المرسلات ٤٤
ترجمه
| المرسلات ٤٣ | آیه ٤٤ | المرسلات ٤٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِنَّا کَذلِکَ ...»: در این آیه و بسیاری از آیه‌های دیگر، روی این مطلب تکیه شده است که نعمتهای الهی تنها به نیکوکاران داده می‌شود؛ نه به مدّعیان دروغین ایمان.
تفسیر
- آيات ۱۶ - ۵۰، سوره مرسلات
- بيان احتجاجاتى بريگانگى خداوند در ربوبيت ، و بر اثبات يوم الفصل كه از آيه : ((الم نهلك الاولين ...)) و آيات بعد از آن استفاده مى شود
- وصف عذابى كه مكذبان قيامت در آن روز به سوى آن روانه مى شوند
- مقصود از ركوع در آيه : ((و اذا قيل لهم اركعوا لايركعون )) و وجهاتصال اين آيه با آيات قبل
- (چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته )
تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ «41» وَ فَواكِهَ مِمَّا يَشْتَهُونَ «42» كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئاً بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «43» إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ «44» وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «45»
همانا پرهيزكاران در سايه‌ها و چشمه‌ها (قرار دارند). و هر نوع ميوه كه بخواهند فراهم است. بخوريد و بياشاميد به پاداش آنچه انجام مى‌داديد، گوارايتان باد.
همانا ما اين‌گونه نيكوكاران را پاداش مى‌دهيم. در آن روز واى بر تكذيب كنندگان.
نکته ها
در آيات قبل، خداوند ويژگى‌هاى دوزخ و دود و آتش سه شعبه‌اى كه آن را احاطه كرده بيان فرمود و در اين آيه در مقابل آن، سه نعمت براى اهل تقوا بيان فرموده است: «ظِلالٍ وَ عُيُونٍ وَ فَواكِهَ»
كلمه «هَنِيئاً» آنجا به كار مى‌رود كه هيچ سختى و ناگوارى به دنبال نباشد و كاملًا گورا و مطبوع باشد.
يكى از شيوه‌هاى تربيتى قرآن، شيوه مقايسه است:
پاداش متقين: كيفر مجرمين:
«فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ» «ظِلٍّ ذِي ثَلاثِ شُعَبٍ لا ظَلِيلٍ»
«كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئاً» «كُلُوا وَ تَمَتَّعُوا قَلِيلًا إِنَّكُمْ مُجْرِمُونَ»
«إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ» «كَذلِكَ نَفْعَلُ بِالْمُجْرِمِينَ»
«هَنِيئاً بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ» «انْطَلِقُوا إِلى ما كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ»
سؤال: چرا بعد از آيات مربوط به بهشت نيز آيه «وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ» آمده است؟
پاسخ: شايد به خاطر آن كه حسرت محروميّت از نعمتهاى بهشت، خود بالاترين عذاب‌هاست.
جلد 10 - صفحه 354
پیام ها
1- بهشت و دوزخ سايه‌هاى متفاوت دارند. ظِلٍّ ذِي ثَلاثِ شُعَبٍ ... فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ
2- انسان تنوع طلب است و در بهشت، باغ‌ها، چشمه‌ها، ميوه‌ها، خوراكى‌ها و نهرها همه متنوّع‌اند. «فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ وَ فَواكِهَ مِمَّا يَشْتَهُونَ»
3- وجود آب و درخت در كنار هم، نشانه كاميابى كامل است. «فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ»
4- محروميّت مؤمنان در دنيا، با كاميابى در قيامت جبران مى‌شود. «إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ»
5- معاد جسمانى است و نعمتهاى آن متناسب با نيازهاى جسم بشرى. «وَ فَواكِهَ مِمَّا يَشْتَهُونَ كُلُوا وَ اشْرَبُوا»
6- دريافت نعمت وابسته به عملكرد انسان است. «هَنِيئاً بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»
7- خوردنى‌هاى بهشتى، عارضه ومشقتى را به دنبال ندارد. «كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئاً»
8- بهشت را به بها دهند نه بهانه. «بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»
9- عملى ارزش دارد كه دائمى و پايدار باشد، نه موسمى ومقطعى. «كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»
10- لازمه‌ى تقوا، تلاش و احسان است. الْمُتَّقِينَ ... كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ... الْمُحْسِنِينَ
11- سنّت الهى در كيفر و پاداش انسان‌ها يكسان است. «إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ»
12- تكرار هشدار نشانه لطف خداوند است تا شايد مستكبران بر سر عقل آيند و از تكذيب حقايق دين دست بردارند. «وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (44)
إِنَّا كَذلِكَ: بدرستى كه ما اينچنين، نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ: پاداش مى‌دهيم اهل احسان را در عقيده و عمل. اين كلام اخبار است از حق تعالى به اعطاى اجر و چون ايشان دانسته باشند كه اين خوردن و آشاميدن، مراد حق تعالى است، سرور ايشان بيشتر و ميل زيادتر گردد.
تنبيه: سرمايه كمالات و ترقيات انسانى و سعادت جاودانى و وصول به نعماء بهشتى، تقواست، يعنى پرهيزكارى از آنچه موجب نقصان و انحطاط مراتب سعادت است.
و تقوا را سه مرتبه است: 1- نگاهدارى نفس از عذاب مخلد، به تصحيح عقايد ايمانيه. 2- اجتناب از محرمات شرعيه از فعل و ترك. 3- نگهدارى نفس از آنچه مشغول سازد قلب را از حق. و اين درجه خواص بلكه خاص الخاص باشد، و آيه شريفه عنوان تقوى را موضوع، و متّقين را نامزد نعم بهشتى مقرر فرموده، و نيكوكاران حقيقى پرهيزكاران مى‌باشند.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ (41) وَ فَواكِهَ مِمَّا يَشْتَهُونَ (42) كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئاً بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (43) إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (44) وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ (45)
كُلُوا وَ تَمَتَّعُوا قَلِيلاً إِنَّكُمْ مُجْرِمُونَ (46) وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ (47) وَ إِذا قِيلَ لَهُمُ ارْكَعُوا لا يَرْكَعُونَ (48) وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ (49) فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَهُ يُؤْمِنُونَ (50)
ترجمه
همانا پرهيزكاران در زير سايه‌ها و كنار چشمه‌هايند
و ميوه‌هائى از آنچه مايل ميباشند
بخوريد و بياشاميد گوارا باد بپاداش آنچه ميكرديد
همانا
جلد 5 صفحه 329
ما اينچنين پاداش ميدهيم نيكوكاران را
واى در اين روز بر تكذيب كنندگان
بخوريد و برخوردار شويد اندكى همانا شما گناه كارانيد
واى در اين روز بر تكذيب كنندگان
و چون گفته شود بآنها ركوع كنيد ركوع نميكنند
واى در اين روز بر تكذيب كنندگان
پس بكدام سخن بعد از آن ايمان ميآورند.
تفسير
چنانچه معمول در كلام الهى است بعد از بيان حال كفّار و فجّار خداوند شمّه‌ئى از احوال اهل ايمان و تقوى را در روز قيامت بيان فرموده كه در سايه‌هاى درختان بهشت و كنار چشمه‌هاى جارى آن و ميوه‌هاى گوناگون از هر نوع كه مايل باشند بسر ميبرند و بايشان گفته ميشود بخوريد و بياشاميد گواراى وجود شما در مقابل اعمال صالحه خودتان در دنيا اينچنين جزا و پاداش ميدهيم ما باهل تقوى و نيكوكاران واى در روز قيامت بحال كسانيكه منكر شدند در دنيا پاداش خدا را باهل تقوى در آخرت بايد بآنها گفت بخوريد و بهره‌مند شويد در مدّت قليلى كه در دنيا هستيد بالاخره چون شما مجرم و گناه كاريد بمجازات اعمالتان خواهيد رسيد واى بحال كسانيكه منكر كمى و قلّت متاع دنيا نسبت بأمتعه كثيره آخرت شدند و اين را بجاى آن اختيار نمودند و چون در دنيا بآنها گفته شود نماز بخوانيد نميخوانند و از تعظيم در برابر خداوند عظيم تكبّر ميورزند و قمّى ره نقل نموده كه وقتى مأمور بتولّاى امام شوند قبول نمينمايند واى بحال منكرين نماز و ولايت در روز قيامت آيا بعد از قرآن معجز بيان پس بچه سخن و كدام خبر اين بى‌اعتقادان اعتقاد پيدا ميكنند در ثواب الاعمال و مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه هر كس سوره و المرسلات عرفا را بخواند خداوند ميان او و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آشنائى مى‌اندازد و الحمد للّه ربّ العالمين
جلد 5 صفحه 330
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
إِنّا كَذلِكَ نَجزِي المُحسِنِين‌َ (44)
محققا ما همين نحو جزا ميدهيم نيكوكاران را. محسن كسي را گويند که بخود احسان كند در معرض عذاب الهي بر نيايد، بديگران احسان كند ظلم در حق احدي نكند و حق آنها را از بين نبرد بلكه بآنها محبت و عنايت داشته باشد، بدين احسان كند دين را محترم دارد احكام آن را بي اعتنايي نكند.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 44)- در این آیه باز روی این مطلب تکیه می‌کند که این نعمتها بی‌حساب نیست، می‌افزاید: «ما این گونه، نیکوکاران را پاداش می‌دهیم» (انا کذلک نجزی المحسنین).
نکات آیه
۱ - محسنان، بهره مند از سایه ها، چشمه سارها، میوه هاى دل خواه و انواع خوردنى ها و نوشیدنى هاى گوارا در بهشت (فى ظلل و عیون ... کلوا و اشربوا هنیئًا ... إنّا کذلک نجزى المحسنین)
۲ - بهره مندى از موهبت هاى بهشت، جزا و پاداش الهى به نیکوکاران (فى ظلل و عیون ... إنّا کذلک نجزى المحسنین)
۳ - احسان و نیکوکارى، عامل بهره مندى از موهبت هاى بهشت (فى ظلل و عیون ... إنّا کذلک نجزى المحسنین)
۴ - احسان و رفتار خوب انسان، داراى جزا و پاداش در پیشگاه خداوند (إنّا کذلک نجزى المحسنین)
۵ - تقواپیشگان، از محسنان و داراى یک سرنوشت اند. (إنّ المتّقین فى ظلل و عیون ... هنیئًا بما کنتم تعملون . إنّا کذلک نجزى المحسنین)
۶ - احسان و نیکوکارى، نشانه تقواپیشگى است. (إنّ المتّقین ... إنّا کذلک نجزى المحسنین) از این که به متّقین، محسنان گفته شده است; مى توان مطلب یاد شده را به دست آورد.
۷ - تقواپیشگى، زمینه ساز احسان و نیکوکارى است. (إنّ المتّقین ... إنّا کذلک نجزى المحسنین) تقدیم وصف «متّقین» بر «محسنین»، مى تواند گویاى مطلب یاد شده باشد.
۸ - تکذیب گران روز جزا، فاقد تقوا و روح احسان و نیکوکارى اند. (ویل یومئذ للمکذّبین ...إنّ المتّقین ... إنّا کذلک نجزى المحسنین) از تقابل تکذیب گران با تقواپیشگان و محسنان در آیات مورد بحث، برداشت یاد شده استفاده مى شود.
موضوعات مرتبط
- احسان: آثار احسان ۶; آثار اخروى احسان ۳; پاداش احسان ۴; زمینه احسان۷
- بهشت: چشمه هاى بهشت ۱; خوردنیهاى بهشت ۱; سایه هاى بهشت۱; گوارایى آشامیدنیهاى بهشت ۱; موجبات نعمتهاى بهشت ۲، ۳; میوه هاى بهشت ۱; نعمتهاى بهشت ۱
- پاداش: موجبات پاداش ۴
- تقوا: آثار تقوا ۷; نشانه هاى تقوا ۶
- خدا: پاداشهاى خدا ۴
- عمل: پاداش عمل پسندیده ۴
- قیامت: بى تقوایى مکذبان قیامت ۸; صفات مکذبان قیامت ۸
- متقین: احسان متقین ۵; سرنوشت متقین ۵
- محسنان: پاداش اخروى محسنان ۲; سرنوشت محسنان ۵; محسنان در بهشت ۱; نعمتهاى اخروى محسنان ۱
