مريم ٢٦
ترجمه
| مريم ٢٥ | آیه ٢٦ | مريم ٢٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«قَرِّی عَیْناً»: چشمت را روشن دار. شاد باش. «قُولِی»: بگو. مراد از گفتن، اشاره کردن و فهماندن است. «صَوْماً»: روزه. مراد روزه سکوت است که در شرع اسلام منسوخ گشته است و مشروع نیست. «إِنسِیّاً»: مفرد اسم جنس جمعی (إِنس) به معنی انسان است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۶ - ۴۰ سوره مريم
- اشاره به شباهتهاى داستان يحيى و داستان عيسى (عليهما السلام )
- مراد از جمله : ((فاتخذت من دونهم حجابا((
- مقصود از روحى كه براى مريم (عليه السلام ) به صورت بشرمتمثل شد
- گفتارى در معناى تمثل
- نقد و بررسى چهار اشكال و شبهه اى كه پيرامون جبرئيل براى مريم مطرح شده است
- پاسخ به اشكال دوم درباره تمثل
- پاسخ به اشكالهاى سوم و چهارم
- حاصل سخن درباره حقيقت تمثل
- پناه بردن مريم به خدا و آگاهانيدن او به دارا شدن پسر شدن پسرى توسط جبرئيل
- حكايت وضع حمل مريم و اندوه و نگرانى او در اين خصوص
- حضرت عيسى (ع ) مادر خود را تسلى و دلدارى مى دهد
- سفارش به روزه سكوت گرفتن براى رهايى از زخم زبان مردم
- وجوم مختلف درباره لفظ ((كان (( در جمله : ((كيف نكلم من كان فى المهد صبيا((
- سخن گفتن عيسى (عليه السلام ) در گهواره با مردم :((قال انى عبدالله ...((
- تقرير حجتى بر نفى فرزند بودن عيسى (عليه السلام ) براى خدا
- توبيخ كسانى كه درباره عيسى (عليه السلام ) اختلاف كردند و گمراه گشتند، و تهديدآنان
- معناى جلمه (لكن الظالمون اليوم فى ظلال مبين )
- روز قيامت براى ظالمين روز حسرت است
- توضيحى درباره مراد از اينكه فرمود: ((انا نحن نرث الاءرض و من عليها...((
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات مربوط به مريم وحمل او به عيسى و تكلم عيسى در نوزادى و...)
نکات آیه
۱- حضرت عیسى(ع) در آغاز تولد خویش، مادرش مریم(س) را به خوردن خرماى تازه و نوشیدن از آب نهر فرا خواند. (فنادیها من تحتها ... تحتک سریًّا ... رطبًا جنیًّا . فکلى واشربى)
۲- خرماى تازه (رطب)، غذاى مناسب براى زن، پس از وضع حمل است. (فکلى) توصیه شدن مریم به خوردن خرماى تازه، بر مناسب بودن آن براى زنان، پس از زایمان دلالت دارد.
۳- سخن گفتن عیسى(ع) با مادر خود و تأمین آب و غذا به صورت خارق العاده، زمینه هاى مسّرت و چشم روشنى مریم(س) و رفع نگرانى او از آینده بود. (فنادیها ... فکلى و اشربى و قرّى عینًا) «عیناً» تمییز و بیانگر مراد جدى از فاعل است و «قرّى» از ماده «قرار» (آرام گرفتن) و یا «قُرّ» (سرد شدن) است. در صورت اول جمله «قرّى عیناً»، یعنى «چشم آرمیده باش» و در صورت دوم، یعنى «خنک چشم باش» (چشمت از اشک سوزان به دور باشد) و در هر صورت، کنایه از خوش دلى و شادمانى است که چشم از نگرانى و اضطراب باز مى ایستد و از سوزش اشک اندوه، مصون مى ماند. ارتباط جمله «قرّى عیناً» با جملات قبل، گویاى برداشت فوق است.
۴- فرزنددار شدن، مایه روشنایى چشم و قرار دل مادر است. (و قرّى عینًا) جمله «قرّى عیناً» مى تواند مستقل از جملات قبل باشد; در این صورت - به قرینه سیاق - با اصل پیدایش فرزند، مرتبط خواهد بود.
۵- تبریک و شادباش گفتن به مادر پس از تولد نوزاد، کارى پسندیده است. (و قرّى عینًا) چشم روشنى گفتن به مریم(س) از هر ناحیه اى که صورت گرفته باشد، نشان از و مطلوب بودن آن، در پى زایمان مادران و به دنیاآوردن فرزند است.
۶- زن پس از زایمان، نیازمندِ تغذیه مناسب و نیز آرامش روحى و تسلّى خاطر است. (فکلى و اشربى و قرّى عینًا)
۷- عیسى(ع)، وظیفه دفاع از مادر خویش در مقابل تهمت هاى مردم را به عهده گرفت. (فإمّاترینّ من البشر أحدًا فقولى إنّى نذرت للرحمن صومًا) توصیه مادر به سکوت از جانب عیسى(ع) بدان معنا بود که او نگران دفاع از خود نباشد، چرا که عیسى(ع) خود آن را انجام خواهد داد. سخن گفتن عیسى(ع) با مادر پس از ولادت، این اطمینان را به مریم داده بود که او براین کار کاملاً توانا است.
۸- عیسى(ع)، شیوه برخورد با مردم و چگونگى واکنش در برابر بهتان آنان را به مادرش مریم(س) آموخت. (فإمّا ترینّ من البشر أحدًا فقولى)
۹- حضرت مریم(س) در هنگام وضع حمل و پس از آن، تا زمان بازگشت به قوم خویش تنها بود.* (فحملته فانتبدت به مکان قصیًّا... فإمّا ترینّ من البشر أحدًا) جمله شرطیه «فإمّاترینّ...» ممکن است براین دلالت کند که در هنگام وضع حمل و بعد از آن بشرى در آنجا نبوده است، گرچه - به قرینه سیاق کلام - مى توان گفت: مراد عموم انسان ها نیستند، بلکه افرادى مورد نظر هستند که فرزند داشتن مریم براى آنان سؤال انگیز باشد. برخى «ال» در «البشر» را براى عهد و اشاره به قوم مریم دانسته اند.
۱۰- عیسى(ع)، مادرش مریم(س) را به نذر روزه سکوت، هنگام مواجهه با مردم توصیه کرد. (فإمّا ترینّ من البشر أحدًا فقولى إنّى نذرت للرحمن صومًا)
۱۱- مریم(س)، نذر روزه سکوت را پس از مواجهه با اولین نفر از افراد جامعه خویش منعقد ساخت. (فإمّاترینّ من البشر أحدًا فقولى إنّى نذرت) ظاهر «فقولى» آن است که مریم مفاد نذر خود را با زبان بیان کرده باشد; دراین صورت همان جمله «إنّى نذرت ...» صیغه نذر بوده و نذر مریم با گفتن آن منعقد شده است.
۱۲- روزه سکوت حضرت مریم(س)، به مدت یک روز و هم زمان با هنگام بازگشت نزد قوم خود بوده است. (إنّى نذرت للرحمن صومًا فلن أکلّم الیوم إنسیًّا) الف و لام در «الیوم» براى عهد حضورى است; یعنى «امروز» و مراد از آن همان روزى است که همراه با نوزاد خود به میان قومش برگشت.
۱۳- مریم(س) با راهنمایى فرزندش عیسى(ع)، روزه خود را در ارتباط با برخوردارى از رحمت گسترده خداوند، اعلام کرد. (إنّى نذرت للرحمن صومًا)
۱۴- روزه، واکنشى شایسته در برابر بهره مندى از رحمت گسترده خداوند است. (إنّى نذرت للرحمن صومًا)
۱۵ - «رحمان» از اسما و صفات خداوند است. (للرحمن)
۱۶- جسم و روحِ مریم(س)، تحت مراقبت ویژه خداوند بود. (فنادیها ... فکلى و اشربى ... فإمّاترینّ) ندا دهنده به مریم هرکس که باشد (چه عیسى(ع) و یا فرشته) از جانب خداوند و به فرمان او بوده است، لذا باید گفت مریم(س) در تمامى این حالات در مراقبت خاصى از جانب خداوند قرار داشته است.
۱۷- «نذر» امرى مطلوب در آیین مریم(س) و معروف نزد هم عصران او (فإمّاترینّ من البشر أحدًا فقولى إنّى نذرت للرحمن)
۱۸- رجحان روزه سکوت و تعلق نذر به آن، از احکام آیین مریم (دین یهود) (إنّى نذرت للرحمن صومًا)
۱۹- لزوم ترک سخن با انسان ها در طول روز، از احکام روزه در آیین مریم(س) (دین یهود) (إنّى نذرت للرحمن صومًا فلن أکلّم الیوم إنسیًّا) روزه اى که مریم(س) نذر کرد به دو صورت نقل گردیده است: ۱- به صورت امساک از طعام و سخن، چون در شریعت آن زمان، روزه دار مى بایست از سخن نیز اجتناب کند ۲- به صورت روزه سکوت که روزه دار، فقط از سخن اجتناب مى کرد. ظاهر آیه متناسب با صورت اول است، چرا که او نذر مطلق روزه کرده و سخن نگفتن را متفرع بر آن ساخته است.
۲۰- در آیین مریم (دین یهود) روزه دار به سخن گفتن با غیر انسان ها و ذکر خداوند مجاز بود. (إنّى نذرت للرحمن صومًا فلن أکلّم الیوم إنسیًّا) «إنسىّ»; یعنى، یک انسان (قاموس). جمله «لن أکلّم الیوم إنسیّاً» تفریع بر «إنّى نذرت» مى باشد; یعنى، چون نذر روزه کرده ام، با هیچ انسانى سخن نخواهم گفت. از این تفریع چنین بر مى آید که در آیین یهود، روزه دار نباید با انسانى تکلم کند; ولى ذکر گفتن و با خداوند مناجات کردن منعى نداشته است.
۲۱- سخن گفتن زن جوان با مرد اجنبى، جایز است. (فلن أکلم الیوم إنسیًّا) اگر اصل سخن گفتن زن با نامحرمان حرام بود، به ایجاد عذر شرعى دیگر و نذر روزه سکوت، نیازى نبود. گفتنى است این آیه در غیر مورد روزه سکوت که بر نسخ آن نص خاص وارد شده است، قابل تمسک است.
۲۲- وفاى به نذر واجب است. (إنّى نذرت للرحمن ... فلن أکلّم الیوم إنسیًّا) چنانچه مریم(ع) با وجود نذر، حق سخن گفتن داشت، نذر او نمى توانست نزد مردم عذر قطعى براى سکوت باشد.
۲۳- زنى که شوهر ندارد، در نذرکردن آزاد است. (فقولى إنّى نذرت)
۲۴- در نذر، قصد قربت لازم است. (إنّى نذرت للرحمن)
۲۵- قصد قربت با قصد رهایى از ناملایمات اجتماعى منافاتى ندارد. (إنّى نذرت للرحمن صومًا فلن أکلّم الیوم إنسیًّا) مریم(س) به منظور عذر آوردن نزد مردم براى سکوت خویش، روزه را نذر کرد، ولى با جمله «انّى نذرت للرحمان» نذر خود را وسیله تقرب به خدا قرار داد.
۲۶- نذر کننده باید صیغه نذر را تلفظ کند. (فقولى إنّى نذرت)
۲۷- در صیغه نذر، باید نام خداوند ذکر شود. (إنّى نذرت للرحمن)
۲۸- ذکر وصفِ «رحمان» براى صحت نذر کافى است. (إنّى نذرت للرحمن)
۲۹- نذر تبرعى (معلق نبودن نذر بر هیچ شرطى) صحیح است. (إنّى نذرت للرحمن صومًا)
۳۰- بهره جستن از نذر براى فرار از تنگناهاى اجتماعى جایز است. (إنّى نذرت ... فلن أکلّم الیوم إنسیًّا)
روایات و احادیث
۳۱- «عن أبى عبداللّه (ع) قال: إنّ الصیام لیس من الطعام والشراب وحده ... قالت مریم: «إنّى نذرت للرحمان صوماً» أى صوماً صمتاً ; از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: همانا روزه، تنها خوددارى از خوردنى آشامیدنى نیست ... مریم(س) گفت: «إنّى نذرت للرحمان صوماً»، یعنى روزه سکوت».[۱]
موضوعات مرتبط
- آرامش: عوامل آرامش ۴
- احکام ۲۱، ۲۲، ۲۳، ۲۴، ۲۶، ۲۷، ۲۸، ۲۹، ۳۰:
- اخلاص: اخلاص و نجات از مشکلات اجتماعى ۲۵
- اسماء و صفات: رحمان ۱۵
- چشم روشنى: عوامل چشم روشنى ۴
- خدا: حمایتهاى خدا ۱۶
- خرما: فواید خرما ۲
- ذکر: ذکر خدا در روزه ۲۰
- رحمت: مسؤولیت مشمولان رحمت ۱۴; مشمولان رحمت ۱۳
- روزه: احکام روزه ۱۹، ۲۰; روزه سکوت ۱۹، ۲۰; نقش روزه ۱۴
- زائو: آرامش زائو ۶; تبریک به زائو ۵; تغذیه زائو ۲، ۶; دلدارى به زائو ۶; نیازهاى روانى زائو ۶; نیازهاى مادى زائو ۶
- زن: نذر زن ۲۳
- سرور: عوامل سرور ۴
- عمل: عمل پسندیده ۵
- عیسى(ع): تعالیم عیسى(ع) ۸; تکلم عیسى(ع) در نوزادى ۱، ۳، ۷; توصیه هاى عیسى(ع) ۱۰; قصه عیسى(ع) ۱، ۳، ۷، ۸، ۱۰; نقش عیسى(ع) ۷; هدایتگرى عیسى(ع) ۱۳
- فرزندارى: آثار فرزندارى ۴
- مریم(ع): آب آشامیدن مریم(ع) ۱; تأمین آب مریم(ع) ۳; تأمین طعام مریم(ع) ۳; تنهایى مریم(ع) ۹; توصیه به مریم(ع) ۱۰; تهمت به مریم(ع) ۷، ۸; خرما خوردن مریم(ع) ۱; روزه سکوت مریم(ع) ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۳۱; روش برخورد مریم(ع) ۸; زایمان مریم(ع) ۹; زمینه چشم روشنى مریم(ع) ۳; زمینه سرور مریم(ع) ۳; عوامل رفع نگرانى مریم(ع) ۳; قصه مریم(ع) ۱، ۳، ۷، ۸، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۶; محافظت از مریم(ع) ۱۶; مدافع مریم(ع) ۷; معلم مریم(ع) ۸; نذر در دوران مریم(ع) ۱۷; نذر مریم(ع) ۱۰، ۱۱، ۳۱; هدایت مریم(ع) ۱۳
- معاشرت: آداب معاشرت ۵
- نامحرم: احکام نامحرم ۲۱; گفتگو با نامحرم ۲۱
- نذر: احکام نذر ۲۲، ۲۳، ۲۴، ۲۶، ۲۷، ۲۸، ۲۹، ۳۰; اخلاص در نذر ۲۴; تاریخ نذر ۱۷; شرایط صحت نذر ۲۸; صیغه نذر ۲۶، ۲۷، ۲۸; نذر براى نجات از مشکلات اجتماعى ۳۰; نذر تبرعى ۲۹; نیت در نذر ۲۴; وجوب وفاى به نذر ۲۲
- واجبات ۲۲:
- یهودیت: روزه در یهودیت ۱۹، ۲۰; روزه سکوت در یهودیت ۱۸; نذر در یهودیت ۱۷، ۱۸
منابع
- ↑ کافى، ج ۴، ص ۸۷، ح ۳; نورالثقلین، ج ۳، ص ۳۳۲- ، ح ۵۸.
