباً ألیماً ... و لا تضروه شیئاً)

۵ - ترک جهاد و سستى در امر پیکار با دشمن، زمینه ساز نابودى جامعه و جایگزین شدن جامعه دیگرى به جاى آن (إلا تنفروا یعذبکم عذاباً ألیماً و یستبدل قوماً غیرکم)

۶ - قدرت نامحدود خداوند، دلیل توانایى او بر عذاب مردم و جایگزین کردن امتى به جاى امتى دیگر (یعذبکم عذاباً ألیماً و یستبدل قوماً غیرکم ... و اللّه على کل شىء قدیر)

۷ - خداوند، داراى قدرتى بى پایان و نامحدود (و اللّه على کل شىء قدیر)

۸ - قدرت نامحدود خداوند، نشان بى نیازى او از جهاد مؤمنان و آسیب ناپذیرى او، از تخلف آنان (إلا تنفروا ... و لا تضروه شیئاً و اللّه على کل شىء قدیر)

۹ - سنّت خداوند بر تعیین سرنوشت انسانها در پرتو عملکرد خودشان، با وجود قدرت او بر تعیین قطعى همه امور (إلا تنفروا یعذبکم ... و لا تضروه شیئاً و اللّه على کل شىء قدیر) خداوند، از یک سو مؤمنان را به جهاد بر مى انگیزد و از سوى دیگر بى نیازى خود را از عملکرد آنان اظهار مى کند و این نشان دهنده سنّت او بر نقش دادن به انسان در تعیین سرنوشت خویش است.

موضوعات مرتبط

  • اسماء و صفات: قدیر ۷
  • امتها: جایگزینى امتها ۶; زمینه جایگزینى امتها ۵
  • انسان: سرنوشت انسان ها ۹
  • جامعه: زمینه انقراض جامعه ۵
  • جامعه اسلامى: عوامل انقراض جامعه اسلامى ۳
  • جهاد: آثار تخلف از جهاد ۳، ۴، ۵; آثار جهاد ۸; آثار سستى در جهاد ۵; تهدید متخلفان از جهاد ۲; زیان ترک جهاد ۴; سرزنش ترک جهاد ۱; فلسفه جهاد ۴
  • خدا: اضرار به خدا ۸; تهدیدهاى خدا ۱، ۲; سنّتهاى خدا ۹; عذابهاى خدا ۶; قدرت خدا ۶، ۸، ۹; نشانه هاى بىنیازى خدا ۸; ویژگیهاى قدرت خدا ۷
  • سرنوشت: عوامل مؤثر در سرنوشت ۹
  • عذاب: تهدید به عذاب ۱، ۲; عذاب دردناک ۱، ۲; مراتب عذاب ۱، ۲
  • عمل: آثار عمل ۹
  • مؤمنان: اهمیّت منافع مؤمنان ۴
  • مسلمانان: تهدید مسلمانان صدر اسلام ۱

منابع

  1. تفسیر ابن ابى‌حاتم.