القصص ٧٠
ترجمه
| القصص ٦٩ | آیه ٧٠ | القصص ٧١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الأُولی»: این جهان. «الآخِرَة»: آن جهان. «الْحُکْمُ»: فرماندهی. داوری و دادرسی.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۵۷ - ۷۵، سوره قصص
- غرض كلى آيات : بيان بهانه ديگرى از مشركين بر عدم ايمانشان به قرآن
- پاسخ به اين عذر و بهانه مشركين كه اگر ايمان بياوريم از سرزمينمان رانده مىشويم
- جواب ديگرى به آن بهانه : تنعم و بهره مندى مادى درحال كفر و بى ايمانى ، در معرض هلاكت و فنا است
- ترجيح پيروى هدى بر ترك آن با مقايسه حال پيروان هدايت باحال پيروان هوى
- سخن پيشوايان شرك در روز قيامت كه در مقام بيزارى جستن از پيروان خود (مشركين )
- معناى و مراد از جمله ((اءغوينا هم كما غوينا))
- معناى اينكه كورى به اخبار نسبت داده شده ((فعميت عليهم الانباء)) نه به خود مشركين
- پاسخ ديگر به عذر و بهانه مشركين
- بيان اينكه خداوند داراى اختيار تكوينى (يخلق ما يشاء) و تشريعى (ويختار) است
- معناى مختار بودن انسان و بيان اينكه او در برابر اراده تكوينى و تشريعى خدا اختيارىندارد
- مقصود از اينكه فرمود: ((ما كان لهم الخيرة ))
- سه وجه براى اينكه فقط خدا مستحق پرستش است : ((له الحمد فى الاولى و الاخرة و لهالحكم و اليه ترجعون ))
- اثبات توحيد ربوبى خداى تعالى با بيان عجز آلهه مشركين از آوردن نور يا يا آوردنشب
- در قيامت كه روز كشف حقائق است بطلان پندار مشركان آشكار مى گردد (فعلمواان الحق لله...)
- بحث روايتى (چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته )
نکات آیه
۱ - الوهیت و معبود بودن، تنها شایسته ذات پاک خداوند (و هو اللّه) ضمیر «هو» در «هو اللّه» راجع به ذات پاک خداوند است و «ال» در «اللّه» براى تلمیح و اشاره به صفت الوهیت مى باشد. بنابراین «هو اللّه» مرادف با «هو الاءله» است; یعنى، تنها آن ذات پاک و حقیقت محض است که سزاوار الوهیت است و نه غیر او. جمله بعد; یعنى، «و هو اللّه لا إله إلاّهو» تأکید براى همین معنا است.
۲ - معبودى جز ذات پاک خداوند نیست. (لا إله إلاّ هو)
۳ - همه ستایش ها تنها از آنِ خداوند است. (له الحمد) «ال» در «الحمد» جنسیه و مفید استغراق است. بنابراین «له الحمد»; یعنى، «له کلّ حمد». گفتنى است که تقدیم «له» (مسند) بر «الحمد» (مسندالیه) مفید حصر مى باشد.
۴ - خداوند، سرچشمه همه کمال ها و زیبایى ها است. (له الحمد) حمد و ستایش همواره در برابر کمال و زیبایى صورت مى گیرد و به مقتضاى جمله «له الحمد» - که همه ستایش ها از آنِ خداوند شمرده شده است - به دست مى آید که همه کمال ها و زیبایى ها از آن ذات مقدس سرچشمه مى گیرد.
۵ - انحصار خالقیت، اختیار و آگاهى مطلق و یکتایى به خداوند، دلیل انحصار شایستگى ستایش ها به او (ربّک یخلق ما یشاء و یختار ... یعلم ... و هو اللّه لا إله إلاّ هو له الحمد فى الاُولى و الأخرة) از ارتباط میان آیات گذشته - که بیانگر اوصاف خداوند بود - و این آیه برداشت یاد شده به دست مى آید; زیرا ذکر انحصار ستایش ها به خداوند، نتیجه اوصاف یاد شده براى او است.
۶ - حمد و ستایش در دنیا و آخرت، تنها شایسته ذات پاک خداوند است. (له الحمد فى الاُولى و الأخرة)
۷ - حکم و فرمان (تعیین تکلیف براى خلق و امر و نهى به آنان)، تنها در حیطه اختیار خداوند است. (و له الحکم) تقدیم «له» (مسند) بر «الحکم» (مسندالیه) مفید حصر مى باشد; یعنى، «لیس الحکم إلاّ للّه»
۸ - تنها خداوند فرمانرواى مطلق هستى در عرصه دنیا و آخرت است. (له الحمد فى الاُولى و الأخرة و له الحکم) با توجه به جمله پیش، مى توان گفت که مراد «له الحمد فى الاولى و الأخرة» است.
۹ - بازگشت همه انسان ها، تنها به سوى خداوند است. (و إلیه ترجعون)
۱۰ - جهان آخرت، عرصه بازگشت آدمیان به سوى خداوند (له الحمد فى الاُولى و الأخرة ... و إلیه ترجعون)
۱۱ - تخلف از دستورات خداوند، درپى دارنده کیفر الهى در جهان آخرت (و له الحکم و إلیه ترجعون) قید «إلیه ترجعون» پس از «له الحکم» تهدید به کسانى است که از اجراى دستورات و قوانین الهى سرپیچى کنند.
موضوعات مرتبط
- آخرت: نقش آخرت ۱۰
- احکام: منشأ تشریع احکام ۷
- انسان: فرجام انسان ها ۹
- بازگشت به خدا :۹، ۱۰
- توحید: آثار توحید در خالقیت ۵; توحید افعالى ۷; توحید عبادى ۱، ۲
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۱، ۲، ۹
- حقوق: حق تشریع ۷
- حمد: حمد اخروى خدا ۶; حمد خدا ۳; حمد دنیوى خدا ۶; دلایل حمد خدا ۵
- خدا: آثار علم خدا ۵; اختصاصات خدا ۱، ۳، ۵، ۶، ۷، ۸; حاکمیت اخروى خدا ۸
- زیبایى: منشأ زیبایى ۴
- عبادت: عبادت خدا ۲
- عصیان: آثار عصیان از خدا ۱۱
- کمال: منشأ کمال ۴
- کیفر: عوامل کیفر اخروى ۱۱
