الأنفال ٢٥
ترجمه
الأنفال ٢٤ | آیه ٢٥ | الأنفال ٢٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«فِتْنَةً»: بلا و مصیبت. «خَآصَّةً»: مخصوصاً. به ویژه.
تفسیر
- آيات ۲۹ - ۱۵، سوره انفال
- بيان آيات شريفه متضمن دستوراتى راجع به جهاد اسلامى و نهى از فرار از جنگ
- پيروزى مسلمين در جنگ بدر مرهون عنايت الهى و امدادهاى غيبى بوده است (...و ما رميت اذا رمين...)
- معناى (( الذين قالوا سمعنا و هم لا يسمعون )) و اينكه مراد از آن در آيه شريفه چه كسانى است
- بدترين جنبندگان ، كر و لالهايى هستند كه تعقل نمى كنند
- شرحى در مورد (( حيات )) و اقسام آن از نظر قرآن ، در ذيل آيه شريفه : (( استجيبوا لله وللرسول اذا دعاكم و لما يحييكم ))
- آيه شريفه ناظر به زندگى حقيقى انسان است كه اشرف واكمل از حيات دنيوى است و با علم و عمل درك مى شود
- وجوهى كه درباره مراد از آنچه رسول الله (ص ) بدان دعوت مى كند و موجب احياء است گفته شده است
- معناى (( قلب )) در قرآن كريم و توضيح درباره جمله : (( ان اللهيحول بين المرء و قبله ))
- از آنجا كه خدا مالك حقيقى تمام موجودات است و انسان به تمليك او مالك مى شود، پس خداوند ميان انسان و متعلقات او حائل و رابط است
- براى ترك اجابت دعوت پيامبر (ص ) هيچ عذرى مقبولنيست
- از آنجا كه دلها مسخر خداوند است ، غرور به خاطر تمايل قلب به صلاح و تقوا، و ياءس و نوميدى از عدم اقبال قلب به خيرات و صالحات بى مورد است
- اشاره به اينكه آيه شريفه : (( ان الله يحول بين المرء و قبله )) از جامع ترين آيات قرآنى است
- فتنه اى كه دامنه آن همه را (ظالمين وفتنه اى كه دامنه آن همه را (ظالمين و غير ظالمين )فرا مى گيرد و از آن زنهار داده شده است عبارتست از اختلاف داخلى بين امت
- معناى آيه شريفه : (( واتقوا فتنة لاتصيبن الذين ظلموا منكم خاصه )) بنابر قرائت مشهورو بنابر قرائت (( لتصيبن ))
- روزگار استضعاف و نگرانى خود و تاءييد و يارى خدا را بياد آوريد
- معناى : (( و تخونوا اماناتكم و انتم تعلمون )) در آيه شريفه كه از خيانت به خدا و رسول (ص ) نهى مى كند
- نهى از خيانت به خدا و رسول (ص ) ناظر به عمل بعضى از مسلمين بوده است كه تصميمات سرى را به دشمن اطلاع مى داده اند
- (در ذيل آيات مربوط به جنگ بدر)
- عدم اختصاص نهى از فرار از جنگ به جنگ بدر و سخن صاحب المنار در اين باره
- اشكال سخن صاحب المنار
- رواياتى در مورد شاءن نزول آيه : (( و ما رميت اذ رميت و لكن اله رمى ))
- چند روايت در معناى : (( واعملوا ان الله يحول بين المرء و قبله ))
- رواياتى در ذيل آيه شريفه : (( واتقوا فتنة لا تصيبن الذين ظلموا منكم خاصه ))
- چند روايت در مورد شاءن نزول آيه : (( يا ايها الذين آمنوا لاتخوفوا اللهوالرسول ... ))
نکات آیه
۱- آثار شوم برخى از گناهان و ظلمها تنها دامنگیر گناهکار و ظالم، و برخى داراى آثارى فراگیر بر گنهکار و بى گناه (و اتقوا فتنة لاتصیبن)
۲- برخى از گناهان و ستمکاریها در جامعه ایمانى مایه گرفتار شدن همگان (مرتکبان گناه و غیر آنها، یعنى ظالم و غیر ظالم) به عذابهاى الهى است. (و اتقوا فتنة لاتصیبن الذین ظلموا منکم خاصة) «لا» در «لاتصیبن» نافیه و «خاصة» حال براى «الذین» است. جمله «لاتصیبن الذین ... » تبیین و توضیحى است براى «فتنة». و مراد از اتقاء فتنة، پرهیز از عامل آن مى باشد که به قرینه «ظلموا»، ستمکارى است. بنابراین معناى آیه چنین مى شود: اى اهل ایمان از گناهانى که موجب فتنه اى عظیم مى شود بپرهیزید ; آن گونه فتنه اى که نه تنها دامنگیر گناهکار مى شود، بلکه همگان را در شعله هاى خود خواهد سوزانید.
۳- اهل ایمان موظف به مبارزه با فتنه هایى که شعله هاى آن دامنگیر کل جامعه است. (و اتقوا فتنة لاتصیبن الذین) عامل فتنه در مورد بحث چنانچه گذشت گناه و ستمکارى است و مرتکب این گناه به دلیل «ظلموا منکم» تنها برخى از افراد جامعه هستند. بنابراین امر به اتقا (اتقوا فتنة) نسبت به مخاطبان متفاوت خواهد بود. یعنى نسبت به گنهکاران و ستم پیشگان، پرهیز از خود گناه است و نسبت به آنان که مرتکب نمى شوند، جلوگیرى از ارتکاب آن است.
۴- مؤمنان وظیفه دار اهتمام بیشتر در پرهیز از گناهانى که آثار شوم آن فراگیر جامعه ایمانى است. (و اتقوا فتنة لاتصیبن الذین ظلموا منکم خاصة) بدیهى است هیچ گناه و ستمى را نباید مرتکب شد. بنابراین نهى از ارتکاب گناهى که فتنه اى فراگیر دارد، حاکى از تأکید بیشتر نسبت به پرهیز از چنین گناهى است.
۵- تخلف از دستورات حیاتبخش و زیربنایى خدا و رسول، مایه بروز فتنه هایى فراگیر و نزول عذابى شدید بر تمامى جامعه ایمانى (إذا دعاکم لما یحییکم ... و اتقوا فتنة لاتصیبن الذین ظلموا منکم خاصة) از مصادیق مورد نظر براى ستمکارى (ظلموا)، به قرینه آیه قبل، تخلف از دستورات حیاتبخش و زیربنایى خدا و رسول است.
۶- توجه به شدت عقاب الهى، زمینه ساز پرهیز از گناهان و ستمگریها (و اتقوا فتنة ... و اعلموا أن اللّه شدید العقاب)
۷- عقوبتهاى خداوند، شدید و سهمگین است. (أن اللّه شدید العقاب)
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: شدید العقاب ۷
- انبیا: اوامر انبیا ۵ ; عصیان از انبیا ۵
- بیخگناهان: ابتلاى بیخگناهان به عذاب ۲
- جامعه: ابتلاى جامعه دینى ۵ ; جامعه دینى ۲، ۳، ۴
- خدا: عذابهاى خدا ۶، ۷ ; عصیان از خدا ۵
- ظلم: آثار اجتماعى ظلم ۱، ۲ ; آثار فردى ظلم ۱ ; زمینه اجتناب از ظلم ۶
- عذاب: موجبات نزول عذاب ۲، ۵
- علم: آثار علم ۶
- فساد: آثار فساد اجتماعى ۳ ; عوامل پیدایش فساد ۵ ; مبارزه با فساد اجتماعى ۳
- کنترل اجتماعى:۳، ۵ عوامل کنترل اجتماعى ۳، ۵ ۶
- گناه: آثار اجتماعى گناه ۱، ۲، ۴ ; آثار فردى گناه ۱ ; اجتناب از گناه ۴ ; زمینه اجتناب از گناه ۶ ; مراتب گناه ۱، ۴
- مؤمنان: مسؤولیت مؤمنان ۳، ۴
- محمد(ص): اوامر محمد(ص) ۵ ; عصیان از محمد(ص) ۵