الانسان ١
ترجمه
| سوره الانسان | آیه ١ | الانسان ٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«هَلْ أَتی ...»: = قَدْ أَتی. استفهام تقریری است و مراد تحقّق و تذکّر است، یعنی بلی که چنین زمانی بوده است. «مَذْکُوراً»: قابل ذکر. دارای نام و نشان.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۲، سوره دهر
- اشاره به مضامين سوره مباره دهر
- مراد از اينكه انسان شى ء مذكورى نبوده ، و احتجاجى كه اين بيان متضمّن است
- مقصود از ابتلاء انسان (نبتليه ) و آنچه از تفريع ((فجعلناه سميعا بصيرا)) بر آناستفاده مى شود
- معناى شكر و كفر و دو نكته اى كه از آيه : ((انّا هديناهالسبيل امّا شاكرا و كفورا)) استفاده مى شود
- فرق بين هدايت تكوينى و هدايت تشريعى
- بيان اينكه فطرت و خلقت آدمى شاهد بر حقّ و واجب الاتّباع بودن دعوت تشريعى الهىاست
- مراد از ((ابرار))، و صفات ايشان
- توضيحى در مورد تنعّم ابرار و نوشيدنشان از چشمه اى كه ((يشرب بها عباداللّه ...))
- مفاد، سبب و محلّ نزول آيه : ((و يطعمون الطعام على حبّه ...))
- معناى اينكه عملى به خاطر وجه اللّه انجام شود
- وصف نعمت هاى بهشتى ابرار كه در مقابل صبرشان در راه خدا داده شده اند
- مقصود از ((شراب طهور)) كه در بهشت به ابرار نوشانده مى شود
- اشاره به وجه اينكه در شمار نعم بهشتى ابرار، از حورالعين نام برده نشده است
- چند روابت حاكى از مدنى بودن سوره هل اتى
- رواياتى راجع به نزول سوره هل اتى در شاءن اميرالمؤ منين و فاطمه (عليهماالسّلام )
- چند روايت از طرق عامّه دالّ بر جضور مردى سياه نزدرسول اللّه (صلى الله عليه و آله ) و نزول سوره هل اتى
- نقد و بررسى روايات فوق و اثبات نزول سوره در شاءن(اهل بيت (ع ) )
- ردّ سخن يكى از مفسّرين دائر بر اينكه سوره هل اتى مكّى است
- رواياتى در بيان معناى جمله : ((لم يكن شيئا مذكورا))
- رواياتى ديگر در زيل برخى آيات گذشته : ((انا هديناهالسبيل ...))، ((عينا يشرب بها عباد الله ...))، ((و يطعمون الطعام ...)) و...
- رواياتى در تفسير آيات مربوط به وصف بهشت و نعمتهاى آن
- (در ذيل آيه : ((هل اتى على الانسان حين من الدهر لم يكن شيئا مذكورا))
نکات آیه
۱ - انسان در برهه اى از روزگار، وجود خارجى نداشت; بلکه موجودى حادث و نوآفریده است. (هل أتى على الإنسن حین من الدهر لم یکن شیئًا مذکورًا) «هل» در این آیه، براى استفهام تقریرى است و مفاد آن اثبات مضمون جمله است; یعنى، «قد أتى على الإنسان». گفتنى است که جمله «لم یکن شیئاً مذکوراً» به معناى «کان معدوماً» دانسته شده است. بر این اساس، مفاد آیه شریفه این است که انسان موجودى نوپیدا بوده و در برهه اى از زمان، وجود خارجى نداشته است.
۲ - پیدایش انسان در زمین، داراى روند تکاملى بود و با پشت سر گذاشتن دورانى دراز، به تدریج چهره انسانى یافت. (لم یکن شیئًا مذکورًا) برداشت یاد شده، مبتنى بر این است که مفاد جمله «لم یکن شیئاً مذکوراً» چنین باشد: انسان در برهه اى از زمان چیزى بود; ولى آن چیز هنوز قابلیت نام انسان را نداشت; بلکه به تدریج تکامل یافته و چهره انسانى پیدا کرد.
۳ - ترغیب خداوند، به مطالعه در مبدأ پیدایش انسان و نعمت وجود او در جهان هستى (هل أتى على الإنسن حین من الدهر لم یکن شیئًا مذکورًا) آغاز شدن سوره با طرح مسأله پیدایش انسان در برهه اى از زمان، مى تواند به منظور جلب توجه انسان ها، به این مسأله و ترغیب آنان به مطالعه درباره آن باشد.
روایات و احادیث
۴ - «عن حُمران قال: أباجعفر(ع) عن قول اللّه عزّوجلّ «هل أتى على الإنسان حین من الدهر لم یکن شیئاً مذکوراً» فقال: کان شیئاً و لم یکن مذکوراً...;[۱] حمران گوید: از امام باقر(ع) از سخن خداوند عزّوجلّ «هل أتى على الإنسان حین من الدهر لم یکن شیئاً مذکوراً» سؤال کردم فرمود: انسان، موجود بود; ولى هنوز شایستگى نام انسان را نداشت».
موضوعات مرتبط
- انسان: تشویق به مطالعه خلقت انسان ۳; تکامل خلقت انسان۲; خلقت انسان ۱، ۴; کیفیت خلقت انسان ۲
- خدا: تشویقهاى خدا ۳
منابع
- ↑ محاسن برقى، ج ۱، ص ۲۳۴; تفسیربرهان، ج ۴، ص ۴۱۰، ح ۲.
