الفتح ١

إِنَّا فَتَحْنَا لَکَ‌ فَتْحاً مُبِيناً

ترجمه

ما برای تو پیروزی آشکاری فراهم ساختیم!...

حقا ما تو را پيروزى بخشيديم، پيروزى درخشانى

ما تو را پيروزى بخشيديم [چه‌] پيروزى درخشانى!

(ای رسول ما غم مدارکه) البته ما تو را به فتح آشکاری فیروز می‌گردانیم (که نه بس شهر مکّه بلکه شهر دلهای اهل عالم را فتح کنی).

به راستی ما برای تو پیروزی آشکاری فراهم آوردیم؛

ما براى تو پيروزى نمايانى را مقدر كرده‌ايم.

همانا گشایشی آشکار در کار تو پدید آوردیم‌

ما براى تو گشايش و پيروزى نمايانى را بگشوديم.

ما برای تو فتح آشکاری را فراهم ساخته‌ایم.

ما به‌راستی برای تو گشایش و پیروزی بخشیدیم، (چه) پیروزی روشنگری.

همانا پیروزی دادیم پیروزی آشکار (یا بگشودیم برایت گشایشی آشکار)

سوره الفتح	آیه ١	الفتح ٢
سوره : سوره الفتح نزول : ٧ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«فَتَحْنَا»: گشوده‌ایم و پیش آورده‌ایم. ذکر فعل به صورت ماضی، به خاطر تحقق یا قطعیت موضوع است. «فَتْحاً مُّبِیناً»: مراد صلح حدیبیه است که به خاطر خیرات و برکات و فتوحات مترتب بر آن، فتح آشکار نامیده شده است. یا مراد فتح مکه است که دو سال بعد از صلح حدیبیه بوقوع پیوست و انتشار اسلام و شکوه مسلمانان را بدنبال داشت.

تفسیر

• آيات ۱ - ۷، سوره فتح
• اشاره به مضامين سوره مباركه فتح و انطباق آن با ماجراى صلح حديبيه
• توضيح و توجيه اينكه مقصود از فتح مبين در آيه : ((انا فتحنا لك فتحا مبينا)) صلح حديبيه است
• صلح حديبيه مؤ ثرترين عامل براى فتح مكه در قرن هشتم هجرى بود
• توجيه بعضى از مفسرين براى فرار از عدم ارتباط فتح مذكور با آمرزش گناهان
• شرح مقصود از غفران ذنب متقدم و متاءخر پيامبر (ص ) در آيه : ((يغفر لك اللّه تقدم منذنبك و ما تاءخر...)) و ارتباط آن با فتح مبين
• وجود متعددى كه در بيان معنى و مفاد آيه فوق گفته شده است
• اشكال سوم : آمرزش گناهان بطور مطلق لازمه اش جايز بودن ارتكاب گناهان غيرقابل آمرزش همچون شرك به خدا است
• نظريه سيد مرتضى در توجيه غفران نبوت پيامبران
• مراد و مقصود از ((نصر عزيز)) در آيه ((ينصرك الله نصرا عزيزا))
• مراد از ((سيكينت )) و انزال آن بر قلوب مؤ منين
• سخن بعضى كه گفته اند مراد از ((انزل )) اسكان و قرار دادن است و رد سخن آنان
• (بيان اينكه ايمان علم و عمل - با هم - است و شدت و ضعف ايمان ناشى از شدت و ضعف علمو عمل است )
• سخن كسانى كه گفته اند: ايمان شدت و ضعف نمى پذيرد وعمل ربطى به ايمان ندارد و بيان ضعف و بى پايگى اين سخن
• بيان ضعف و بى پايگى اين سخن
• سخن بعضى از مفسرين درباره زيادت ايمان در آيه ((ليزدادوا ايمانا مع ايمانهم ))
• معناى اينكه فرمود: جنود آسمانها و زمين از آن خدا است
• روايتى پيرامون ماجراى صلح حديبيه و نزول آيات : ((انا فتحنا لك فتحا مبينا...))
• روايتى از ابن عباس در شر واقعه صلح حديبيه
• روايتى ديگر درباره جريان صلح حديبيه
• مضمون عهدنامه صلح حديبيه
• كاتب رسول خدا در معاهده صلح حديبيه على بن ابى طالب عليه السلام بود
• روايتى به نقل از تفسير ((الدرا المنثور)) در بيان شاءننزول سوره فتح
• دو روايت در بيان معناى آيه : ((ليغفر لك اللّه ما تقدم من ذنبك و ما تاءخر...))
• روايتى در باره مراد از ((سيكينت )) و روايتى درباره اينكه ايمانعمل است و شدت و ضعف و زيادت و نقصان دارد

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- امتنان خدا بر پیامبر(ص)، به خاطر فتحى بزرگ و نمایان (إنّا فتحنا لک فتحًا مبینًا)

۲- صلح حدیبیه، فتحى بزرگ و موهبتى الهى براى پیامبر(ص) (إنّا فتحنا لک فتحًا مبینًا) بنابراین که مراد از «فتحاً» صلح حدیبیه باشد، برداشت بالا به دست مى آید.

۳- نقش مهم صلح حدیبیه، در پیروزى هاى شگرف بعدى پیامبر(ص) و مسلمانان* (إنّا فتحنا لک فتحًا مبینًا) با توجه به این که صلح حدیبیه در ظاهر فتح به شمار نمى آمده، ممکن است اطلاق «فتح مبین» بر آن، از آن جهت باشد که این صلح، سرآغاز فتح مکه و یا دیگر پیروزى هاى مهم پس از آن بوده است.

۴- تسلیم شدن مشرکان در برابر مسلمانان و پذیرش صلح در حدیبیه، فتحى بزرگ براى جبهه اسلام* (إنّا فتحنا لک فتحًا مبینًا) اهمیت صلح حدیبیه، از آن رو است که مشرکان تا آن روز، جز به نابودى مسلمانان نمى اندیشیدند; اما باصلح حدیبیه، آنان در حقیقت مجموعه مسلمانان را به عنوان گروهى قدرتمند، رسماً پذیرفتند و این در صحنه سیاسى، فتحى بزرگ براى مسلمانان بود.

۵ - تحولات نهضت صدر اسلام و شکل گیرى و شکوفایى آن، تحت اراده و حمایت الهى (إنّا فتحنا لک فتحًا مبینًا) با توجه به این که فتح (صلح حدیبیه) به خداوند نسبت داده شده است، برداشت بالا به دست مى آید.

۶ - جایگاه مهم رهبرى (پیامبر) در نظام اسلامى و تفکر دینى (إنّا فتحنا لک فتحًا مبینًا) با این که فتوحات اسلامى، پیروزى براى همه مسلمانان است; مخاطب قرار گرفتن شخص پیامبر(ص) در این آیه و اختصاص به ذکر یافتن آن حضرت، بیانگر جایگاه ویژه و والاى ایشان است.

۷ - وعده قطعى خداوند به فتح بزرگ مکه در پى صلح حدیبیه (إنّا فتحنا لک فتحًا مبینًا) مراد از «فتح»، ممکن است فتح مکه باشد و فعل ماضى «فتحنا» در واقع تأکیدى باشد بر فتحى که در آینده صورت خواهد گرفت.

۸ - «قال الرضا(ع) ... فلمّا فتح اللّه عزّوجلّ على نبیّه مکة قال له یا محمّد(ص) «إنّا فتحنا لک فتحًا مبینًا»...;(۱) امام رضا(ع) فرمود: ... آن هنگام که خداوند مکه را براى پیامبرش فتح نمود، به آن حضرت فرمود: اى محمّد! «إنّا فتحنا لک فتحاً مبیناً»...».

۹ - «فى روایة طویلة عن الصادق(ع) انّها نزلت بعد الصلح فى الحدیبیة;(۲) در یک روایت طولانى از امام صادق(ع) روایت شده که آیه فتح بعد از صلح حدیبیه، نازل شده است».

موضوعات مرتبط

• آیه فتح: نزول آیه فتح ۸، ۹
• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۴; منشأ تحولات صدر اسلام ۵
• خدا: خدا ۵; حتمیت وعده هاى خدا ۷; نقش خدا ۸
• رهبرى: نقش رهبرى ۶
• صلح حدیبیه :۹ آثار صلح حدیبیه ۲ ۹، ۳، ۷; قصه صلح حدیبیه ۴ ۹
• فتح مکه: منشأ فتح مکه ۸; وعده فتح مکه ۷
• محمد(ص): پیروزى محمد(ص) ۱، ۲، ۸; زمینه پیروزى محمد(ص) ۳; منت بر محمد(ص) ۱; نقش محمد(ص) ۶
• مسلمانان: پیروزى مسلمانان ۴; زمینه پیروزى مسلمانان ۳
• مشرکان: تسلیم مشرکان ۴ ۱. عیون اخبارالرضا، ج ۱، ص ۲۰۲، ب ۱۴، ح ۱; نورالثقلین، ج ۵، ص ۵۶، ح ۱۸. ۲. تفسیر قمى، ج ۲، ص ۳۰۹ تا ۳۱۲.