البقرة ٥٠
ترجمه
| البقرة ٤٩ | آیه ٥٠ | البقرة ٥١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«فَرَقْنَا»: فاصله انداختیم. از هم شکافتیم. «بِکُمْ»: برای شما و به خاطر شما. حرف باء در آن به منزله لام تعلیل است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
نکات آیه
۱ - بنى اسرائیل، در محاصره فرعونیان در کناره دریاى سرخ (و إذ فرقنا بکم البحر) ال در «البحر» عهد ذهنى است و اشاره به دریایى معهود دارد که بنا به گفته بسیارى از مفسّران، مراد از آن دریاى سرخ است. بیان نجات بنى اسرائیل و غرق شدن فرعونیان در پى شکافته شدن دریا، دلالت بر این دارد که: فرعونیان در کناره دریاى سرخ در صدد هجوم به بنى اسرائیل بودند.
۲ - خداوند، دریاى سرخ را براى عبور بنى اسرائیل شکافت. (و إذ فرقنا بکم البحر) «فرق» (مصدر فرقنا) به معناى فاصله انداختن و شکافتن است.
۳ - بنى اسرائیل، با عبور از دریا نجات یافتند و فرعونیان در آب دریا غرق شدند. (فأنجینکم و أغرقنا ءال فرعون)
۴ - خداوند، نجات بخش بنى اسرائیل و هلاک کننده فرعونیان (فأنجینکم و أغرقنا ءال فرعون)
۵ - شکافته شدن دریا، موجب غرق شدن و به هلاکت رسیدن فرعونیان شد. (و إذ فرقنا بکم البحر فأنجینکم و أغرقنا ءال فرعون) تفریع جمله «أنجیناکم» بر «فرقنا» به وسیله حرف «فاء» مى رساند که سبب نجات بنى اسرائیل شکافته شدن دریا بود و از آن جا که «أغرقنا» بر «أنجیناکم» عطف شده، معلوم مى شود: زمینه غرق شدن فرعونیان نیز همان شکاف دریا بوده است; یعنى، فرعونیان با دیدن معبر در میان دریا به تعقیب بنى اسرائیل پرداختند که شکاف بسته شد و آنان به هلاکت رسیدند.
۶ - خداوند، حاکم بر عوامل طبیعى است. (و إذ فرقنا بکم البحر)
۷ - بنى اسرائیل داراى نقشى بسزا در شکافته شدن دریا بر ایشان (و إذ فرقنا بکم البحر) برداشت فوق با توجّه به سببیه بودن حرف باء در «بکم» استفاده شده است.
۸ - پیروزى بنى اسرائیل در آزمون الهى با تحمل رنجها و سختیها، موجب تحقق نصرت الهى و نجاتشان شد. (یسومونکم سوء العذاب ... و فى ذلکم بلاء من ربکم عظیم. و إذ فرقنا بکم البحر) آیه قبل که بیانگر آزمون الهى از بنى اسرائیل و تحمل رنجها و سختیها از سوى آنان بود، توضیح دهنده سببیت بنى اسرائیل در شکافته شدن دریاست; یعنى، چون بنى اسرائیل آن گونه عمل کردند شایستگى آن را پیدا کردند که خداوند با شکافتن دریا، آنان را نجات دهد و دشمنانشان را هلاک سازد.
۹ - عملکرد انسان داراى نقشى بسزا در چگونگى تدبیر امور او از سوى خداوند (یسومونکم سوء العذاب ... و فى ذلکم بلاء من ربکم عظیم. و إذ فرقنا بکم البحر)
۱۰ - بنى اسرائیل، نظاره گر غرق شدن و به هلاکت رسیدن فرعونیان بودند. (و أغرقنا ءال فرعون و أنتم تنظرون) «نظر» به معناى دیدن و تماشا کردن است. مفعول «تنظرون» به قرینه جمله قبل غرق شدن فرعونیان مى باشد.
۱۱ - تماشاى نابودى فرعونیان از نعمتهاى خداوند به بنى اسرائیل (و إذ فرقنا بکم البحر ... و أغرقنا ءال فرعون و أنتم تنظرون) چون آیات مورد بحث در صدد بیان نعمتهایى است که خداوند به بنى اسرائیل ارزانى داشته بود، مى توان گفت: مفاد جمله «و أنتم تنظرون» نیز به منظور بیان نعمت، آورده شده است.
۱۲ - انتقام از ستمگران در حضور ستمدیدگان، امرى است شایسته و نیکو (و أغرقنا ءال فرعون و أنتم تنظرون)
۱۳ - خاطره نجات بنى اسرائیل و هلاکت خاندان فرعون با شکافته شدن دریا، خاطره اى عبرت آموز و شایسته و بایسته به یاد داشتن (و إذ فرقنا بکم البحر ... و أنتم تنظرون) «إذ فرقنا» عطف بر «نعمتى» در آیه ۴۷ است. بنابراین «إذ فرقنا» نیز مفعول براى «أذکروا» مى باشد.
موضوعات مرتبط
- انتقام: انتقام پسندیده ۱۲; انتقام در حضور مظلوم ۱۲
- انسان: سرنوشت انسان ۹; منشأ تدبیر امور انسان ۹
- بنى اسرائیل: آثار موفقیت بنى اسرائیل ۸; امتحان بنى اسرائیل ۸; امداد به بنى اسرائیل ۸; بنى اسرائیل در دریاى سرخ ۲; بنى اسرائیل وشکافتن دریا ۷; تاریخ بنى اسرائیل ۱، ۲، ۳، ۱۰، ۱۳; عبور بنى اسرائیل از دریا ۳; عوامل نجات بنى اسرائیل ۸; قبولى بنى اسرائیل در امتحان ۸; محاصره بنى اسرائیل ۱; نجات بنى اسرائیل ۳، ۴، ۱۳; نعمتهاى بنى اسرائیل ۱۱
- تاریخ: عبرت از تاریخ ۱۳
- خدا: افعال خدا ۲، ۴; امدادهاى خدا ۲، ۴; تدبیر خدا ۹; حاکمیت خدا ۶; عوامل نصرت خدا ۸; نجات بخشى خدا ۴
- دریا: دریاى سرخ ۱; شکافتن آب دریا ۲، ۵
- ذکر: ذکر تاریخ ۱۳
- سرنوشت: عوامل مؤثر در سرنوشت ۹
- ظالمان: انتقام از ظالمان ۱۲
- عبرت: عوامل عبرت ۱۳
- عمل: آثار عمل ۹
- عوامل طبیعى: عمل عوامل طبیعى ۶
- فرعونیان: عوامل هلاکت فرعونیان ۵; غرق فرعونیان ۳، ۵، ۱۰، ۱۳; فرعونیان وبنى اسرائیل ۱; هلاکت فرعونیان ۴، ۱۱، ۱۳
