المائدة ١٣

فَبِمَا نَقْضِهِمْ‌ مِيثَاقَهُمْ‌ لَعَنَّاهُمْ‌ وَ جَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ‌ قَاسِيَةً يُحَرِّفُونَ‌ الْکَلِمَ‌ عَنْ‌ مَوَاضِعِهِ‌ وَ نَسُوا حَظّاً مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ‌ وَ لاَ تَزَالُ‌ تَطَّلِعُ‌ عَلَى‌ خَائِنَةٍ مِنْهُمْ‌ إِلاَّ قَلِيلاً مِنْهُمْ‌ فَاعْفُ‌ عَنْهُمْ‌ وَ اصْفَحْ‌ إِنَ‌ اللَّهَ‌ يُحِبُ‌ الْمُحْسِنِينَ‌

ترجمه

ولی بخاطر پیمان‌شکنی، آنها را از رحمت خویش دور ساختیم؛ و دلهای آنان را سخت و سنگین نمودیم؛ سخنان (خدا) را از موردش تحریف می‌کنند؛ و بخشی از آنچه را به آنها گوشزد شده بود، فراموش کردند؛ و هر زمان، از خیانتی (تازه) از آنها آگاه می‌شوی، مگر عده کمی از آنان؛ ولی از آنها درگذر و صرف‌نظر کن، که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد!

پس به خاطر پيمان‌شكنى‌شان، آنها را از رحمت خويش دور ساختيم و دل‌هايشان را سخت گردانيديم كلمات را از جايگاه‌هاى خود تحريف مى‌كردند و بخشى از آنچه را به آنها گوشزد شده بود فراموش كردند، و تو همواره به خيانت [تازه‌اى‌] از ايشان آگاه مى‌شوى، مگر عده‌ى كم

پس به [سزاى‌] پيمان شكستنشان لعنتشان كرديم و دلهايشان را سخت گردانيديم. [به طورى كه‌] كلمات را از مواضع خود تحريف مى‌كنند، و بخشى از آنچه را بدان اندرز داده شده بودند به فراموشى سپردند. و تو همواره بر خيانتى از آنان آگاه مى‌شوى، مگر [شمارى‌] اندك از ايشان [كه خيانتكار نيستند]. پس، از آنان درگذر و چشم پوشى كن كه خدا نيكوكاران را دوست مى‌دارد.

پس چون پیمان شکستند، آنان را لعنت کردیم و دلهایشان سخت گردانیدیم (که موعظه در آن اثر نکرد)، کلمات خدا را از جای خود تغییر می‌دهند و از آن کلمات که به آن‌ها پند داده شد نصیب بزرگی را از دست دادند. و دائم بر خیانتکاری آن قوم مطلع می‌شوی جز قلیلی از ایشان (که با ایمان و نکوکارند)، پس تو از آنها درگذر و (کار بدشان را) عفو کن، که خدا نیکوکاران را دوست می‌دارد.

پس آنان را به سبب پیمان شکستنشان لعنت کردیم، و دل هایشان را بسیار سخت گردانیدیم، [تا جایی که] کلمات خدا را از جایگاه اصلی اش و معنای حقیقی اش تغییر می دهند، و بخشی از آنچه را [از معارف و احکام تورات واقعی] که به وسیله آن پند داده شدند، از یاد بردند [و نادیده گرفتند]، و همواره از اعمال خائنانه آنان جز اندکی از ایشان [که وفادار به پیمان خدایند] آگاه می شوی؛ پس [تا نزول حکم جهاد] از آنان درگذر و [از مجازاتشان] روی گردان؛ زیرا خدا نیکوکاران را دوست دارد.

و اهل كتاب -جز اندكى از آنها- چون پيمانشان را شكستند، لعنتشان كرديم و دلهايشان را سخت گردانيديم. كلمات را از معنى خود منحرف مى‌سازند و از آن پند كه به ايشان داده شده بود بهره خويش فراموش كرده‌اند. و همواره از كارهاى خائنانه‌شان آگاه مى‌شوى. عفوشان كن و از گناهشان درگذر كه خدا نيكوكاران را دوست مى‌دارد.

آنگاه به سبب پیمان شکنی‌شان لعنتشان کردیم، و دلهایشان را سخت گردانیدیم [به طوری‌] که کلمات [کتاب‌] را از مواضع خود تحریف می‌کردند و بخشی از آنچه به آنان پند داده بودند، فراموش کردند، و همچنان به خیانت آنان پی می‌بری، مگر عده اندکی از آنان، پس آنان را ببخش و بگذار و بگذر که خداوند نیکوکاران را دوست دارد

پس به سبب شكستن پيمانشان آنان را لعنت كرديم و دلهاشان را سخت گردانيديم. سخن را از جايگاه‌هاى آن مى‌گردانند- تحريف مى‌كنند- و بهرى از آنچه را كه به آن پند داده شدند فراموش كردند و همواره بر خيانتى از آنان آگاه مى‌شوى مگر اندكى از ايشان. پس، از آنان درگذر و چشم بپوش، كه خداوند نيكوكاران را دوست دارد.

امّا به سبب پیمان‌شکنی ایشان، آنان را نفرین کردیم و از رحمت خود محروم داشتیم و دلهایشان را سخت نمودیم (به گونه‌ای که دلیل و اندرز بدان راه نمی‌یافت). آنان سخنان را تحریف و بخش فراوانی از آنچه (در تورات بود و) بدیشان تذکّر داده شده بود، ترک کردند. (این خوی پلید هنوز هم در چنین قومی وجود دارد و تو) همیشه می‌توانی خیانتی (تازه) از آنان ببینی، مگر عدّه‌ی کمی از ایشان (که به تو ایمان آورده‌اند و خیانت‌پیشه نیستند). پس از آنان درگذر و (بدسگالیها و دوروئیهایشان را) نادیده بگیر، که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد.

پس به (سزای) پیمان شکستنشان لعنتشان کردیم و دل‌هایشان را سخت گردانیدیم، در حالی‌که کلمات (وحیانی) را از‌جایشان جابه‌جا می‌کنند (و) بخشی از آنچه را بدان یادآور شده بودند به فراموشی سپردند. و تو بی‌وقفه بر خیانتی بزرگ از آنان آگاه می‌شوی؛ مگر اندکی از ایشان (که خیانتکار نیستند). پس از آنان درگذر و روی بگردان که خدا نیکوکاران را همی دوست می‌دارد.

پس بشکستن ایشان پیمان خویش را لعنتشان کردیم و گردانیدیم دلهای ایشان را سنگین که برگردانند (جابجا کنند) سخنان را از جایهای خود و فراموش کردند بخشی را از آنچه یادآوری شدند بدان و گاهی نیست که آگاه نشوی بر خیانتی از آنان مگر کمی از آنان پس درگذر از ایشان و چشم‌پوشی کن که خدا دوست دارد نکوکاران را

المائدة ١٢	آیه ١٣	المائدة ١٤
سوره : سوره المائدة نزول : ٢ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣٦ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«قَاسِیَةً»: سخت. سنگین. «الکَلِمَ»: اسم جنس جمعی کلمه، سخنان. «یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِ»: سخنان را از موارد خود منحرف می‌سازند و مطالب را دگرگون می‌سازند (نگا: بقره / و ، و آل‌عمران / ). «خَآئِنَةٍ»: خیانت. «إِصْفَحْ»: صرف نظر کن. از مؤاخذه چشم‌پوشی کن (نگا: بقره / .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

أَ فَتَطْمَعُونَ‌ أَنْ‌ يُؤْمِنُوا... (۲) أَ لَمْ‌ يَأْنِ‌ لِلَّذِينَ‌ آمَنُوا... (۴)

قَاتِلُوا الَّذِينَ‌ لاَ يُؤْمِنُونَ‌... (۰)

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- شکستن میثاق الهى از سوى بنى اسرائیل پس از مدتى کوتاه (و لقد اخذ اللّه میثق بنى اسرءیل ... فبما نقضهم میثقهم) کلمه «فاء» در «فبما نقضهم» دلالت مى کند به اینکه بین گرفتن پیمان و شکستن آن، زمانى زیادى فاصله نشده است.

۲- کفر و گمراهى بنى اسرائیل به علت نقض پیمانهاى الهى (فمن کفر بعد ذلک منکم فقد ضل ... فبما نقضهم میثقهم لعنهم) به مقتضاى آیه قبل (و لقد اخذ اللّه ... فمن کفر بعد ذلک منکم فقد ضل سواء السبیل)، نقض میثاق الهى، کفر و گمراهى است. و آیه مورد بحث، بنى اسرائیل را نقض کننده پیمان الهى معرفى مى کند.

۳- خداوند، پیمان شکنان بنى اسرائیل را از رحمت خویش دور ساخت و دلهاى آنان را از پذیرش حق بازداشت. (فبما نقضهم میثقهم لعنهم و جعلنا قلوبهم قسیة)

۴- گرفتارى بنى اسرائیل به لعن الهى و قساوت قلب، کیفر پیمان شکنى آنان (فبما نقضهم میثقهم لعنهم و جعلنا قلوبهم قسیة)

۵- لعن الهى (دورى از رحمت خداوند) و قساوت دل، کیفر شکستن پیمان الهى (فبما نقضهم میثقهم لعنهم و جعلنا قلوبهم قسیة)

۶- سنگدلى، از پیامدهاى لعن الهى* (لعنهم و جعلنا قلوبهم قسیة) تقدیم لعن بر قساوت، مى تواند اشاره به تأثیر لعنت در قساوت قلب داشته باشد.

۷- تحولات و دگرگونیهاى دل آدمى، به دست خداست. (و جعلنا قلوبهم قسیة)

۸- هشدار خداوند به یهودیان نسبت به شکستن پیمان الهى (فبما نقضهم میثقهم لعنهم و جعلنا قلوبهم قسیة)

۹- هشدار خداوند نسبت به شکنندگان پیمان او (فبما نقضهم میثقهم لعنهم و جعلنا قلوبهم قسیة)

۱۰- تفسیر غلط کتب آسمانى، توسط بنى اسرائیل (یحرفون الکلم عن مواضعه) تحریف به معنى تغییر است و همان گونه که شامل جابجایى کلمات، کاستن و افزودن مى شود، تأویل و تفسیر ناروا را نیز فرا مى گیرد.

۱۱- تحریف تورات، توسط بنى اسرائیل (یهود) (یحرفون الکلم عن مواضعه) «کلم» جمع «کلمه» به معناى سخن است و مصداق بارز و مورد نظر آن، تورات مى باشد. گفتنى است که مراد از بنى اسرائیل، به قرینه آیه بعد، یهودیان هستند.

۱۲- سنگدلى بنى اسرائیل، منشأ تحریف تورات (و جعلنا قلوبهم قسیة یحرفون الکلم عن مواضعه) جمله «یحرفون» جمله مفسره و بیانگر آثار قساوت قلب است.

۱۳- قساوت قلب و نفهمیدن حق، آنگاه که پیامد گناه و کیفر آن باشد، عذر نیست. (لعنهم و جعلنا قلوبهم قسیة) بنى اسرائیل گر چه به سبب ناتوانى از درک حقایق مرتکب تحریف شدند، ولى چون این ناتوانى ناشى از گناه خود آنان بوده است، مورد مذمت خداوند قرار گرفتند. بنابراین عجز از فهمیدن حق، اگر پیامد گناه باشد، نمى تواند عذر شمرده شود.

۱۴- بنى اسرائیل بخش مهم از تذکارها و معارف الهى را به فراموشى سپردند. (و نسوا حظاً مما ذکروا به) «حظ» به معناى نصیب و قسمت است و نکره آوردن آن براى اشاره به اهمیت آن قسمت فراموش شده است.

۱۵- بنى اسرائیل بخش مهمى از دستورات الهى را کنار گذاشته و بدان عمل نکردند. (و نسوا حظاً مما ذکروا به) بسیارى از مفسران بر آنند که نسیان در این آیه به معناى نادیده گرفتن است، چنانچه در «لسان العرب» آمده: «النسیان: الترک». و مؤید این معنا مذمت خداوند از نسیان کنندگان است.

۱۶- شکستن پیمان الهى از سوى بنى اسرائیل، زمینه تحریفگرى و فراموشى بخشى از تذکارهاى خداوند (فبما نقضهم ... نسوا حظاً مما ذکروا به)

۱۷- گناه، از عوامل فراموشى و نسیان معارف الهى (فبما نقضهم میثقهم ... و نسوا حظاً مما ذکروا به)

۱۸- فراموشى، آنگاه که پیامد گناه و کیفر آن باشد، عذر نیست. (و نسوا حظاً مما ذکروا به) از اینکه خداوند بنى اسرائیل را به خاطر فراموشى دستورات الهى مذمت کرده، معلوم مى شود فراموشى آنان عذر نبوده است. چرا که این فراموشى، کیفر پیمان شکنى آنان بوده است.

۱۹- تحریف نشانه هاى پیامبر اسلام (ص) در تورات و به فراموشى سپردن آن توسط یهود* (یحرفون الکلم ... و نسوا حظاً مما ذکروا به) به احتمال اینکه مراد از «الکلم» و «ما ذکروا به» به قرینه مقام ، نشانه هاى پیامبر (ص) در تورات باشد.

۲۰- خیانت پیشگى اکثریت بنى اسرائیل (و لاتزال تطلع على خائنة منهم إلاّ قلیلا منهم)

۲۱- مراقبت مستمر پیامبر (ص) بر اعمال و رفتار یهودیان عصر خویش و آگاهى وى به خیانتهاى آنان (و لاتزال تطلع على خائنة منهم)

۲۲- تلاش مستمر اکثریت یهود در عصر بعثت براى خیانت به پیامبر (ص) و اسلام (و لاتزال تطلع على خائنة منهم) چون آیه فوق در بیان خیانتکارى بنى اسرائیل، پیامبر (ص) را مخاطب قرار داده (و لاتزال تطلع ...) معلوم مى شود این خیانت درباره پیامبر (ص) و مسلمانان صورت مى گرفته است.

۲۳- نقض پیمانهاى الهى، زمینه خیانت پیشگى (فبما نقضهم ... على خائنة منهم)

۲۴- تنها گروهى اندک از بنى اسرائیل، وفادار به پیمانهاى الهى، وارسته از تحریفگرى و خیانت و پایبند به دستورات خداوند (فبما نقضهم میثقهم ... و لاتزال تطلع على خائنة منهم إلاّ قلیلا) «الا قلیلا» استثناء از تمامى صفاتى است که درباره بنى اسرائیل بیان شد.

۲۵- وجود اقلیتى سالم و غیر خیانت پیشه، در میان بنى اسرائیل (لاتزال تطلع على خائنة ... إلاّ قلیلا منهم) بنابر اینکه استثناء در (الا قلیلا)، تنها از جمله «لاتزال ...» باشد.

۲۶- لزوم رعایت عدالت، در ارزیابى افراد و گروهها (لاتزال تطلع على ... إلاّ قلیلا منهم) اعتراف قرآن به پاکى گروهى از یهودیان در ارزیابى آنان، درسى است براى مسلمانان که باید در ارزیابى افراد و گروهها، بر محور عدالت و انصاف قضاوت کنند.

۲۷- پیامبر (ص) مأمور به عفو و گذشت از خطاهاى بنى اسرائیل و ترک هرگونه تعرض نسبت به آنان (فاعف عنهم و اصفح) بنابر اینکه ضمیر «عنهم» به همه بنى اسرائیل برگردد.

۲۸- وجود گروهى متعهد در میان بنى اسرائیل، دلیل امر الهى به عفو و مداراى پیامبر (ص) با همه آنان (إلاّ قلیلا منهم فاعف عنهم و اصفح) تفریع عفو با کلمه «فاء» بر جمله «و لاتزال ... الاقلیلا منهم»، اشاره به برداشت فوق دارد.

۲۹- پیامبر (ص) مأمور عفو و گذشت از غیر خائنان بنى اسرائیل (فاعف عنهم و اصفح) بنابر اینکه مراد از ضمیر در «عنهم»، تنها گروه غیر خائن باشد.

۳۰- خداوند، محسنین (نیکوکاران) را دوست مى دارد. (إنّ اللّه یحب المحسنین)

۳۱- عفو و گذشت، حتى نسبت به کافران، احسان و نیکى است. (فاعف عنهم و اصفح إنّ اللّه یحب المحسنین)

۳۲- عفو و گذشت، مایه جلب محبت خداوند (فاعف عنهم و اصفح إنّ اللّه یحب المحسنین)

موضوعات مرتبط

• احسان: موارد احسان ۳۱
• ارزیابى: عدالت در ارزیابى ۲۶ ; ملاک ارزیابى ۲۶
• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۲۱، ۲۲
• انسان: تحولات قلبى انسان ۷
• بنى اسرائیل: اقلیّت بنى اسرائیل ۲۴، ۲۵ ; اکثریّت بنى اسرائیل ۲۰ ; تحریفگرى بنى اسرائیل ۱۰، ۱۱، ۲۴ ; ختم قلب بنى اسرائیل ۳ ; خیانت بنى اسرائیل ۲۰ ; عصیان بنى اسرائیل ۱۵ ; عفو از بنى اسرائیل ۲۷، ۲۸، ۲۹ ; عهد بنى اسرائیل ۲۴ ; عهدشکنان بنى اسرائیل ۳ ; عهدشکنى بنى اسرائیل ۱، ۴، ۱۶ ; فراموشى بنى اسرائیل ۱۴ ; قساوت قلب بنى اسرائیل ۴، ۱۲ ; کفر بنى اسرائیل ۲ ; گمراهى بنى اسرائیل ۲ ; لعن بر بنى اسرائیل ۴ ; متعهدان بنى اسرائیل ۲۸ ; محرومیت بنى اسرائیل ۳
• تحریف: زمینه تحریف ۱۶
• تورات: تحریف تورات ۱۱ ; منشأ تحریف تورات ۱۲
• حق: موانع فهم حق ۱۳ ; موانع قبول حق ۳
• خدا: آثار لعن خدا ۶ ; اطاعت از خدا ۲۴ ; افعال خدا ۳ ; عهد خدا ۱ ; فراموشى اوامر خدا ۱۴ ; فراموشى تذکرات خدا ۱۴ ; قدرت خدا ۷ ; لعن خدا ۴، ۵ ; محرومیت از رحمت خدا ۳، ۵ ; موجبات محبّت خدا ۳۲ ; هشدار خدا ۸، ۹
• خیانت: زمینه خیانت ۲۳
• دین: فراموشى تعالیم دین ۱۷
• عذر: غیر مقبول ۱۳، ۱۸
• عفو: آثار عفو ۳۲ ; اهمیّت عفو ۳۱ ; موجبات عفو ۲۸
• عهد: وفاى به عهد ۲۴
• عهدشکنان: محرومیّت عهدشکنان ۳ ; هشدار به عهدشکنان ۹
• عهدشکنى: آثار عهدشکنى ۱۶، ۲۳ ; کیفر عهدشکنى ۴، ۵ ; موجبات عهدشکنى ۲
• فراموشى: زمینه فراموشى ۱۶ ; عوامل فراموشى ۱۷، ۱۸
• قلب: آثار قساوت قلب ۱۲ ; عوامل قساوت قلب ۶، ۱۳ ; قساوت قلب ۵
• کافران: عفو از کافران ۳۱
• کتب آسمانى: تحریف کتب آسمانى ۱۰
• کفر: آثار کفر ۲
• گمراهى: آثار گمراهى ۲
• گناه: آثار گناه ۱۳، ۱۷، ۱۸ ; کیفر گناه ۱۳، ۱۸
• لعن: موجبات لعن ۴
• لعن شدگان:۴
• محبوبان خدا:۳۰
• محسنان: فضایل محسنان ۳۰ ; محبوبیت محسنان ۳۰
• محمّد (ص): خیانت به محمّد (ص) ۲۲ ; عفو محمّد (ص) ۲۷، ۲۹ ; محمّد (ص) در تورات ۱۹ ; محمّد (ص) و بنى اسرائیل ۲۷، ۲۸، ۲۹ ; محمّد (ص) و یهود ۲۱ ; مسؤولیّت محمّد (ص) ۲۷، ۲۹
• مشمولان لعن:۴
• یهود: تحریفگرى یهود ۱۱ ; خیانت اکثریّت یهود ۲۲ ; خیانت یهود ۲۱ ; دشمنى یهود ۱۹ ; عهدشکنى یهود ۸ ; فراموشى یهود ۱۹ ; هشدار به یهود ۸ ; یهود صدر اسلام ۲۱