الأحقاف ١٠
ترجمه
| الأحقاف ٩ | آیه ١٠ | الأحقاف ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«کَانَ»: ضمیر مستتر در (کَانَ) و (ه) در واژه‌های (بِهِ) و (مِثْلِهِ) به قرآن برمی‌گردد. «شَهِدَ شَاهِدٌ»: برخی گفته‌اند مراد یکی از علمای برجسته یهود به نام عبدالّله بن سلام است که بعدها در مدینه ایمان آورد و این آیه مدنی است و به فرمان رسول در اینجا قرار داده شده است. ولی اصل این است که مراد از (شاهد) یک گواه، یا نفر نبوده بلکه مراد بیش از یکی، یعنی گروهی و جماعتی است (نگا: شربینی). چرا که مشرکان مکّه می‌گفتند که اگر کتابی برای ایشان نازل شود، از اهل کتاب راهیاب‌تر خواهند بود (نگا: انعام / . «عَلی مِثْلِهِ»: در پرتو رهنمودهای کتابی همچون قرآن که مراد تورات است. همچون قرآن، یعنی خود قرآن. «إِن کَانَ مِنْ عِندِاللهِ وَ کَفَرْتُم بِهِ»: جواب شرط محذوف است، مثل: أَلَیْسَ قَدْ ظَلَمْتُمْ؟ أَلَسْتُمْ ظَالِمِینَ؟
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لاَ تُؤْمِنُوا... (۲) وَ يَقُولُونَ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنْ... (۲) وَ إِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ قَالُوا... (۳)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۴، سوره احقاف
- غرض و مفاد كلى سوره مباركه احقاف
- احتجاج عليه پرستش بت ها و معبودهاى زمينى
- معناى واژه ((اثاره )) و مفاد آيه با توجه به معناى آن
- احتجاج عليه مشركين كه قرآن را افتراء به خدا دانسته رسالت پيامبر (ص ) را منكرشدند
- معنا و مفاد آيه : ((قل ما كنت بدعا من الرسل و ما ادرى مايفعل بى و لا بكم ))
- نفى علم غيب از پيامبر (ص ) در جمله ((و ما ادرى ...)) از جهت بشر بودن او است و بااثبات علم غيب براى آن حضرت از طريق وحى منافات ندارد
- عدم منافات نفى علم غيب از پيامبر در اين آيه با عالم بر غيب بودن ايشان به وسيله وحىالهى
- (درباره عالم بودن پيامبر (ص ) و ائمه (ع ) به غيب ، و اثر و رابطه آن با زندگى ورفتار ايشان )
- بيان اينكه علم غيب اثرى در جريان حوادث خارجى ندارد
- على ملازم با اراده موافق است كه تواءم با التزام قلب نسبت به آن باشد
- مقصود از ((شاهد من بنى اسرائيل )) در آيه :((قل اراءيتم ان كان من عند الله و كفرتم ...))
- وجوه مختلف در معناى آيه : ((و قال الذين كفروا للذين امنوا لو كان خيرا ما سبقونا اليه...))
- رواياتى درباره مراد از ((اثارة من علم )) و راجع بهنزول آيه : ((ام يقولون افتريه ...))
- روايتى در ذيل جمله : ((و ما ادرى ما يفعل بى ولابكم )) و اشكالات آن
- روايتى درباره نزول آيه : ((و شهد شاهد من بنىاسرائيل ...))
نکات آیه
۱- هشدار خداوند به منکران قرآن، نسبت به عواقب کفرورزى آنان (قل أرءیتم إن کان من عند اللّه و کفرتم به) تعبیر «أرأیتم ...»، دربردارنده معناى هشدار و تذکر است.
۲- موضع گیرى کافران در قبال قرآن، بى کمترین تأمل و توجه به امکان حقانیت آن (قل أرءیتم إن کان من عند اللّه و کفرتم به) خداوند با تعبیر «أرأیتم ...»، به منکران قرآن تذکر داده است که به هنگام موضع گیرى علیه قرآن، به احتمال حقانیت آن بیندیشند و به این که اگر قرآن از ناحیه خداوند باشد، کفر آنان چه عواقبى براى آنان در پى خواهد داشت.
۳- گواهى و ایمان بنى اسرائیل و یهود به حقانیت قرآن، حجتى علیه کافران و مشرکان (إن کان من عند اللّه و کفرتم به و شهد شهد من بنى إسرءیل على مثله) خداوند، ایمان فردى از یهود را - که آگاه به تورات و مفاد آن بود - گواهى بر حقانیت قرآن شمرده است و به کافران تذکر داد و به آن احتجاج کرده است.
۴- ایمان و اعتقاد برخى از پیروان ادیان آسمانى به قرآن، تأییدى بر حقانیت آن (إن کان من عند اللّه و کفرتم به و شهد شهد من بنى إسرءیل على مثله) ارزش ایمانِ اهل کتاب به قرآن و پیام آن براى دیگران، از آن جهت است که آنان با پیام وحى آشنا هستند و ایمانشان به قرآن، بر اساس آگاهى به پیام و محتواى کتاب هاى آسمانى است. از این جهت مى تواند براى دیگران دلیل و حجت باشد.
۵- تورات [اصلى]، کتابى همانند قرآن از نظر پیام هاى اصولى (و شهد شهد من بنى إسرءیل على مثله فامن) واژه «على مثله»، وجود هماهنگى و مشابهت بین تورات اصلى و قرآن را مى رساند; زیرا مراد از «مثله»، کتاب آسمانى موسى(ع) است که همانند قرآن، معرفى شده است.
۶- ایمان به محتواى تورات اصلى، مستلزم ایمان به حقانیت قرآن (و شهد شهد من بنى إسرءیل على مثله فامن) مراد از «مثله» تورات است و «فاء» در «فآمن» مى رساند که ایمان به قرآن، نتیجه روحیه حق پذیرى و ایمان به تورات است.
۷- وجود قرینه هایى در متن تورات، بر حقانیت قرآن* (و شهد شهد من بنى إسرءیل على مثله فامن) مترتب شدن ایمان به قرآن، بر ایمان به تورات و آیین موسى، ممکن است از آن جهت باشد که در تورات، قرینه هایى بر حقانیت قرآن وجود داشته است.
۸- گواهى دهنده بر حقانیت قرآن از میان بنى اسرائیل، فردى دانا و متشخص بود. (و شهد شهد من بنى إسرءیل على مثله فامن) تکیه قرآن بر شهادت فردى از بنى اسرائیل و استفاده از گواهى وى در گرایش دادن مردم به ایمان، نشانگر این معنا است که وى، فردى متشخص و صاحب نظر و معتبر بوده است.
۹- توبیخ مشرکان و کافران از سوى خدا، به خاطر استکبارشان در برابر قرآن (قل أرءیتم إن کان من عند اللّه و کفرتم به ... و استکبرتم)
۱۰- موضع تکبّرآمیز و مستکبرانه مشرکان مکه در برابر قرآن (و استکبرتم)
۱۱- سرزنش مشرکان عرب از سوى خداوند، به سبب کفرورزى به قرآن، على رغم ایمان برخى غیر عرب به حقانیت آن* (و شهد شهد من بنى إسرءیل على مثله فامن و استکبرتم) این احتمال در آیه وجود دارد که تذکر قرآن به ایمان فردى از بنى اسرائیل; از آن جهت براى مشرکان عرب سرزنش بار باشد که بنى اسرائیل در اصل عرب نبودند و عوامل نژادى و زبانى، مقتضى آن بوده تا در برابر قرآن خاضع نشوند. با این وصف برخى از آنان به قرآن ایمان آوردند; در حالى که مشرکان عرب - که قرآن به لغت آنان نازل شده - از پذیرش آن امتناع ورزیدند.
۱۲- روحیه استکبارى، عامل اصلى مخالفت کافران با قرآن و نه شبهات اصولى و تردید در ارزش آن (و شهد شهد ... فامن و استکبرتم) تصریح خداوند بر استکبار کافران، على رغم ایمان حق گرایان به قرآن، اشاره به مطلب بالا دارد.
۱۳- ستمکاران، محروم از هدایت الهى (إنّ اللّه لایهدى القوم الظلمین)
۱۴- استکبار در برابر قرآن، ظلم و مایه محرومیت از هدایت الهى (و استکبرتم إنّ اللّه لایهدى القوم الظلمین) از منطبق شدن عنوان ظالم بر «مستکبر»، مطلب یاد شده استفاده مى شود.
۱۵- برخوردارى از هدایت الهى و یا محروم ماندن از آن، معلول تلاش و عملکرد خود انسان (کفرتم به ... و استکبرتم إنّ اللّه لایهدى القوم الظلمین) گرچه در این آیه، فعل «لایهدى» به خداوند نسبت داده شده است; اما از آن جا که عدم هدایت، بر کفر و استکبار - که عمل اختیارى انسان است - مترتب شده، مطلب بالا استفاده مى شود.
موضوعات مرتبط
- استکبار: استکبار با قرآن ۹، ۱۰; ظلم استکبار با قرآن ۱۴
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱۰
- انذار: انذار از کفر ۱
- اهل کتاب: آثار ایمان اهل کتاب ۴
- ایمان: آثار ایمان به تورات ۶; ایمان به قرآن ۳، ۴; زمینه ایمان به قرآن ۶
- بنى اسرائیل: آثار ایمان بنى اسرائیل ۳; ایمان بنى اسرائیل ۱۱; فضایل عالم بنى اسرائیل ۸; گواهى بنى اسرائیل ۳; گواهى عالم بنى اسرائیل ۸
- تورات: تعالیم تورات ۷; هماهنگى تورات و قرآن ۵
- خدا: سرزنشهاى خدا ۹، ۱۱; هدایتهاى خدا ۱۳، ۱۴، ۱۵; هشدارهاى خدا ۱
- ظالمان: محرومیت ظالمان ۱۳
- عقیده: عقیده به قرآن ۴
- عمل: آثار عمل ۱۵
- قرآن: بى منطقى تکذیب قرآن ۲; حقانیت قرآن ۱۱; دلایل حقانیت قرآن ۴، ۷; عوامل مخالفت با قرآن۱۲; قرآن در کتب آسمانى ۷; گواهان حقانیت قرآن ۸; مؤمنان به قرآن ۱۱; هشدار به مکذبان قرآن ۱
- کافران: آثار استکبار کافران ۱۲; احتجاج علیه کافران ۳; استکبار کافران ۹; دلایل سرزنش کافران ۹; کافران و قرآن ۱۲; مخالفت کافران ۱۲
- کتب آسمانى: هماهنگى کتب آسمانى ۵
- کفر: فرجام کفر ۱; کفر به قرآن ۱۱
- مشرکان: احتجاج علیه مشرکان ۳; استکبار مشرکان ۹; دلایل سرزنش مشرکان ۹
- مشرکان مکه: استکبار مشرکان مکه ۱۰; سرزنش مشرکان مکه ۱۱; کفر مشرکان مکه ۱۱
- هدایت: زمینه محرومیت از هدایت ۱۴، ۱۵; زمینه هدایت ۱۵; محرومان از هدایت ۱۳
- یهود: آثار ایمان یهود ۳; گواهى یهود ۳
