الممتحنة ١٢

يَا أَيُّهَا النَّبِيُ‌ إِذَا جَاءَکَ‌ الْمُؤْمِنَاتُ‌ يُبَايِعْنَکَ‌ عَلَى‌ أَنْ‌ لاَ يُشْرِکْنَ‌ بِاللَّهِ‌ شَيْئاً وَ لاَ يَسْرِقْنَ‌ وَ لاَ يَزْنِينَ‌ وَ لاَ يَقْتُلْنَ‌ أَوْلاَدَهُنَ‌ وَ لاَ يَأْتِينَ‌ بِبُهْتَانٍ‌ يَفْتَرِينَهُ‌ بَيْنَ‌ أَيْدِيهِنَ‌ وَ أَرْجُلِهِنَ‌ وَ لاَ يَعْصِينَکَ‌ فِي‌ مَعْرُوفٍ‌ فَبَايِعْهُنَ‌ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُنَ‌ اللَّهَ‌ إِنَ‌ اللَّهَ‌ غَفُورٌ رَحِيمٌ‌

ترجمه

ای پیامبر! هنگامی که زنان مؤمن نزد تو آیند و با تو بیعت کنند که چیزی را شریک خدا قرار ندهند، دزدی و زنا نکنند، فرزندان خود را نکشند، تهمت و افترایی پیش دست و پای خود نیاورند و در هیچ کار شایسته‌ای مخالفت فرمان تو نکنند، با آنها بیعت کن و برای آنان از درگاه خداوند آمرزش بطلب که خداوند آمرزنده و مهربان است!

|اى پيامبر! چون زنان با ايمان نزد تو آيند و با تو بيعت كنند كه چيزى را با خدا شريك نسازند و دزدى و زنا نكنند و فرزندان خود را نكشند و فرزندى نامشروع پيش دست و پاى خود نياورند كه به دروغ [به شوهران خود] ببندند، و در كار نيك نافرمانى تو نكنند، با آنها ب

اى پيامبر، چون زنان باايمان نزد تو آيند كه [با اين شرط] با تو بيعت كنند كه چيزى را با خدا شريك نسازند، و دزدى نكنند، و زنا نكنند، و فرزندان خود را نكشند، و بچه‌هاى حرامزاده پيش دست و پاى خود را با بهتان [و حيله‌] به شوهر نبندند، و در [كار] نيك از تو نافرمانى نكنند، با آنان بيعت كن و از خدا براى آنان آمرزش بخواه، زيرا خداوند آمرزنده مهربان است.

الا ای پیغمبر (گرامی) چون زنان مؤمن آیند که با تو بیعت کنند که دیگر هرگز شرک به خدا نیاورند و سرقت و زنا کاری نکنند و اولاد خود را به قتل نرسانند و بر کسی افترا و بهتان میان دست و پای خود نبندند (یعنی فرزندی را که میان دست و پای خود پرورده و علم به آن از انعقاد نطفه او دارند به دروغ به کسی غیر پدرش نبندند) و با تو در هیچ امر معروفی مخالفت نکنند، بدین شرایط با آنها بیعت کن و بر آنان از خدا آمرزش و غفران طلب، که خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.

ای پیامبر! هنگامی که زنان باایمان نزد تو آیند تا [بر پایه این شرایط] با تو بیعت کنند که چیزی را با خدا شریک نگیرند، و دزدی نکنند، و مرتکب زنا نشوند، و فرزندان خود را نکشند، و طفل حرام زاده خود را به دروغ و افترا به شوهرانشان نبندند، و در هیچ کار پسندیده ای از تو سرپیچی نکنند، با آنان بیعت کن و از خدا برای آنان آمرزش بخواه؛ زیرا خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.

اى پيامبر، اگر زنان مؤمن نزد تو آمدند تا بيعت كنند، بدين شرط كه هيچ كس را با خدا شريك نكنند و دزدى نكنند و زنا نكنند و فرزندان خود را نكشند و فرزندى را كه از آن شوهرشان نيست به دروغ به او نسبت ندهند و در كارهاى نيك نافرمانى تو نكنند، با آنها بيعت كن و برايشان از خدا آمرزش بخواه، كه خدا آمرزنده و مهربان است.

ای پیامبر چون زنان مؤمن به نزد تو آمدند که با تو بیعت کنند که برای خداوند شریکی نیاورند و دزدی نکنند و زنا نکنند و فرزندانشان را نکشند و فرزندی را از راه بهتان به دست نیاورند که نسبت آن را به دست و پای خویش دهند، و در کار خیری از تو نافرمانی نکنند، پس با آنان بیعت کن و برایشان از خداوند آمرزش بخواه، چرا که خداوند آمرزگار مهربان است‌

اى پيامبر، هر گاه زنان مؤمن نزد تو آيند كه با تو بيعت كنند بر اين شرط كه چيزى را با خداى انباز نگيرند و دزدى و زنا نكنند و فرزندان خود را نكشند و دروغى را كه در ميان دستها و پاهاشان فرابافته باشند پيش نيارند- يعنى به شوهرانشان جز فرزندان خود ايشان را نسبت ندهند- و در هيچ كار نيكو و پسنديده‌اى- كه ايشان را فرمايى- نافرمانى تو نكنند، پس با آنها بيعت كن و برايشان از خداى آمرزش بخواه، كه خدا آمرزگار و مهربان است.

ای پیغمبر! هنگامی که زنان مؤمن، پیش تو بیایند و بخواهند با تو بیعت کنند و پیمان بندند بر این که: چیزی را شریک خدا نسازند، و دزدی نکنند، و مرتکب زنا نشوند، و فرزندانشان را نکشند، و به دروغ فرزندی را به خود و شوهر خود نسبت ندهند که زاده‌ی ایشان نیست، و در کار نیکی (که آنان را بدان فرامی‌خوانی) از تو نافرمانی نکنند، با ایشان بیعت کن و پیمان ببند و برایشان از خدا آمرزش بخواه. مسلّماً خدا آمرزگار و مهربان است (و مغفرت و مرحمت خود را شامل چنین بانوانی می‌گرداند).

هان ای پیامبر! هنگامی که زنان باایمان نزد تو آیند در حالی که با تو بیعت می‌کنند که چیزی را با خدا شریک نسازند و دزدی ننمایند و زنا نکنند و فرزندان خود را نکشند و (بچه‌های حرام‌زاده‌ی) پیش دست و پای خود را با بهتان (و حیله) به شوهرانشان نبندند. و در (کار) معروف و پسندیده‌ی ایمانی، تو را نافرمانی نکنند، پس با آنان بیعت کن و از خدا برایشان پوشش بخواه (که) بی‌گمان خدا بسی پوشنده‌ی رحمتگر بر ویژگان است.

ای پیمبر هر گاه آیندت زنان ایمان‌آورنده که با تو پیمان بندند (بیعت کنند) بر آنکه شرک نورزند به خدا چیزی را و نه دزدی کنند و نه زنا کنند و نکشند فرزندان خویش را و نیاورند دروغی (تهمتی) که بربندندش در باره دستهای خویش و پایهای خویش و نافرمانیت نکنند در خوبی پس پیمان بند (بیعت کن) با ایشان و آمرزش خواه برای ایشان از خدا همانا خدا است آمرزنده مهربان‌

الممتحنة ١١	آیه ١٢	الممتحنة ١٣
سوره : سوره الممتحنة نزول : ١٠ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٤٦ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«وَ لا یَقْتُلْنَ أَوْلادَهُنَّ»: مراد زنده‌بگور کردن فرزندان، کشتن جنین در شکم، کشتن اولاد از ترس فقر و تنگدستی.و ... «بُهْتَانٍ»: در اینجا مراد فرزندی است که زن ادعاء کند که او از شوهرش می‌باشد و در حقیقت متعلق بدو نباشد. تهمت زنا. «بَیْنَ أَیْدِیهِنَّ وَ أَرْجُلِهِنَّ»: کنایه از این است که زن ادعاء کند که چنین فرزندی زاده او است و متعلق به شوهرش می‌باشد. چرا که فرزند در شکم حمل می‌گردد و شکم میان دو دست بوده و همچنین فرزند از میان دو پا، پای به دنیا می‌گذارد (نگا: المصحف المیسر، قاسمی). اصلاً دست و پا کنایه از خود شخص است. در این صورت معنی چنین نیز خواهد بود: از پیش خود تهمت زنا به کسی ندهند.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

إِنْ‌ تَجْتَنِبُوا کَبَائِرَ مَا... (۰) وَ لاَ تَقْرَبُوا الزِّنَى‌ إِنَّهُ‌... (۱)

تفسیر

• آيات ۱۰ - ۱۳، سوره ممتحنه
• حكم زنانى كه ايمان آورده به سوى پيامبر(ص ) هجرت مى كردند ازدواج با آنها و...
• معناى آيه شريفه :((و ان فاتكم شى ء من ازواجكم ...))
• حكم بيعت زنان مؤ من با رسول خدا(ص ) و شرايط آن
• ياد آورى شقاوت و هلاكت ابدى يهود (مغضوب عليهم ) و نهى از دوستى با آنان
• رواياتى درباره زنان مهاجر، امتحان ايمان آنها، بيعتشان با پيامبر(ص )، حكم ازدواج باآنها و...
• چند روايت درباره ازدواج با زنان كافر
• چند روايت درباره ازدواج با زنان كافر
• توضيحى درباره جمع بين آيه :((و لا تمسكوا بعصم الكوافر)) و آيه ((و المحصناتمن الذين و اوتوا الكتاب ...))
• رواياتى درباره بيعت زنان با پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و بيان شروط آن

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - فرمان خداوند به پیامبر(ص)، در پذیرش بیعت زنان گرویده به ایمان و پایبند به لوازم آن (یأیّها النبىّ إذا جاءک ... فبایعهنّ)

۲ - پیوستن به صف مؤمنان در صدراسلام، مستلزم بیعت با پیامبر(ص) (یأیّها النبىّ إذا جاءک المؤمنت یبایعنک)

۳ - ملاقات هاى مستقیم و بىواسطه زنان صدراسلام، با شخص پیامبر(ص) (إذا جاءک المؤمنت یبایعنک)

۴ - ارجمندى تفکر، عقیده و شخصیت زن، در نگرش اسلام (یأیّها النبىّ إذا جاءک المؤمنت یبایعنک ... فبایعهنّ)

۵- زن، برخوردار از حق مشارکت در مسائل سیاسى، اجتماعى و دینى (یأیّها النبىّ إذا جاءک المؤمنت یبایعنک ... فبایعهنّ) از آن جا که بیعت خود نوعى مشارکت است، مطلب بالا استفاده مى شود.

۶ - پرهیز از کمترین شرک به خداوند، نخستین موضوع بیعت زنان مؤمن با پیامبر(ص) (على أن لایشرکن باللّه شیئًا)

۷ - توحید، سرلوحه باورهاى ضرورى مؤمنان (یبایعنک على أن لایشرکن باللّه شیئًا) از این که نخستین موضوع بیعت، پرهیز از شرک یاد شده اهمیت آن استفاده مى شود.

۸ - پرهیز از دزدى، زنا و فرزندکشى (سقط جنین و...)، از جمله مواد مورد بیعت زنان مؤمن با پیامبر(ص) (و لایسرقن و لایزنین و لایقتلن أولدهنّ)

۹ - پرهیز از نسبت دادن فرزند زنا به همسر، از جمله مواد مورد بیعت زنان مؤمن با پیامبر(ص) (و لایأتین ببهتن یفترینه بین أیدیهنّ و أرجلهنّ)

۱۰ - شرک، سرقت، زنا، فرزندکشى، انتساب فرزند زنا به شوهران از جمله ناهنجارى هاى اعتقادى - اخلاقى زنان عرب پیش از اسلام (أن لایشرکن ... لایسرقن ... لایزنین ... و لایقتلن أولدهنّ و لایأتین ببهتن) تصریح پیامبر(ص) و قرآن، به لزوم پرهیز زنان عرب از موارد یاد شده; بیانگر وجود چنین زمینه هایى در میان زنان عرب جاهلى است.

۱۱ - اصلاح اندیشه و عقیده، مقدم بر اصلاح عمل و رفتار (على أن لایشرکن باللّه شیئًا و لایسرقن) از این که «لایشرکن» - که امرى عقیدتى است - بر «و لایسرقن...» - که امور عملى و رفتارى است - مقدم شده، مى توان تقدم رتبى جهان بینى بر عملکرد را نتیجه گرفت.

۱۲ - پایبندى به اصول اخلاقى، شرط ایمان به خداى یگانه و رسالت پیامبر(ص) (على أن لایشرکن باللّه شیئًا و لایسرقن) یاد کرد «و لایسرقن...» - که جنبه عملى ایمان را مى نمایاند - در پى «على أن لایشرکن...»، بیانگر مطلب بالا است.

۱۳ - عدم مخالفت با رهنمودهاى ارزشى پیامبر(ص)، از جمله مواد بیعت زنان با آن حضرت (و لایعصینک فى معروف)

۱۴ - اطاعت از پیامبر(ص) در تمامى رهنمودهاى آن حضرت، از لوازم ایمان (و لایعصینک فى معروف) از این که بیعت با پیامبر(ص) و سرآغاز ایمان آوردن - علاوه بر اصلاح عقیده - عمل به اطاعت از آن حضرت مشروط شده است، مطلب بالا قابل برداشت است.

۱۵ - لزوم اطاعت از رهبرى اجتماعى، در رهنمودهاى ارزشى او (و لایعصینک فى معروف) بیعت یاد شده در آیه شریفه، مى تواند از آن جهت با پیامبر(ص) صورت گرفته باشد که آن حضرت علاوه بر پیامبرى، منصب رهبرى اجتماعى را نیز بر عهده داشته است.

۱۶ - عدم جواز پیروى از رهبران اجتماعى در امور ناپسند (غیرمعروف) (و لایعصینک فى معروف ) در صورتى که بیعت نظر به منصب رهبرى داشته باشد، تعبیر «معروف» نظر به این جهت مى تواند داشته باشد که لزوم اطاعت از رهبرى، منوط به «معروف» بودن دستورهاى او است.

۱۷ - حرکت هاى دینى - اجتماعى پیامبر(ص)، مستند به رهنمودهاى وحى (یأیّها النبىّ إذا جاءک ... فبایعهنّ)

۱۸ - توصیه خداوند به پیامبر(ص)، در دعا براى زنان بیعت کننده با آن حضرت و آمرزش خواهى براى آنان (و استغفر لهنّ اللّه)

۱۹ - پیامبر(ص)، موظّف به پذیرش بیعت متعهدان به شرایط ایمان، با وجود پیشینه ناشایست آنان (یأیّها النبىّ إذا جاءک ... فبایعهنّ و استغفر لهنّ اللّه) از سیاق آیه و شرایط تاریخ نزول آن، استفاده مى شود که برخى از زنان بیعت کننده، خطاهایى در گذشته داشته اند که چه بسا پذیرش بیعت آنان دشوار مى نموده است; ولى خداوند به پیامبر(ص) فرمان داده تا بیعت ایشان را بپذیرد و براى آنان طلب آمرزش کند.

۲۰ - تأثیر استغفار پیامبر(ص) براى امت، در برخوردارى آنان از غفران الهى (و استغفر لهنّ اللّه إنّ اللّه غفور رحیم)

۲۱ - دعاى شخص پیامبر(ص) براى مؤمنان، داراى ارزش و تأثیرى ویژه نزد خداوند (و استغفر لهنّ اللّه) از این که پیامبر(ص)، موظف به استغفار براى امت شده است - نه خود آنان - استفاده مى شود که دعاى پیامبر(ص)، در پیشگاه الهى ارج و تأثیر ویژه اى دارد.

۲۲ - واسطه قرار دادن اولیاى الهى در پیشگاه خداوند، امرى مجاز و مورد تأیید وحى * (و استغفر لهنّ اللّه) از این که خداوند پیامبر(ص) را موظف به استغفار براى امت کرده است، استفاده مى شود که اصل وساطت اولیاى الهى میان خدا و خلق، امرى مجاز و پذیرفته شده در بینش الهى است.

۲۳ - خداوند، «غفور» (بسیار آمرزنده) و «رحیم» (مهربان) است. (إنّ اللّه غفور رحیم)

۲۴ - عدم زدایش تمامى آثار گناهان کافران، به صرف روى آوردن آنان به ایمان (یأیّها النبىّ إذا جاءک ... فبایعهنّ و استغفر لهنّ اللّه) از این که پس از پذیرش بیعت مؤمنان، باز هم خداوند از پیامبر(ص) خواسته است تا براى ایشان استغفار کند; معلوم مى شود که به صرف ایمان، تمامى آثار گناهان گذشته محو نشده و نیاز به استغفار است.

۲۵ - غفران و رحمت الهى، پشتوانه اجابت دعاى پیامبر(ص) و آمرزش خواهى آن حضرت براى امت (و استغفر لهنّ اللّه إنّ اللّه غفور رحیم)

۲۶ - روى آوردن به ایمان، زمینه ساز آمرزش و رحمت الهى، حتى نسبت به گناهان بزرگ (على أن لایشرکن... و استغفر لهنّ اللّه إنّ اللّه غفور رحیم) از صدر آیه شریفه استفاده مى شود که چه بسا، برخى از روى آورندگان به ایمان، در گذشته کفرآلود خویش مرتکب گناهان بزرگى شده بودند. از ذیل آن (إنّ اللّه غفور رحیم) نیز استفاده مى شود که، آنان هم مورد غفران و رحمت الهى قرار مى گیرند.

روایات و احادیث

۲۷ - «عن أبى عبداللّه(ع) قال: لمّا فتح رسول اللّه مکة بایع الرجال ثمّ جاء النساء یبایعنه فأنزل اللّه عزّوجلّ «یا أیّها النبىّ إذا جائک المؤمنات یبایعنک ... فبایعهنّ»... فقالت اُمّ حکیم: ... یا رسول اللّه کیف نبایعک؟ قال: إنّى لا اُصافح النساء فدعا بقدح من ماء فأدخل یده ثمّ أخرجها فقال اُدخلن أیدیکنّ فى هذه الماء فهى البیعة; از امام صادق(ع) روایت شده است: هنگامى که رسول خدا(ص) مکه را فتح کرد، مردان با آن حضرت بیعت کردند. سپس زنان آمدند تا بیعت کنند. خداى عزّوجلّ این آیه را نازل فرمود (یا أیّها النبىّ إذا جائک المؤمنات... فبایعهنّ) ... زنى به نام اُمّ حکیم گفت: ...اى رسول خدا! چگونه بیعت کنیم؟ حضرت فرمود: من با زنان مصافحه نمى کنم و قدحى از آب خواست و دست خود را در آب فرو برد و بیرون آورد و فرمود: دست هاى خود را در این آب فرو برید و همین بیعت است».

۲۸ - «عبدللّه بن سنان قال: سألت أباعبداللّه(ع) عن قول اللّه «و لایعصینک فى معروف» قال: هو ما فرض اللّه علیهنّ من الصلاة و الزکاة و ما أمرهنّ به من خیر; عبداللّه بن سنان گوید: از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند «و لایعصینک فى معروف» سؤال کردم، حضرت فرمود: معروف آن چیزى است که خدا بر آنان واجب فرموده از قبیل نماز و زکات و همه آنچه از خوبى ها که به آنان امر کرده است».

موضوعات مرتبط

• آمرزش: زمینه آمرزش ۲۰، ۲۶
• اخلاق: اهمیت اخلاق ۱۲
• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۳، ۶، ۸، ۲۷
• اسماء و صفات: رحیم ۲۳; غفور ۲۳
• اصلاح: اولویت در اصلاح ۱۱
• اطاعت: اطاعت از محمد(ص) ۱۴; شرایط اطاعت از رهبران ۱۶; موارد اطاعت از رهبران ۱۵
• ایمان: آثار ایمان ۱۴، ۱۹، ۲۶; زمینه ایمان ۲; شرایط ایمان ۱۲
• توحید: اهمیت توحید ۷
• توسل: توسل به اولیاءالله ۲۲
• جاهلیت: الحاق زنازاده به شوهر در جاهلیت ۱۰; انحرافات اخلاقى زنان در جاهلیت ۱۰; انحرافات اعتقادى زنان در جاهلیت ۱۰; دزدى در جاهلیت ۱۰; شرک در جاهلیت ۱۰; فرزندکشى در جاهلیت ۱۰
• خدا: آثار رحمت خدا ۲۵; آمرزشهاى خدا ۲۰، ۲۵; اوامر خدا۱; توصیه هاى خدا ۱۸; زمینه رحمت خدا ۲۶
• دزدى: اجتناب از دزدى ۸
• دین: اصول دین ۷
• زن: ارزش تفکر زن ۴; ارزش زن ۴; استغفار براى زن ۱۸; حقوق اجتماعى زن ۵; حقوق سیاسى زن ۵; دعا براى زن ۱۸
• زنا: اجتناب از زنا ۸
• زنازاده: اجتناب از الحاق زنازاده به شوهر ۹
• سوءپیشینه: عفو از سوءپیشینه ۱۹
• شرک: اجتناب از شرک ۶
• عقیده: اهمیت تصحیح عقیده ۱۱
• عمل: اهمیت اصلاح عمل ۱۱
• فرزندکشى: اجتناب از فرزندکشى ۸
• کافران: آثار ایمان کافران ۲۴; آمرزش کافران ۲۴
• گناه: آثار گناه ۲۴; آمرزش گناهان کبیره ۲۶; تکفیر گناه ۲۴
• مؤمنان: استغفار براى مؤمنان ۲۰; دعا براى مؤمنان ۲۱
• محمد(ص): آثار استغفار محمد(ص) ۲۰; آثار بیعت با محمد(ص) ۲; آثار بیعت زنان با محمد(ص) ۱۸; آثار دعاى محمد(ص) ۲۱; اجابت استغفار محمد(ص)۲۵; اجابت دعاى محمد(ص) ۲۵; ارزش دعاى محمد(ص) ۲۱; استغفار محمد(ص) ۱۸; بیعت زنان با محمد(ص) ۱، ۲۷; ترک مخالفت با محمد(ص) ۱۳; تکلیف محمد(ص) ۱; توصیه به محمد(ص) ۱۸; دعاى محمد(ص) ۱۸; رسالت محمد(ص) ۱۲; شرایط بیعت با محمد(ص) ۱۹; فضایل محمد(ص) ۲۱; مسؤولیت محمد(ص) ۱۹; مفاد بیعت زنان با محمد(ص) ۶، ۸، ۹، ۱۳; ملاقات محمد(ص) با زنان ۳; منشأ عمل محمد(ص) ۱۷
• معروف: مراد از معروف ۲۸
• وحى: نقش وحى ۱۷