الأنبياء ٣٠

از الکتاب
کپی متن آیه
أَ وَ لَمْ‌ يَرَ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا أَنَ‌ السَّمَاوَاتِ‌ وَ الْأَرْضَ‌ کَانَتَا رَتْقاً فَفَتَقْنَاهُمَا وَ جَعَلْنَا مِنَ‌ الْمَاءِ کُلَ‌ شَيْ‌ءٍ حَيٍ‌ أَ فَلاَ يُؤْمِنُونَ‌

ترجمه

آیا کافران ندیدند که آسمانها و زمین به هم پیوسته بودند، و ما آنها را از یکدیگر باز کردیم؛ و هر چیز زنده‌ای را از آب قرار دادیم؟! آیا ایمان نمی‌آورند؟!

ترتیل:
ترجمه:
الأنبياء ٢٩ آیه ٣٠ الأنبياء ٣١
سوره : سوره الأنبياء
نزول : ٦ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٣
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَوَلَمْ یَرَ ...»: آیا نمی‌بینند؟ آیا نمی‌دانند و آگاهی ندارند؟ «رَتْقاً»: چسپیده و متّصل. مصدر است و به معنی اسم مفعول، یعنی (مَرْتُوق) است. «فَتَقْنَاهُمَا»: آن دو را از هم جدا و منفصل کردیم. استعمال فعل مثنّی (کانَتا) و ضمیر مثنّی (هُما) با توجّه به این است که مجموعه سماوات یک طرف، و خود ارض یا زمین یک طرف در مدّنظر بوده است. در این بخش اشاره گذرائی به آغاز پیدایش جهان شده است. «مِنَ الْمآءِ»: از آب. اشاره به پیدایش حیات در سواحل اقیانوسها و دریاها و رودخانه‌ها است. به سبب آب. اشاره به این است که قسمت اعظم بدن انسان و حیوان و گیاه از آب تشکیل و بدون آب تحوّلات و انفعالات داخلی آنها ناممکن است، و از سوی دیگر قوام زندگی جانداران بر آب است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر


نکات آیه

۱- جهان طبیعت (آسمان و زمین) در ابتداى خلقت، متراکم و به هم پیوسته بوده است. (أنّ السموت والأرض کانتا رتقًا ) «رتق» به معناى ضمّ و پیوستن است و «فتق» به معناى فصل و جدا شدن است. مقصود از رتق پیوستگى و با هم بودن آسمان و زمین در آغاز خلقت و مراد از «فتق» جدا شدن و دورگشتن آن دو از هم در دوره بعد است. گفتنى است که مقصود از رؤیت در «أوَلم یر» رؤیت قلبى و علمى است.

۲- جهان طبیعت، داراى آسمان هاى متعدد (السموت )

۳- آب، سرچشمه حیات و زندگى در جهان طبیعت (و جعلنا من الماء کلّ شىء حىّ ) «من» در «من الماء» ابتدائیه است; یعنى، هر چیز دارى حیات از آب نشأت گرفته و منشأ آن آب است.

۴- پیدایش موجودات زنده، پس از گذشت دوره انباشتگى و تراکم آسمان ها و زمین بوده است. (أنّ السموت والأرض کانتا رتقًا ففتقنهما و جعلنا من الماء کلّ شىء حىّ )

۵- جهان طبیعت، داراى مراحل و دوره هایى در آفرینش (أنّ السموت والأرض کانتا رتقًا ففتقنهما و جعلنا من الماء کلّ شىء حىّ)

۶- لزوم نگرش به تحولات پدیده هاى جهان خلقت، در راستاى راه یابى به توحید (أوَلم یر الذین کفروا أنّ السموت ...ففتقنهما و جعلنا من الماء کلّ شىء حىّ أفلایؤمنون)

۷- آفرینش آسمان ها و زمین و سیر تحولات آنها و نیز پیدایش حیات از آب، از نشانه هاى توحید ربوبى و یگانگى خداوند (أوَلم یر ... السموت ... و جعلنا من الماء کلّ شىء حىّ أفلایؤمنون ) برداشت یاد شده از این جا است که آیات شریفه، در مقام اثبات ربوبیت یگانه خدا و تشویق به ایمان به این ربوبیت است; و گرنه مشرکان - که مخاطبان این آیات هستند - منکر خالقیت خدا نبوده اند.

۸- اندیشیدن در پدیده هاى جهان خلقت، از راه هاى دستیابى انسان به توحید و یگانگى خداوند (أوَلم یر الذین کفروا أنّ السموت ... أفلایؤمنون )

۹- کافران، به واسطه بى توجهى به تحولات پدیده هاى خلقت و ایمان نیاوردن به خداى یگانه، سزاوار سرزنش اند. (أوَلم یر الذین کفروا أنّ السموت والأرض ... أفلایؤمنون ) همزه در «أوَلم...» براى استفهام انکارى و افاده توبیخ مى کند.

روایات و احادیث

۱۰- «قال أبوجعفر(ع) ... انّ قول اللّه عزّوجلّ «کانتا رتقاً» یقول: کانت السماء رتقاً لاتنزل المطر و کانت الأرض رتقاً لاتنبت الحبّ ... فتق السماء بالمطر والأرض بنبات الحبّ; از امام باقر(ع) روایت شده که فرمود: ... سخن خداى - عزّوجلّ - «کانتا رتقاً» بیان مى کند که آسمان بسته بود و باران نمى بارید و زمین بسته بود و گیاه نمى رویانید ... پس خداوند آسمان را با باریدن باران و زمین را با رویانیدن گیاه شکافت».[۱]

موضوعات مرتبط

  • آب: فواید آب ۳، ۸
  • آسمان ها: تعدد آسمانها ۳; خلقت آسمانها ۸
  • آسمان: انشقاق آسمان۰ ۱;پیوستگى آسمان و زمین ۱; عوامل انشقاق آسمان ۲
  • آغاز: آغاز خلقت آفرینش ۱
  • آفرینش: آثار تعقل در آفرینش ۹; آغاز خلقت آفرینش ۱; اهمیت مطالعه آفرینش ۷; پیوستگى آفرینش ۱; مراحل خلقت آفرینش ۶
  • آیات آفاقى :۸
  • انشقاق: انشقاق آسمان ۱۱; انشقاق زمین ۱۱; عوامل انشقاق آسمان ۲; عوامل انشقاق زمین ۲
  • باران: فواید باران ۲، ۱۱
  • تاریخ: تاریخ پیدایش موجودات زنده ۵; تاریخ زمین ۲
  • تعقل: آثار تعقل در آفرینش ۹; عدم تعقل کافران ۱۰
  • توحید: دلایل توحید ربوبى ۸; زمینه توحید ۹
  • حیات: منشأ حیات ۴، ۸
  • خلقت: آغاز خلقت آفرینش ۱; خلقت آسمانها ۸; خلقت زمین ۸; مراحل خلقت آفرینش ۶
  • ربوبى: دلایل توحید ربوبى ۸
  • رویش: منشأ رویش گیاهان ۲، ۱۱
  • زمین: انشقاق زمین ۱۱; پیوستگى آسمان و زمین ۱; تاریخ زمین ۲; خلقت زمین ۸; عوامل انشقاق زمین ۲
  • زنده: تاریخ پیدایش موجودات زنده ۵
  • کافران: سرزنش کافران ۱۰; عدم تعقل کافران ۱۰
  • گیاهان: منشأ رویش گیاهان ۲، ۱۱
  • مطالعه: اهمیت مطالعه آفرینش ۷
  • موجودات: تاریخ پیدایش موجودات زنده ۵

منابع

  1. کافى، ج ۸، ص ۹۵، ح ۶۷; نورالثقلین، ج ۳، ص ۴۲۵- ، ح ۵۴.