لقمان ٢٦
ترجمه
| لقمان ٢٥ | آیه ٢٦ | لقمان ٢٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ»: (نگا: بقره / حجّ / ).
تفسیر
- آيات ۲۰ - ۳۴، سوره لقمان
- معناى اينكه فرمود: ((سخر لكم ما فى السموات و ما فى الارض ))
- نكوهش از مجادله بدون علم و از روى تقليد درباره خدا
- احتجاج بر وحدانيت خداى تعالى در الوهيت و ربوبيت ، از طريق انحصار ملك حقيقى در او، وغنى و حميد على الاطلاق بودنش جل و علا
- افاده كثرت و وستعت خلق و تدبير خداى تعالى
- بيان امكان معاد در برابر استبعاد مشركين
- اعتراض به آينه شريفه و پاسخ به آن
- استشهاد براى علم خدا به اعمال بندگان به تدبير جارى در نظام شب و روز
- معناى ((حق )) بودن خداى تعالى و ((على )) و ((كبير)) بودن او عزاسمه
- معناى جمله : ((و لا يغرنكم بالله الغرور))
- بيان اينكه خداوند عالم به هر كوچك و بزرگ است
- بحث روايتى
- وصف دنيا از زبان اميرالمؤ منين (عليه السلام ) در جواب مردى كه از دنيا بدگويى مىكرد
- چند روايت در مورد انحصار علم به چند چيز در خداى تعالى درذيل آيه : ((ان الله عنده علم الساعة و...))
نکات آیه
۱ - تمام موجودات آسمان و زمین، ملک خداوندند. (للّه ما فى السموت و الأرض)
۲ - خداوند، حاکمِ مطلقِ موجودات هستى است. (للّه ما فى السموت) لازمه مالکیت، حاکمیت داشتن است.
۳ - آفریدگارى خداوند، مستلزم مالکیت او بر آفریده هاى خویش است. (من خلق السموت و الأرض لیقولنّ اللّه ... للّه ما فى السموت و الأرض) «للّه ما فى...» به منزله نتیجه آیه قبل است و به خاطر روشن بودن اش، از حرف عطف استفاده نشده است.
۴ - جهان آفرینش، داراى آسمان هاى متعدد است. (للّه ما فى السموت)
۵ - آسمان ها، چونان زمین، دربردارنده موجوداتى قابل توجه اند. (للّه ما فى السموت)
۶ - توجه به حاکمیت و مالکیت مطلق الهى برپدیده هاى عالم، مستلزم اختصاص دادن حمد و ستایش به او است. (قل الحمد للّه ... للّه ما فى السموت و الأرض) یادآورى مالکیت خدا بر پدیده هاى عالم، پس از فرمان به اداى حمد، مى تواند براى توجه دادن به نکته یاد شده باشد.
۷ - تنها خداوند، از هر چیز و از هرکس بى نیاز است. (إنّ اللّه هو الغنىّ الحمید) جمله اسمیه و حرف تأکید «إنّ» و ضمیر فصل «هو» همه، دلالت بر انحصارى بودن غناى ذاتى خداوند دارند.
۸ - توصیه خداوند به اداى حمد به درگاه او، به خاطر انجام دادن وظیفه انسان ها است و نه نیاز خدا به حمد. (قل الحمد للّه ... إنّ اللّه هو الغنىّ الحمید) اعلام بى نیازى مطلق خداوند در پى توصیه به حمد او، مى تواند به حقیقت یاد شده، دلالت داشته باشد.
۹ - هیچ کس در خالقیت و مالکیت، و در نتیجه، مدیریت خداوند بر عالم، شریک او نیست.* (من خلق السموت و الأرض ... للّه ما فى السموت و الأرض إنّ اللّه هو الغنىّ) بیان اعتراف مشرکان به توحید در خالقیت خداوند و سپس تبیین مالکیت انحصارى او برپدیده هاى عالم و اعلام بى نیازى مطلق او، مى تواند بیان کننده این باشد که در تدبیر عالم نیز شریکى ندارد.
۱۰ - خداوند، «غنى» (بى نیاز) و «حمید» (ستوده مطلق) است. (إنّ اللّه هو الغنىّ الحمید)
۱۱ - تنها خداوند، شایسته و سزاوار حمد و سپاس است. (إنّ اللّه هو ... الحمید) «الحمید» مى تواند صفت مفعولى و به معناى «محمود» باشد; یعنى، کسى که مورد ستایش است.
۱۲ - خالقیت خداوند و مالکیت انحصارى او بر عالم، نشانه بى نیازى او است. (من خلق السموت ... لیقولنّ اللّه ... للّه ما فى السموت و الأرض إنّ اللّه هو الغنىّ) خلق شدن آسمان ها و زمین از سوى خداوند و نیز مملوک خدا بودن شان، عین احتیاج آنها به خدا است. بنابراین، ذکر دو نکته یاد شده، قبل از «اللّه هو الغنىّ» به منزله تمهیدى براى بیانِ غناى مطلق الهى است.
موضوعات مرتبط
- آسمان: تعدد آسمان ها ۴; مالک موجودات آسمان ها ۱; موجودات آسمان ها ۵
- آفرینش: حاکم آفرینش ۲; مدبر آفرینش ۹
- اسماء و صفات: حمید ۱۰; غنى ۱۰
- انسان: مسؤولیت انسان ۸
- توحید: توحید در خالقیت ۹; توحید ربوبى ۹
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۹
- حمد: حمد خدا ۸، ۱۱; زمینه حمد خدا ۶
- خدا: آثار خالقیت خدا ۳; اختصاصات خدا ۶، ۱۱، ۱۲; بى نیازى خدا ۷، ۸; تدبیر خدا ۹; توصیه هاى خدا ۸; حاکمیت خدا ۲; خالقیت خدا ۹، ۱۲; مالکیت خدا ۱، ۳، ۹، ۱۲; نشانه هاى بى نیازى خدا ۱۲
- ذکر: آثار ذکر حاکمیت خدا ۶; آثار ذکر مالکیت خدا ۶
- زمین: موجودات زمین ۵
- موجودات: مالک موجودات ۱، ۳
