القصص ٨٠
ترجمه
| القصص ٧٩ | آیه ٨٠ | القصص ٨١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أُوتُوا الْعِلْمَ»: دانایان و فرزانگان. «لا یُلَقَّاهَا إِلاَّ الصَّابِرُونَ»: به بهشت خدا جز شکیبایان برده نمی‌شوند و بدان رسانده نمی‌شوند. این نصیحت جز به دل شکیبایان فرو نمی‌رود و کسی جز ایشان آن را پذیرا نمی‌شود. ضمیر (ها) به (مَثُوبَة) و (جنّة) مفهوم از ثواب، و یا به (مَقالَة) و (کَلِمَة) علماء آگاه از احوال دنیا و آخرت بر می‌گردد.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاَةِ... (۱) وَ قِيلَ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا مَا ذَا... (۴)
فَلاَ تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِيَ... (۲) وَ اتَّبَعُوا مَا تَتْلُو الشَّيَاطِينُ... (۷)
تفسیر
- آيات ۷۶ - ۸۴، سوره قصص
- بيان آيات مربوط به قارون كه بهره مندى ازمال و ثروت او را از خدا غافل ساخته به هلاكتش انجاميد
- اشاره اى لطيف به كثرت فراوان ثروت قارون ((ان مفاتحة لتنوء بالصبة اولى القوة))
- گفتگوى مؤ منين با قارون و اندرزدادن به او به اينكه سرمستى نكند و با انفاقاموال براى آخرت توشه بياندوزد
- پاسخ مستكبرانه قارون : اموال من حاصل كاردانى و مهارت خودم مى باشد و كسى در آنسهيم نبوده حق مداخله ندارد
- جواب به قارون با يادآورى اينكه خداوند پيش از او كسانى توانگرتر از او را هلاكساخته است بدون اينكه علم و نيرويشان مانع از هلاكتشان شوند
- وجوهى كه در معنااى جواب قارون (انما اوتيته على علم عندى ) گفته شده است
- ديدگاه يكدسته (دنياپرستان ): تمناى داشتن ثروتى چون ثروت قارون
- دسته اى ديگر (مؤ منان ): ((ثوب اللدخير...))
- بعد از هلاكت قارون ، برآرزومندان ثروت او معلوم گشت كه وسعت و تنگى رزق تابعمشيت خدا است .
- بهشت مختص كسانى است كه در اين دنيا خواهان برترى جوئى و فساد نباشند
- اشاره به اينكه ملاك در ثواب و عقاب ، آثارحاصل از اعمال است
- بحث روايتى (رواياتى درباره داستان قارون و آيات مربوط به آن )
- داستان قارون در تورات حاضر
- چند روايت درباره تواضع و بيان اينكه بسا مى شود كه بند كفش كسى موجب عجب واستعلاى او مى شود
نکات آیه
۱ - موضع گیرى تند و عتاب آمیز فرزانگان بنى اسرائیل در برابر آرزومندان ثروت قارونى. (قال الذین یریدون الحیوة الدنیا یلیت لنا مثل ما أُوتى قرون ... و قال الذین أُوتوا العلم ویلکم)
۲ - دل باختگان دنیا، سزاوار سرزنش و نکوهش اند. (قال الذین یریدون الحیوة الدنیا ... و قال الذین أُوتوا العلم ویلکم)
۳ - ستایش خداوند از فرزانگان بنى اسرائیل، به خاطر برخورد سخت آنان با دل باختگان دنیا (و قال الذین أُوتوا العلم ویلکم) تعبیر «الذین أُوتوا العلم» تعبیرى ستایشگرانه است که خداوند درباره عالمان و فرزانگان بنى اسرائیل به کار برده است.
۴ - بى اعتنایى فرزانگان بنى اسرائیل به کوکبه قارون و جلوه نداشتن ثروت افسانه اى وى در چشم و دل ایشان (فخرج على قومه فى زینته ... و قال الذین أُوتوا العلم ویلکم ثواب اللّه خیر)
۵ - ارزش برتر پاداش هاى اخروى نسبت به امکانات دنیوى (ثواب اللّه خیر)
۶ - قدرت و ثروت (هر چند بسیار و افسانه اى باشد) در نگاه اهل معرفت و مؤمنان دین شناس، بسى کم ارزش تر از پاداش هاى الهى است. (و قال الذین أُوتوا العلم ویلکم ثواب اللّه خیر)
۷ - ثروت افسانه اى قارون، بسى کم ارزش تر از پاداش هاى الهى در دیدگاه فرزانگان بنى اسرائیل (و قال الذین أُوتوا العلم ویلکم ثواب اللّه خیر)
۸ - پاداش هاى اخروى خداوند، ویژه مؤمنان شایسته کردار (ثواب اللّه خیر لمن ءامن و عمل صلحًا)
۹ - همراهى ایمان و عمل صالح، از شرایط بهرهورى از ثواب اخروى است. (ثواب اللّه خیر لمن ءامن و عمل صلحًا)
۱۰ - دل بستگى به ثواب اخروى به جاى دل باختگى به متاع دنیا، نشانه دانش و فرزانگى (و قال الذین أُوتوا العلم ویلکم ثواب اللّه خیر)
۱۱ - دل باختگى به زخارف دنیا، نشانه ضعف بینش نسبت به حقیقت آن و جهان آخرت (و قال الذین أُوتوا العلم ویلکم ثواب اللّه خیر لمن ءامن و عمل صلحًا)
۱۲ - تنها صبرپیشگان، زمینه دار فهم و دریافت سخنان اهل معرفت اند. (و قال الذین أُوتوا العلم ... و لایلقّیها إلاّالصبرون) ضمیر «یلقّاها» به سخنان فرزانگان بازمى گردد; یعنى، «و لایلقّى هذه المقالة إلاّالصابرون».
۱۳ - چشم پوشى از زخارف دنیا، نیازمند صبر و شکیبایى است. (ثواب اللّه خیر ... و لایلقّیها إلاّ الصبرون) مفاد سخنان فرزانگان بنى اسرائیل این است که مردم نباید فریفته دنیا شوند; بلکه باید به ثواب اخروى خداوند دل ببندند. البته این امر نیاز به صبر و شکیبایى دارد تا بتوان با خواهش هاى نفسانى مبارزه کرد و بر انجام اعمال صالح توفیق یافت.
۱۴ - دستیابى به سعادت و پاداش هاى اخروى، در گرو صبر و شکیبایى است. (ویلکم ثواب اللّه خیر ... و لایلقّیها إلاّالصبرون)
موضوعات مرتبط
- آخرت طلبى: آثار آخرت طلبى ۱۰
- امکانات دنیوى: ارزش امکانات دنیوى ۵
- ایمان: آثار ایمان ۹
- بنى اسرائیل: تاریخ بنى اسرائیل ۱; سرزنش دنیاطلبان بنى اسرائیل ۱
- پاداش: ارزش پاداش اخروى ۵; زمینه پاداش اخروى ۱۴; شرایط پاداش اخروى ۹
- ثروت: ارزش ثروت ۶
- جهل: نشانه هاى جهل ۱۱
- خدا: ارزش پاداشهاى خدا ۶; پاداشهاى خدا ۸; مدخهاى خدا ۳
- دنیاطلبان: سرزنش دنیاطلبان ۲
- دنیاطلبى: آثار دنیاطلبى ۱۱; زمینه ترک دنیاطلبى ۱۳
- سعادت: زمینه سعادت اخروى ۱۴
- صابران: فهم صابران ۱۲
- صالحان: پاداش اخروى صالحان ۸
- صبر: آثار صبر ۱۳، ۱۴
- علم: نشانه هاى علم ۱۰
- علما: بینش علما ۶; زمینه فهم سخن علما ۱۲
- علماى بنى اسرائیل: بینش علماى بنى اسرائیل ۷; روش برخورد علماى بنى اسرائیل ۳; زهد علماى بنى اسرائیل ۴، ۷; سرزنش علماى بنى اسرائیل ۱; مدح علماى بنى اسرائیل ۳
- عمل صالح: آثار عمل صالح ۹
- قارون: بى ارزشى ثروت قارون ۷
- قدرت: ارزش قدرت ۶
- مؤمنان: بینش مؤمنان ۶; پاداش اخروى مؤمنان ۸
