القصص ٧٧
ترجمه
القصص ٧٦ | آیه ٧٧ | القصص ٧٨ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«إِبْتَغِ»: بطلب. بجوی. «وَابْتَغِ فِیمَا»: مراد این است که نعمت دنیا باید وسیله باشد؛ نه هدف. به عبارت دیگر ثروت دنیا را باید در راه فراچنگ آوردن بهشت خدا به کار انداخت.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۷۶ - ۸۴، سوره قصص
- بيان آيات مربوط به قارون كه بهره مندى ازمال و ثروت او را از خدا غافل ساخته به هلاكتش انجاميد
- اشاره اى لطيف به كثرت فراوان ثروت قارون ((ان مفاتحة لتنوء بالصبة اولى القوة))
- گفتگوى مؤ منين با قارون و اندرزدادن به او به اينكه سرمستى نكند و با انفاقاموال براى آخرت توشه بياندوزد
- پاسخ مستكبرانه قارون : اموال من حاصل كاردانى و مهارت خودم مى باشد و كسى در آنسهيم نبوده حق مداخله ندارد
- جواب به قارون با يادآورى اينكه خداوند پيش از او كسانى توانگرتر از او را هلاكساخته است بدون اينكه علم و نيرويشان مانع از هلاكتشان شوند
- وجوهى كه در معنااى جواب قارون (انما اوتيته على علم عندى ) گفته شده است
- ديدگاه يكدسته (دنياپرستان ): تمناى داشتن ثروتى چون ثروت قارون
- دسته اى ديگر (مؤ منان ): ((ثوب اللدخير...))
- بعد از هلاكت قارون ، برآرزومندان ثروت او معلوم گشت كه وسعت و تنگى رزق تابعمشيت خدا است .
- بهشت مختص كسانى است كه در اين دنيا خواهان برترى جوئى و فساد نباشند
- اشاره به اينكه ملاك در ثواب و عقاب ، آثارحاصل از اعمال است
- بحث روايتى (رواياتى درباره داستان قارون و آيات مربوط به آن )
- داستان قارون در تورات حاضر
- چند روايت درباره تواضع و بيان اينكه بسا مى شود كه بند كفش كسى موجب عجب واستعلاى او مى شود
نکات آیه
۱ - مال و ثروت، داده خدا و عطایى از جانب او است. (و ابتغ فیما ءاتیک اللّه)
۲ - لزوم صرف کردن دارایى ها در راه تعمیر و آبادانى سراى آخرت (و ابتغ فیما ءاتیک اللّه الدار الأخرة)
۳ - مال و ثروت، وسیله دستیابى به سعادت اخروى است. (و ابتغ فیما ءاتیک اللّه الدار الأخرة)
۴ - دلبستگى شدید قارون به اندوخته هاى خویش، مانع از خرج کردن آنها در راه رضاى خدا و تأمین سعادت اخروى خویش بود. (و ابتغ فیما ءاتیک اللّه الدار الأخرة)
۵ - قوم قارون، وى را بر حسن استفاده از ثروت خدادادى خویش و به کار گرفتن آن در راه آبادسازى سراى آخرت ترغیب کردند. (و ابتغ فیما ءاتیک اللّه الدار الأخرة)
۶ - برخوردارى از امکانات و دارایى هاى زیاد، زمینه ساز دلبسته شدن انسان به دنیا و غافل شدن وى از سراى آخرت (و ابتغ فیما ءاتیک اللّه الدار الأخرة)
۷ - هر انسانى، داراى سهمى محدود براى استفاده از امکانات و دارایى هاى خویش است. (و لاتنس نصیبک من الدنیا) عبارت یاد شده هشدارى است از جانب قوم قارون به وى که سهم تو از دنیا نامحدود نیست. بنابراین از آنچه خدا به تو داده است، تنها مى توانى به مقدار سهم خودت بردارى و بقیه آن امانتى است در دست تو که باید به صاحبان آن برسانى.
۸ - لزوم بسنده کردن انسان به سهم خویش از امکانات دنیوى و خرج کردن ما زاد آن در راه خدا (و لاتنس نصیبک من الدنیا)
۹ - در دیدگاه قرآن، انفاق اموال مازاد بر نیاز، مطلوب و پسندیده است; نه همه آنها. (و لاتنس نصیبک من الدنیا) توصیه شدن قارون به فراموش نکردن سهم خویش از دارایى هایش - پس از توصیه شدن او به انفاق - گویاى مطلب یاد شده است.
۱۰ - قارون، فردى افزون طلب و ناراضى به سهم خویش بود. (و لاتنس نصیبک من الدنیا)
۱۱ - قوم خیرخواه قارون، خواهان بسنده کردن وى به سهم خویش و صرف کردن مازاد آن در راه خدا (و لاتنس نصیبک من الدنیا)
۱۲ - دستگیرى از مردم و نیکى کردن به آنان، توصیه دیگر قوم قارون به وى (و أحسن)
۱۳ - رواج اخلاق خیرخواهى و امر به معروف و نهى از منکر، در میان مردم عصر موسى (و ابتغ فیما ءاتیک اللّه الدار الأخرة و لاتنس نصیبک من الدنیا و أحسن)
۱۴ - امکانات دنیوى، وسیله اى براى دستگیرى از دیگران و احسان کردن به آنان (و أحسن)
۱۵ - مال و ثروت، نمودى از احسان خداوند به انسان ها است. (و أحسن کما أحسن اللّه إلیک)
۱۶ - احسان و بخشش، مظهر آخرت خواهى و بهترین وسیله براى دستیابى به سعادت اخروى است. (و ابتغ فیما ءاتیک اللّه الدار الأخرة ... و أحسن) توصیه شدن قارون به احسان - پس از سفارش شدنش به آخرت خواهى - گویاى مطلب یاد شده است.
۱۷ - لزوم احسان و بخشش مال به دیگران، به پاس بذل و بخشش آن از سوى خداوند به انسان (و أحسن کما أحسن اللّه إلیک)
۱۸ - باور به خدادادى بودن امکانات و دارایى ها، زمینه ساز پیدایش روح احسان و بخشش در انسان ها است. (و أحسن کما أحسن اللّه إلیک) از اهداف یادآورى این حقیقت که «دارایى ها نمود احسان خداوند به انسان است» تسهیل امر احسان و ایجاد روحیه بذل و بخشش در آدمى است.
۱۹ - لزوم پرهیز از ایجاد فساد و تباهى در جامعه (و لاتبغ الفساد فى الأرض)
۲۰ - قارون، عنصرى فسادگر و تباهى آفرین بود. (و لاتبغ الفساد فى الأرض)
۲۱ - زراندوزى و انباشتگى ثروت در دست افراد، از زمینه هاى پیدایش فساد و تباهى در جامعه (و لاتبغ الفساد فى الأرض)
۲۲ - زراندوزى قارون و خوددارى وى از پرداختن حقوق مالى، باعث پیدایش فساد و تباهى در میان بنى اسرائیل بود. (و لاتبغ الفساد فى الأرض)
۲۳ - نقش تعیین کننده ثروت، در صلاح و فساد جامعه (و لاتبغ الفساد فى الأرض)
۲۴ - لزوم به کارگیرى ثروت در راه اصلاح جامعه (و لاتبغ الفساد فى الأرض)
۲۵ - زراندوزان انحصارطلب، عناصرى مفسد و تباهى آفرین (و لاتبغ الفساد فى الأرض)
۲۶ - رواج دادن فساد در جامعه، موجب محرومیت از لطف و محبت خداوند است. (و لاتبغ الفساد فى الأرض إنّ اللّه لایحبّ المفسدین)
۲۷ - فسادگران، از لطف و محبت خداوند محروم اند. (و لاتبغ الفساد فى الأرض)
۲۸ - قوم موسى (بنى اسرائیل)، برخوردار از ایمان و معرفت بالا نسبت به معارف الهى (إذ قال له قومه لاتفرح ... و ابتغ فیما ءاتیک اللّه الدار الأخرة ... و أحسن ... و لاتبغ الفساد فى الأرض إنّ اللّه لایحبّ المفسدین)
روایات و احادیث
۲۹ - «عن على بن أبى طالب(ع) فى قول اللّه عزّوجلّ «و لاتنس نصیبک من الدنیا» قال: لاتنس صحّتک و قوّتک و فراغک و شبابک و نشاطک أن تطلب بها الأخرة;[۱] از حضرت على(ع) درباره سخن خداى عزّوجلّ «و لاتنس نصیبک من الدنیا» روایت شده است: آیه شریفه مى گوید: فراموش نکن که با سلامتى، توان، فراغت، جوانى و شادابى خود آخرت را کسب نمایى».
موضوعات مرتبط
- آخرت: عوامل آبادانى آخرت ۲
- آخرت طلبى: نشانه هاى آخرت طلبى ۱۶
- احسان: آثار احسان ۱۶; ابزار احسان ۱۴; اهمیت احسان ۱۷; زمینه احسان ۱۸
- افسادفى الارض: اجتناب از افسادفى الارض ۱۹
- امربه معروف: تاریخ امربه معروف ۱۳
- امکانات دنیوى: نقش امکانات دنیوى ۱۴
- امکانات مادى: آثار امکانات مادى ۶; محدوده استفاده از امکانات مادى ۷; منشأ امکانات مادى ۱۸
- انسان: بهره هاى دنیوى انسان ۲۹; محدودیت بهره دنیوى انسان ها ۷
- انفاق: ابزار انفاق ۱۴; انفاق در راه خدا ۸; محدوده انفاق ۹; موانع انفاق ۴
- ایمان: آثار ایمان ۱۸
- بنى اسرائیل: امربه معروف در بنى اسرائیل ۱۳; ایمان بنى اسرائیل ۲۸; تاریخ بنى اسرائیل ۱۳، ۲۸; تشویقهاى بنى اسرائیل ۵; توصیه هاى بنى اسرائیل ۱۲; خواسته هاى بنى اسرائیل ۱۱; خیرخواهى بنى اسرائیل ۱۳; علم بنى اسرائیل ۲۸; عوامل فساد بنى اسرائیل ۲۲; نهى ازمنکر در بنى اسرائیل ۱۳
- ثروت: آثار ثروت ۶، ۲۳، ۲۴; منشأ ثروت ۱، ۱۵; نقش ثروت ۳
- ثروت اندوزان: افساد ثروت اندوزان ۲۵; انحصارطلبى ثروت اندوزان ۲۵
- ثروت اندوزى: آثار ثروت اندوزى ۲۱
- جامعه: آسیب شناسى اجتماعى ۲۱; عوامل اصلاح جامعه ۲۳، ۲۴; عوامل افساد جامعه ۲۳
- خدا: عطایاى خدا ۱; عوامل محرومیت از فضل خدا ۲۶; عوامل محرومیت از لطف خدا ۲۶; نشانه هاى احسان خدا ۱۵
- دنیا: اکتفا به بهره دنیوى ۱۱
- دنیاطلبى: زمینه دنیاطلبى ۶
- زهد: اهمیت زهد ۸
- سعادت: زمینه سعادت اخروى ۳، ۱۶
- شکر: شکر احسان خدا ۱۷
- غفلت: زمینه غفلت از آخرت ۶
- فساد: آثار اشاعه فساد ۲۶; زمینه فساد ۲۱
- قارون: آثار ترک انفاق قارون ۲۲; آثار ثروت اندوزى قارون ۲۲; آثار دنیاطلبى قارون ۴; افساد قارون ۲۰; تشویق قارون به انفاق ۵; توصیه به قارون ۱۲; ثروت اندوزى قارون ۱۰; خیرخواهان قارون ۱۱; دنیاطلبى قارون ۱۰; موانع سعادت اخروى قارون ۴
- لطف خدا: محرومان از لطف خدا ۲۷
- مال: منشأ مال ۱۵; موارد مصرف مال ۲
- محبت خدا: محرومان از محبت خدا ۲۷
- مفسدان: محرومیت مفسدان ۲۷; مفسدان فى الارض ۲۰
- نهى ازمنکر: تاریخ نهى ازمنکر ۱۳
منابع
- ↑ معانى الأخبار، ص ۳۲۵، ح ۱; نورالثقلین، ج ۴، ص ۱۳۹، ح ۱۳۹.