القصص ٧٦
ترجمه
القصص ٧٥ | آیه ٧٦ | القصص ٧٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«بَغی»: سرکشی کرد. تکبّر ورزید. خود را بزرگتر از دیگران دید و دیگران را پائینتر از خویش. «الْکُنُوزِ»: جمع کَنْز، گنجینه. دفینه. «ما»: چیزی که. مقداری که. موصول است و به معنی (ألَّتی) است. «مَفَاتِحَ»: جمع مَفْتَح، به فتح میم، مخزن. خزینه. صندوق و ظروف گنج (نگا: انعام / ، نور / ). «تَنُوأُُ»: سنگینی میکند. به رنج و مشقّت میاندازد. «الْعُصْبَةِ»: جماعت زیاد. گروه فراوان (نگا: یوسف / . «أُولِی الْقُوَّةِ»: زورمندان. قدرتمندان. «الْفَرِحِینَ»: افراد شادمان. مراد کسانی است که بر اثر فرا چنگ آوردن اموال و داشتن مادیات فراوان مغرور و متکبّر شوند و از باده پیروزی سرمست گردند و از خوشحالی در پوست نگنجند.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۷۶ - ۸۴، سوره قصص
- بيان آيات مربوط به قارون كه بهره مندى ازمال و ثروت او را از خدا غافل ساخته به هلاكتش انجاميد
- اشاره اى لطيف به كثرت فراوان ثروت قارون ((ان مفاتحة لتنوء بالصبة اولى القوة))
- گفتگوى مؤ منين با قارون و اندرزدادن به او به اينكه سرمستى نكند و با انفاقاموال براى آخرت توشه بياندوزد
- پاسخ مستكبرانه قارون : اموال من حاصل كاردانى و مهارت خودم مى باشد و كسى در آنسهيم نبوده حق مداخله ندارد
- جواب به قارون با يادآورى اينكه خداوند پيش از او كسانى توانگرتر از او را هلاكساخته است بدون اينكه علم و نيرويشان مانع از هلاكتشان شوند
- وجوهى كه در معنااى جواب قارون (انما اوتيته على علم عندى ) گفته شده است
- ديدگاه يكدسته (دنياپرستان ): تمناى داشتن ثروتى چون ثروت قارون
- دسته اى ديگر (مؤ منان ): ((ثوب اللدخير...))
- بعد از هلاكت قارون ، برآرزومندان ثروت او معلوم گشت كه وسعت و تنگى رزق تابعمشيت خدا است .
- بهشت مختص كسانى است كه در اين دنيا خواهان برترى جوئى و فساد نباشند
- اشاره به اينكه ملاك در ثواب و عقاب ، آثارحاصل از اعمال است
- بحث روايتى (رواياتى درباره داستان قارون و آيات مربوط به آن )
- داستان قارون در تورات حاضر
- چند روايت درباره تواضع و بيان اينكه بسا مى شود كه بند كفش كسى موجب عجب واستعلاى او مى شود
نکات آیه
۱ - قارون، از قوم موسى (از تبار بنى اسرائیل) بود. (إنّ قرون کان من قوم موسى)
۲ - قارون، عنصرى متجاوز و طغیانگر بود. (إنّ قرون کان من قوم موسى فبغى علیهم) «بَغْى» (مصدر «بغى») به معناى ظلم و تجاوز است.
۳ - رفتار ظالمانه و تجاوزکارانه قارون علیه بنى اسرائیل، على رغم پیوند نژادى وى با آنان (إنّ قرون کان من قوم موسى فبغى علیهم)
۴ - قارون، اندوخته هاى بسیارى داشت. (و ءاتینه من الکنوز ما إنّ مفاتحه لتنوأُ بالعصبة أُولى القوّة)
۵ - حمل کلید صندوق هاى گنج قارون، کارى دشوار بود حتى براى جماعتى نیرومند. (إنّ مفاتحه لتنوأُ بالعصبة أُولى القوّة)
۶ - ثروت افسانه اى قارون، موجب طغیان وى علیه ملت خود گردید. (و ءاتینه من الکنوز) بازگو کردن ثروت فراوان قارون، پس از معرفى وى به عنوان فردى متجاوز و طغیانگر، مى تواند توضیح دهنده علیت این طغیان و تجاوز باشد.
۷ - مال و ثروت، داده خدا و عطایى از جانب او (و ءاتینه من الکنوز)
۸ - ثروت فراوان، زمینه ساز طغیان و تجاوز در جامعه (و ءاتینه من الکنوز)
۹ - شادمانى مغرورانه قارون به خاطر ثروت افسانه اى خویش (و ءاتینه من الکنوز ... إذ قال له قومه لاتفرح)
۱۰ - قارون، فردى سنگ دل و بى رحم بود. (إذ قال له قومه لاتفرح) از این که قارون علیه ملت و مردم هم نژاد خود دست به ظلم و تجاوز زد، مى تواند به سنگ دلى و بى رحمى او پى برد.
۱۱ - ثروت فراوان و نخوت آفرین، زمینه ساز سنگ دلى و بى رحمى است. (إذ قال له قومه لاتفرح)
۱۲ - اقدام قوم قارون (بنى اسرائیل) به نصیحت کردن و برحذر داشتن وى از شادمانى و غرور بى جا (إذ قال له قومه لاتفرح)
۱۳ - رفتار ناصحانه قوم قارون با وى، امرى شایان توجه و یادآورى است. (إذ قال له قومه لاتفرح) «إذ» در محل نصب و مفعول براى فعل محذوف است; یعنى، «اذکروا إذ قال له قومه...».
۱۴ - برخوردارى از مال و ثروت فراوان، زمینه ساز غرور و سرمستى است. (و ءاتینه من الکنوز ... إذ قال له قومه لاتفرح)
۱۵ - غرور و سرمستى، امرى مذموم در بینش الهى (إذ قال له قومه لاتفرح إنّ اللّه لایحبّ الفرحین)
۱۶ - انسان هاى مغرور و سرمست، محروم از لطف و محبت خداوند (إنّ اللّه لایحبّ الفرحین)
۱۷ - لزوم تلاش در جهت جلب محبت خدا و اجتناب از موجبات محرومیت از آن (لاتفرح إنّ اللّه لایحبّ الفرحین)
روایات و احادیث
۱۸ - «إنّ قارون کان من قوم موسى» أى کان من بنى اسرائیل ثمّ من سبط موسى و هو ابن خالته ... روى ذلک عن أبى عبداللّه(ع);[۱] از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند: «إنّ قارون کان من قوم موسى» روایت شده که قارون از قوم بنى اسرائیل و از تیره موسى(ع) و پسرخاله آن حضرت بود».
موضوعات مرتبط
- بنى اسرائیل: تاریخ بنى اسرائیل ۱۲; تجاوز به بنى اسرائیل ۳; ظلم به بنى اسرائیل ۳; موعظه بنى اسرائیل ۱۲
- تجاوز: زمینه تجاوز ۸
- تکبر: زمینه تکبر ۱۴; سرزنش تکبر ۱۵
- ثروت: آثار ثروت ۸، ۱۴; آثار کثرت ثروت ۱۱; منشأ ثروت ۷
- خدا: اهمیت جلب محبت خدا ۱۷; سرزنشهاى خدا ۱۵; عطایاى خدا ۷
- ذکر: ذکر مواعظ بنى اسرائیل ۱۳
- سرمستان: محرومیت سرمستان ۱۶
- سرمستى: زمینه سرمستى ۱۴
- طغیان: زمینه طغیان ۸; سرزنش طغیان ۱۵
- قارون: آثار ثروت قارون ۶، ۹; تجاوزگرى قارون ۲; ثروت قارون ۴، ۵; خویشاوندى قارون و موسى(ع) ۱۸; سختى حمل کلیدهاى گنج قارون ۵; طغیانگرى قارون ۲، ۳; ظلم قارون ۳; عوامل تکبر قارون ۹; عوامل سرور قارون ۹; عوامل طغیانگرى قارون ۶; قارون از بنى اسرائیل ۱; قساوت قلب قارون ۱۰; قصه قارون ۴; موعظه به قارون ۱۲، ۱۳; نژاد قارون ۱، ۳، ۱۸
- قلب: زمینه قساوت قلب ۱۱
- لطف خدا: محرومان از لطف خدا ۱۶
- متکبران: محرومیت متکبران ۱۶
- محبت خدا: محرومان از محبت خدا ۱۶
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۷، ص ۴۱۵; نورالثقلین، ج ۴- ، ص ۱۳۸، ح ۱۰۲.