طه ١١٧
ترجمه
| طه ١١٦ | آیه ١١٧ | طه ١١٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«تَشْقَی»: تو به درد و رنج خواهی افتاد. از شقاوتِ به معنی زحمت و مشقّت است (نگا: طه / . روی سخن متوجّه آدم و حوّاء است، ولی علّت مفرد آمدن فعل بدان خاطر است که عهد و پیمان در آغاز متوجّه آدم بوده و نقطه پایان هم متوجّه او شده است. از سوی دیگر، درد و رنج مرد که رئیس اهل و عیال خود است، متضمّن درد و رنج اهل و عیال نیز می‌باشد.
تفسیر
- آيات ۱۱۵ - ۱۲۶ سوره طه
- تمثيل حال نوع آدمى بر حسب طبع زمينى و زندگى مادى اش در داستان آدم (عليه السلام ) و هبوط او
- علت دشمنى ابليس با آدم و همسرش و معناى كلمه ((فتشقى (( در آيه شريفه
- وجه مفرد آوردن آن در آيه : ((فقلنا يا آدم ...((
- وسوسه شيطان حضرت آدم را به چيزى كه عمر جاودان و سلطنت دائم مى بخشد
- بيان عدم منافات آيه (وعطى آدم ربه ) با عصمت انبياء
- معناى قول خداوند درباره آدم (ع ): (فتاب عليه و هدى ) و دلالت آن بر عصمت در امر دنيا ودين آدم (ع )
- توضيحى در مورد اينكه روى گردانان از ياد خدا داراى زندگى تنگ (معيشت ضنك ) هستند
- بررسى گفتار بعضى مفسرين در معناى ((معيشت ضنك ((
- مقصود از نابينا محشور نمودن معرضان از ياد خدا
- پاسخ خداوند: چون آيات ما را در دنيا فراموش كردى ، امروز فراموشت مى كنم !
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيه : ((و لقد عهدنا الى آدم ...(( و برخى ديگر از آيات گذشته )
- استناد ابن عباس در گفتگويش با عمر به ((و لم نجد له عزما(( وحمل آن بر عزم بر معصيت
- روايت خواستگارى اميرالمؤ منين (ع ) از دختر ابوجهل در زمان حيات فاطمه (س ) قطعا جعلىاست !
- روايتى از امام باقر در ذيل (و لقد عهدنا الى آدم ...) كه مى گويد عهد گرفته شدهدرباره درباره محمد(ص ) و اهل بيت علهم السلام بوده است
- روايت فوق بيان باطنى قرآن است نه تفسير قرآن
نکات آیه
۱ - آدم(ع) و همسرش حوا، در بهشت سکونت داشتند. (فقلنا ... فلایخرجنّکما من الجنّة ) «جنّة» به معناى باغ است و «الجنّة» در قرآن نوعاً به معناى بهشت به کار رفته است. گفتنى است که خروج آدم و حوا(ع) از بهشت خویش، نشانه آن است که آن بهشت، غیر از بهشت موعود بوده است.
۲ - ابلیس، براى بیرون راندن آدم و حوا(ع) از بهشت، در کمین آنان بود. (إنّ هذا عدوّ لک و لزوجک فلایخرجنّکما )
۳ - خداوند حضرت آدم(ع) را از دشمنى ابلیس با او و همسرش حوا آگاه ساخت. (اسجدوا ... أبى فقلنا ی-َادم إنّ هذا عدوّ لک و لزوجک)
۴ - امتناع ابلیس از سجده در برابر آدم، نشانگر دشمنى او با آدم و دیگرانسان ها است. (إلاّإبلیس أبى . فقلنا ی-َادم إنّ هذا عدوّ لک و لزوجک ) معرفى ابلیس پس از امتناع از سجده، به عنوان دشمن «آدم و حوا» نشانگر آن است که ترک سجده، علامت این دشمنى بوده است و دشمن شدن او با حوا، گویاى این است که ابلیس پس از ماجراى سجده بر آدم، با جنس انسان، خصومت یافته است.
۵ - بهشت مسکونى آدم و حوا، جایگاهى آماده براى آسایش و راحتى و به دور از هرگونه مشقت و سختى (فلایخرجنّکما من الجنّة فتشقى )
۶ - خداوند، زندگى آدم(ع) را در بیرون بهشت، زندگى سخت و رنج آورى توصیف کرد و او را از ابتلاى به آن برحذر داشت. (فلایخرجنّکما من الجنّة فتشقى ) «شقاوة» به معناى سختى و عسر است (قاموس). در آیات بعد، تلویحاً نمونه هایى از آن سختى ها، بازگو شده است.
۷ - هشدار خداوند به آدم(ع) و حوا در مورد دشمنى شیطان با آنان، بدان جهت بود که آنان گرفتار رنج و سختى نشوند. (فلایخرجنّکما من الجنّة فتشقى )
۸ - ابلیس، دشمن و بدخواه انسان و در صدد محروم ساختن او از نعمت هاى الهى و گرفتار ساختن او به رنج و سختى (إنّ هذا عدوّ لک و لزوجک ... فتشقى ) طرح خصومت ابلیس با حوا، گویاى آن است که وى با تمامى انسان ها دشمن است.
۹ - آدم(ع) و حوا، در بهشت مسکونى خود نیز به انجام تکالیف، ملزم بوده اند. (فلایخرجنّکما ) گرچه نهى در «فلایخرجنّ» متوجه ابلیس است; ولى خطاب آن به آدم(ع) و حوا، به معناى نهى آن دو از تأثیرپذیرى از القائات او است.
۱۰ - حوا در بهشت مسکونى خویش، همسر آدم(ع) و تحت سرپرستى وى بود. (عدوّ لک و لزوجک فلایخرجنّکما) خداوند، رهنمودهاى مربوط به حوا را، با آدم(ع) در میان گذاشته و او را به پرهیز هر دو از زمینه هاى خروج از بهشت فرمان داده است. این گونه خطاب را مى توان نشانِ سرپرستى آدم(ع) قلمداد کرد.
۱۱ - آدم(ع)، نزد خداوند ارجمندتر از حوا بود. (عدوّ لک و لزوجک ) هر چند که حوا نیز در ماجراى بهشت، با آدم(ع) هم سرنوشت بود; ولى خداوند تنها حضرت آدم(ع) را مخاطب خود ساخته است. این ویژگى نشانه برترى آدم(ع) است.
۱۲ - گفت وگوى مستقیم خداوند با حضرت آدم(ع) (فقلنا ی-َادم )
۱۳ - آدم(ع) و همسرش حوا، نزد خداوند مقامى رفیع داشتند. (اسجدوا لأدم ... إنّ هذا عدوّ لک و لزوجک ) فرمان سجده بر آدم(ع) - که در آیه قبل ذکر شد - و هشدارهاى خداوند به آدم(ع) در مورد دشمنى هاى ابلیس با او و حوا، نشانگر ارجمندى آن دو نزد خداوند است.
۱۴ - زنان و مردان، هر دو در خطر فریفته شدن به وسوسه هاى شیطانى اند. (فلایخرجنّکما )
۱۵ - شوهران باید براى رفع رنجها و سختیهاى همسران خویش تلاش کنند. (فلایخرجنّکما من الجنّة فتشقى ) با توجه به این که دشمنى شیطان با آدم(ع) و حوا یکسان بوده است و وى در صدد آن بوده که هر دو را از بهشت بیرون کند و به مشقت اندازد; ولى با این حال فعل «تشقى» به صورت مفرد آمده است. بنابراین رفع رنج و سختى هاى حوا نیز، بر دوش آدم(ع) بوده است.
روایات و احادیث
۱۶ - «حسین بن میسر قال: سألت أباعبداللّه(ع) عن جنّة آدم فقال: جنّة من جنّات الدنیا تطلع فیها الشمس والقمر و لو کانت من جنان الأخرة ما خرج منها أبداً; حسین بن میسر گوید از امام صادق(ع) در مورد بهشت آدم(ع) سؤال کردم فرمود: آن باغى از باغ هاى دنیا بود که خورشید و ماه در آن جا طلوع مى کرد و اگر از باغ هاى آخرت بود هرگز از آن جا خارج نمى شد».[۱]
موضوعات مرتبط
- آدم(ع): آسایش در بهشت آدم(ع) ۵; انذار آدم(ع) ۶; برترى آدم(ع) بر حوا ۱۱; ترک سجده بر آدم(ع) ۴; تکلیف آدم(ع) در بهشت ۹; حقیقت بهشت آدم(ع) ۱۶; دشمنان آدم(ع) ۲، ۳، ۴، ۷; سختى زندگى آدم(ع) در زمین ۶; سکونت آدم(ع) در بهشت ۱; عوامل اخراج آدم(ع) از بهشت ۲; فضایل آدم(ع) ۱۱، ۱۳; فلسفه انذارآدم(ع) ۷; قصه آدم(ع) ۱، ۴ ، ۵، ۷، ۹، ۱۰; مشکلات آدم(ع) ۷; ویژگیهاى بهشت آدم(ع) ۵، ۹، ۱۰; همسر آدم(ع) ۱۰
- ابلیس: اغواگرى ابلیس ۲، ۸; دشمنى ابلیس ۲، ۳، ۷، ۸; عصیان ابلیس ۴; نشانه هاى دشمنى ابلیس ۴
- انسان: دشمنان انسان ۴، ۸
- حوا: تکفل حوا ۱۰; تکلیف حوا در بهشت ۹; دشمنان حوا ۲، ۳، ۷; سکونت حوا در بهشت ۱; فضایل حوا ۱۱، ۱۳; فلسفه انذار حوا ۷; مشکلات حوا ۷
- خانواده: مسؤول رفع مشکلات خانواده ۱۵
- خدا: انذارهاى خدا ۶; فلسفه انذارهاى خدا ۷; گفتگوى خدا با آدم(ع) ۱۲
- زن: زمینه اغواپذیرى زن ۱۴
- شوهر: مسؤولیت شوهر ۱۵
- شیطان: خطر وسوسه هاى شیطان ۱۴
- مرد: زمینه اغواپذیرى مرد ۱۴
- مشکلات: زمینه مشکلات ۸
- نعمت: عوامل محرومیت از نعمت ۸
منابع
- ↑ کافى، ج ۳، ص ۲۴۷، ح ۲; نورالثقلین، ج ۱، ص ۶۲- ، ص ۱۱۷ و ۱۱۸.
