ص ٨٥
ترجمه
| ص ٨٤ | آیه ٨٥ | ص ٨٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«تَبِعَکَ»: از تو پیروی کرد. به دنبال تو راه افتاد. «أَجْمَعِینَ»: تأکید ضمیر (کَ) و (هُمْ) است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۶۵ - ۸۸ ص
- تقرير احتجاجات متعدد بر وحدانيت خداى تعالى كه آيه :قل انما انا منذر و ما من اله الا الله ... متضمن است
- توضيح درباره ارتباط آيه : اذقال ربك للملئكة انى خالق بشرا من طين باقبل
- وجه تسميه انسان به بشر و بيان مبداء خلقت انسان
- وجه اينكه فرمود آدم را با دو دستم آفريدم
- معناى جمله : استكبرت ام كنت من العالين كه استفهام توبيخى از ابليس درباره سجدهنكردنش براى آدم است
- اشاره به اينكه عين خواسته ابليس فانظرنى الى يوم يبعثون اجابت نشده و او الى وقتاليوم المعلوم مهلت داده شده
- مبداء ارتكاب معاصى ، انكار مالكيت مطلقه خدا و حكمت او است
- قضاء الهى درباره ابليس و پيروان او
- قرآن ذكرى است جهانى و اخبار آن اختصاص به زمان معين ندارد
- رواياتى درباره مخاصمه ملا اعلى ، استكبار ابليس و اباء او از سجده بر آدم ، و اوصافمتكلفين
تفسیر نور (محسن قرائتی)
قالَ فَالْحَقُّ وَ الْحَقَّ أَقُولُ «84» لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْكَ وَ مِمَّنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ أَجْمَعِينَ «85»
(خداوند) فرمود: به حقّ سوگند و حقّ مى‌گويم: كه جهنّم را از تو و تمام كسانى كه از تو پيروى كنند پر خواهم كرد.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْكَ وَ مِمَّنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ أَجْمَعِينَ (85)
لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ: (جواب قسم) به حق سوگند مى‌خورم كه هر آينه پر سازم جهنم را، مِنْكَ وَ مِمَّنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ: از تو و از كسانى كه پيروى كنند تو را از ايشان، أَجْمَعِينَ: همه ايشان بتمامه.
تذكره:
شرح اين آيات در سابق بيان شده.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
قالَ فَالْحَقُّ وَ الْحَقَّ أَقُولُ (84) لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْكَ وَ مِمَّنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ أَجْمَعِينَ (85) قُلْ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُتَكَلِّفِينَ (86) إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرٌ لِلْعالَمِينَ (87) وَ لَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِينٍ (88)
ترجمه
گفت پس من حقّم و حقّ را ميگويم
بعزّت خود هر آينه پر خواهم كرد البته دوزخ را از تو و از هر كه پيروى كند تو را از آنها همگى
بگو نميخواهم از شما بر آن هيچ مزدى و نيستم من از آنانكه بزحمت عنوانى را بخود بندم
نيست آن مگر پندى مر جهانيانرا
او هر آينه خواهيد دانست خبرش را پس از هنگامى.
تفسير
خداوند متعال در جواب ابليس و اعلان خطرى كه نسبت بذريّه آدم عليه السّلام در آيات سابقه داد فرمود پس من خداوند بر حقم يا پس حقّ از پروردگار تو است بنابر آنكه حقّ مبتدا يا خبر مقدّم باشد و بنصب نيز قرائت شده و بنابراين مراد آنستكه پس من احقاق ميكنم حق را و ميگويم آنرا و در
جلد 4 صفحه 481
هر حال خداوند هم بعزّت و جلال خود قسم ياد فرمود كه جهنّم را از او و اتباع او از بنى آدم پر نمايد و به پيغمبر خود دستور داد كه بكفّار مكّه بفرمايد من بر تبليغ رسالت از شما مزدى نميخواهم و از كسانيكه اين عنوان رسالت را بزحمت بخود بسته باشم و بر خلاف واقع ادّعائى نموده و براى اثباتش قرآن را از پيش خود ساخته و پرداخته باشم نيستم و نيست آن قرآن مگر موعظه و پند و شرف براى اهل عالم و پس از چندى خبر صدق آن بشما خواهد رسيد چون اخبار غيبيّه و وعد و و عيد آن در خارج مشهود عالميان خواهد گرديد و بفتوحات اسلامى و بعد از مرگ تفسير فرموده‌اند و در كافى از امير المؤمنين عليه السّلام نقل نموده كه بعد از ظهور قائم عليه السّلام است و در توحيد امام رضا عليه السّلام از آنحضرت نقل نموده كه مسلمانان به پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله عرضه داشتند كه اگر هر كس را كه بتوانى از مردم مجبور بقبول اسلام نمائى عدد ما زياد ميشود و بر دشمنان غلبه پيدا ميكنيم حضرت جواب فرمود من بدعت در دين خدا نگذاشته و نخواهم گذاشت و از متكلّفين نيستم و ظاهرا مراد آن باشد كه از كسانيكه مردم را باكراه و كلفت وادار بامرى نمايم نيستم و در جوامع از پيغمبر صلى اللّه عليه و آله نقل فرموده كه از براى متكلّف سه علامت است نزاع مينمايد با كسيكه بالاتر از او است و كوشش ميكند در امريكه نائل بآن نميشود و ميگويد چيزيرا كه نميداند و اينمعنى را در خصال امام صادق عليه السّلام از لقمان نقل نموده و بنظر حقير متكلّف شخص ناراحت و كسيرا گويند كه بدون جهت خود و خلق را بزحمت اندازد در ثواب الاعمال و مجمع از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه سوره ص را در شب جمعه قرائت نمايد خداوند از خير دنيا و آخرت بقدرى باو عنايت فرمايد كه باحدى از مردم عنايت نفرموده باشد جز به پيغمبر مرسل و ملك مقرّب و او را با تمام كسانش حتّى خدمتگزارش داخل در بهشت ميفرمايد و الحمد للّه ربّ العالمين و صلى اللّه على محمد و آله الطاهرين
جلد 4 صفحه 482
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
قالَ فَإِنَّك‌َ مِنَ المُنظَرِين‌َ (80) إِلي يَوم‌ِ الوَقت‌ِ المَعلُوم‌ِ (81) قالَ فَبِعِزَّتِك‌َ لَأُغوِيَنَّهُم أَجمَعِين‌َ (82) إِلاّ عِبادَك‌َ مِنهُم‌ُ المُخلَصِين‌َ (83) قالَ فَالحَق‌ُّ وَ الحَق‌َّ أَقُولُ (84)
لَأَملَأَن‌َّ جَهَنَّمَ مِنك‌َ وَ مِمَّن تَبِعَكَ مِنهُم أَجمَعِين‌َ (85)
خداوند فرمود بدرستي که تو از مهلت دادگاني تا روز وقت معلوم.
ابليس گفت پس چون من رانده درگاه و مشمول لعن الي يوم الدين شدم من هم پس بعزت تو قسم هر آينه اغوا ميكنم اولاد آدم را با التمام مگر بندگان تو از آنها که از هر عيب و نقصي خالص هستند و از روي خلوص توجه بتو دارند خداوند هم فرمود
جلد 15 - صفحه 278
پس حق و ثابت است و حق است مي‌گوييم هر آينه پر ميكنم جهنم را از تو و از كساني که از اولاد آدم متابعت تو را كردند بالتمام.
شرح اينکه آيات را مفصلا در مجلد هشتم اينکه تفسير در سوره حجر از آيه 30 الي آيه 44 چهارده آيه بيان كرديم احتياج به تكرار ندارد مراجعه فرمائيد.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 85)- «که جهنم را از تو و هر کدام از آنان که از تو پیروی کند، پر خواهم کرد» (لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْکَ وَ مِمَّنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ أَجْمَعِینَ).
این تأکیدات برای این است که کسی کمترین تردید و شکی در این باره به خود راه ندهد که برای شیطان و پیروانش راه نجاتی نیست و ادامه خط آنها «دار و البوار» منتهی می‌گردد.
نکات آیه
۱ - جهنم، مملو از شیطان ها و پیروان آنان خواهد شد. (لأملأنّ جهنّم منک و ممّن تبعک منهم أجمعین) بیشتر مفسران گفته اند: مقصود از «منک» «من جنسک» است; زیرا منطقى نیست که جهنم با آن عظمت، تنها با داخل شدن یک فرد (ابلیس) پر شود. پس مقصود، پر شدن دوزخ از مجموعه شیاطین (ابلیس و فرزندانش) و انسان ها خواهد بود.
۲ - پر شدن دوزخ از شیطان ها و پیروان آنان، سخنى حق و تحقق یافتنى است. (فالحقّ و الحقّ أقول . لأملأنّ جهنّم منک و ... منهم أجمعین) برداشت یاد شده بر این دیدگاه است که جمله «لأملأنّ جهنّم...» با تقدیر «قسمى»، مقسم علیه براى فالحقّ باشد. هم چنین جمله «و الحقّ أقول» جمله معترضه باشد; یعنى، فالحقّ قسمى لأملأنّ جهنّم...».
۳ - پر شدن جهنم از شیطان ها و پیروان آنان، سوگند مؤکد خداوند (لأملأنّ جهنّم منک و ممّن تبعک منهم أجمعین)
۴ - دوزخ، سرنوشت مشترک شیطان ها و انسان هاى پیرو آنان (لأملأنّ جهنّم منک و ممّن تبعک منهم أجمعین)
۵ - تکبر و خودبرتربینى ابلیس و تصمیم وى بر اغوا کردن انسان ها، موجب گرفتار شدن او به آتش دوزخ (قال فبعزّتک لأُغوینّهم ... قال فالحقّ ... لأملأنّ جهنّم منک)
۶ - پیروى از ابلیس، موجب استحقاق عذاب دوزخ (لأملأنّ جهنّم منک و ممّن تبعک منهم أجمعین)
۷ - شیطان ها، از موجوداتى برخوردار از جسم (لأملأنّ جهنّم منک) ورود ابلیس به دوزخ - که جایگاه آتشین و با ویژگى هاى مادى و جسمانى است - و نیز پر شدن دوزخ با ورود شیاطین، مى تواند گویاى جسم بودن آنان باشد; زیرا مجردات، فضایى را اشغال نمى کنند.
موضوعات مرتبط
- ابلیس: آثار اغواگرى ابلیس ۵; آثار پیروى از ابلیس ۶; آثار تکبر ابلیس ۵; ابلیس در جهنم ۵
- جهنم: پر شدن جهنم ۲، ۳; موجبات جهنم ۵، ۶
- جهنمیان :۱، ۴
- خدا: سوگندهاى خدا ۳
- شیاطین: پیروان شیاطین در جهنم ۱، ۲; جسمانیت شیاطین ۷; حتمیت ورود شیاطین در جهنم ۲; حقانیت ورود شیاطین به جهنم ۲; شیاطین در جهنم ۱، ۳; فرجام پیروان شیاطین ۴; فرجام شیاطین ۴
- عذاب: موجبات عذاب ۶
