النساء ١٢٧
ترجمه
| النساء ١٢٦ | آیه ١٢٧ | النساء ١٢٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یَسْتَفْتُونَکَ»: از تو فتوا می‌طلبند. از تو نظرخواهی می‌کنند. «یُفْتِیکُمْ»: احکام متعلّق بدانان را برایتان بیان می‌دارد. برخی از آن در این سوره از آیه سوم به بعد گذشت و برخی دیگر در آیات و و بیان می‌شود. «أَللهُ یُفْتِیکُمْ فِیهِنَّ وَ مَا یُتْلَی عَلَیْکُمْ فِی الْکِتَابِ»: خداوند و آیات قرآنی او احکام زنان را برایتان بیان می‌دارند. واژه «مَا» می‌تواند عطف بر (اللهُ) یا عطف بر ضمیر (هنّ) در (فِیهِنَّ) باشد. «الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الْوِلْدَانِ»: کودکان یتیم (نگا: نساء / «الْقِسْطِ»: دادگری.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
نکات آیه
۱- پرسش و استفتاى مکرر مردم از پیامبر (ص) در مورد مسائلى مربوط به زنان (و یستفتونک فى النساء) فعل مضارع «یستفتونک»، دلالت بر استمرار پرسش دارد.
۲- حقوق زن، مورد بحث و گفتگوى مسلمانان صدر اسلام (و یستفتونک فى النساء قل اللّه یفتیکم فیهنّ) از سؤال مکرر، که فعل مضارع دلالت بر آن دارد و صیغه جمع، که دلالت بر تعدد سؤال کنندگان دارد، مى توان فهمید که حقوق زنان مورد بحث و گفتگوى مسلمانان بوده است.
۳- تشریع احکامى در مورد زنان، زمینه مطرح شدن سؤالهایى از سوى مسلمانان صدر اسلام در مورد آنان * (و یستفتونک فى النساء ... و ما یتلى علیکم فى الکتب فى یتمى النساء)
۴- تشریع حکم، از جانب خداوند است و بیان آن بر عهده پیامبر (ص) است. (قل اللّه یفتیکم فیهنّ) با توجه به اینکه «استفتاء» از پیامبر (ص) بوده، ولى در جواب آمده که خداوند پاسخگوى شماست، معلوم مى شود که تنها خداوند تشریع کننده احکام است و پیامبر (ص) صرفا بیانگر آن. گفتنى است که مورد آیه (سؤال درباره زنان)، خصوصیتى ندارد.
۵- وعده خداوند به مردم، مبنى بر پاسخ استفتاى آنها درباره حقوق زنان (قل اللّه یفتیکم فیهنّ)
۶- وعده خداوند به بیان و تلاوت آیاتى از قرآن، درباره احکام زنان یتیم (قل اللّه یفتیکم فیهنّ و ما یتلى علیکم فى الکتب فى یتمى النساء) در برداشت فوق، «مایتلى»، بر ضمیر «فیهن» عطف شده است و اضافه «یتمى» به «النساء»، اضافه صفت به موصوف است، یعنى زنانى که یتیم هستند.
۷- قرآن پس از نزول و در عصر پیامبر (ص)، به نگارش یافته بر اوراق و تدوین شده به شکل کتاب (و ما یتلى علیکم فى الکتب)
۸- اهمیت حقوق زن در اسلام و اهتمام خداوند نسبت به آن (و یستفتونک فى النساء قل اللّه یفتیکم فیهنّ ... ما کتب لهن) تصریح به تبیین احکامى درباره زنان از سوى خداوند، دلالت بر اهمیت آن دارد.
۹- زن، داراى حقوقى ویژه در اسلام (ما کتب لهن)
۱۰- تجاوز به حقوق زنان یتیم، در عصر بعثت (فى یتمى النساء التى لا تؤتونهن ما کتب لهن)
۱۱- رغبت به ازدواج با دختران یتیم، به قصد پایمال کردن حقوق آنان، در عصر بعثت (فى یتمى النساء التى لا تؤتونهن ما کتب لهن و ترغبون ان تنکحوهن) بنابر اینکه بعد از «ترغبون»، حرف «فى» در تقدیر باشد که در این صورت «رغبت» به معناى تمایل است.
۱۲- مذمت ازدواج با دختران یتیم، به قصد پایمال ساختن حقوق آنان (فى یتمى النساء التى لا تؤتونهن ما کتب لهن و ترغبون ان تنکحوهن) لحن آیه دلالت بر مذمت و محکومیت چنین عملى دارد.
۱۳- بیزارى از ازدواج با دختران یتیم، از اخلاق و رسوم جاهلى (فى یتمى النساء التى لا تؤتونهن ما کتب لهن و ترغبون ان تنکحوهن) بنابر اینکه پس از «ترغبون» کلمه «عن» مقدر باشد که در این صورت، «رغبت» به معناى اعراض کردن خواهد بود.
۱۴- نکوهش خداوند از نادیده گرفتن حق ازدواج دختران یتیم (لا تؤتونهن ما کتب لهن و ترغبون ان تنکحوهن) بنابر اینکه «رغبت» به معناى اعراض باشد، جمله «و ترغبون ...» در حقیقت بیان مصداقى است از جمله « لا تؤتونهن ما کتب لهن».
۱۵- لزوم حمایت از دختران یتیم و حقوق آنان (فى یتمى النساء ... و إن تقوموا للیتمى بالقسط) با توجه به اینکه «و ان تقوموا ...»، عطف به «فیهن» است; یعنى «للّه یفتیکم ان تقوموا ...» بنابراین قیام براى قسط درباره یتیمان، فتوا و حکم الهى است و از جمله آنان، زنان یتیم هستند.
۱۶- اهتمام اسلام، به ازدواج زنان و سامان بخشیدن به زندگى دختران یتیم (التى لا تؤتونهن ما کتب لهن و ترغبون ان تنکحوهن) «ما کتب لهن»، شامل حق ازدواج هم مى شود. در عین حال، به نکاح نیز مستقلا اشاره شده که بیانگر اهمیت ویژه آن است.
۱۷- قرآن حاوى احکامى خاص، درباره اطفال ناتوان و مستضعف (یفتیکم فیهنّ و ما یتلى علیکم فى الکتب ... و المستضعفین من الولدن)
۱۸- اسلام، حامى مستضعفان (و المستضعفین من الولدن)
۱۹- لزوم رعایت قسط، درباره یتیمان (و إن تقوموا للیتمى بالقسط)
۲۰- حفظ حقوق یتیمان و استیفاى کامل آن، وظیفه اى همگانى (و إن تقوموا للیتمى بالقسط)
۲۱- خداوند، خواستار احیاى حقوق زنان، یتیمان و مستضعفان (قل اللّه یفتیکم فیهنّ ... و إن تقوموا للیتمى بالقسط)
۲۲- آگاهى همه جانبه خداوند به اعمال نیک آدمیان (و ما تفعلوا من خیر فإنّ اللّه کان به علیماً)
۲۳- رعایت حقوق زنان، یتیمان، مستضعفان و اقامه قسط، از مصادیق بارز خیرات و نیکیها (و ما تفعلوا من خیر فإنّ اللّه کان به علیماً) «من خیر» مى تواند اشاره به تکالیفى باشد که در آیه آمده است.
۲۴- اعتقاد انسان به علم الهى، زمینه ساز رعایت حقوق زنان، یتیمان و مستضعفان (و المستضعفین من الولدن ... و ما تفعلوا من خیر فإنّ اللّه کان به علیماً)
۲۵- اعتقاد به آگاهى خداوند از اعمال خیر، مشوق انسان به انجام آن نیکیها (و ما تفعلوا من خیر فإنّ اللّه کان به علیماً) جمله «و ما تفعلوا ...» به منظور ترغیب به اعمال خیر بیان شده است.
۲۶- بشارت خداوند به برخوردارى نیکوکاران از پاداش (و ما تفعلوا من خیر فإنّ اللّه کان به علیماً) بیان آگاهى خداوند به اعمال نیک، کنایه از پاداش دهى در برابر آنهاست.
۲۷- علم خدا به رخدادها و اعمال آدمیان، قبل از تحقق آن (علم ازلى) (و ما تفعلوا من خیر فإنّ اللّه کان به علیماً) بیان اعمال انسانها با فعل مضارع (تفعلوا) و بیان آگاهى خداوند به آن اعمال با فعل ماضى (کان به ...)، حکایت از آن دارد که خداوند به اعمال آدمیان پیش از وقوع آن آگاهى دارد.
۲۸- تشویق خداوند به نیکى درباره زنان، یتیمان و مستضعفان، افزون بر رعایت قسط نسبت به آنان (و ما تفعلوا من خیر فإنّ اللّه کان به علیماً)
روایات و احادیث
۲۹- محرومیت زنان یتیم، از حق ارث خویش، در عصر جاهلیت (لا تؤتونهن ما کتب لهن) امام باقر (ع) در مورد «ما کتب لهن» در آیه فوق فرمود: اى من المیراث.[۱]
۳۰- نظر خواهى و استفتاى مردم از پیامبر (ص) درباره مقدار ارث زنان (و یستفتونک فى النساء) امام باقر (ع) در مورد «و یستفتونک فى النساء» در آیه فوق فرمود: فان نبى اللّه (ص) سئل عن النساء ما لهن من المیراث؟... .[۲]
موضوعات مرتبط
- احکام: تشریع احکام ۳، ۴
- ارث: زن ۳۰ ; ارث زن در جاهلیت ۲۹ ; پرسش از ارث ۳۰
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱، ۳۰
- انسان: عمل صالح انسان ۲۲
- ایمان: آثار ایمان ۲۴، ۲۵
- پرسش: و پاسخ ۵ ; زمینه پرسش ۳
- جامعه: مسؤولیت جامعه ۲۰
- جاهلیت: رسوم جاهلیت ۱۳، ۲۹
- خدا: افعال خدا ۴ ; اوامر خدا ۲۱ ; بشارت خدا ۲۶ ; سرزنشهاى خدا ۱۴ ; علم ازلى خدا ۲۷ ; علم خدا ۲۲، ۲۴، ۲۵ ; علم غیب خدا ۲۷ ; وعده خدا ۵، ۶
- خیر: موارد خیر ۲۳
- زن: احکام زن ۶ ; ازدواج زن ۱۶ ; تجاوز به حقوق زن ۱۰ ; حقوق زن ۲، ۵، ۸، ۹، ۱۲، ۱۴، ۱۵، ۲۱، ۲۳، ۲۴ ; زن در صدر اسلام ۱، ۲، ۳، ۱۰ ; عدالت در حقوق زن ۲۸ ; نیکى به زن ۲۸
- عدالت: برپایى عدالت ۲۳
- عمل صالح: تشویق به عمل صالح ۲۵ ; زمینه عمل صالح ۲۴، ۲۵
- قانون: زمینه اجراى قانون ۲۴
- قرآن: تاریخ قرآن ۷ ; جمع قرآن ۷ ; قرآن در صدر اسلام ۷ ; کتابت قرآن ۷ ; نقش قرآن ۶
- کودک: احکام کودک ۱۷ ; حقوق کودک ۱۷
- محمّد (ص): پرسش از محمّد (ص) ۱، ۳۰ ; مسؤولیت محمّد (ص) ۴ ; نقش محمّد (ص) ۱، ۴
- مستضعفان: حقوق مستضعفان ۱۷، ۲۱، ۲۳، ۲۴ ; حمایت از مستضعفان ۱۸ ; عدالت در حقوق مستضعفان ۲۸ ; نیکى به مستضعفان ۲۸
- مسلمانان: صدر اسلام ۳
- نیکان: بشارت به نیکان ۲۶ ; پاداش نیکان ۲۶
- نیکى: تشویق به نیکى ۲۸ ; موارد نیکى ۲۳
- یتیم: ازدواج با یتیم ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴ ; اهمیّت حقوق یتیم ۲۰ ; تجاوز به حقوق یتیم ۱۰، ۱۱، ۱۲ ; حقوق دختران یتیم ۱۲، ۱۴، ۱۵ ; حقوق یتیم ۱۵، ۲۱، ۲۳، ۲۴ ; دختران یتیم ۶، ۱۰، ۱۱، ۱۳ ; زندگى دختران یتیم ۱۶ ; عدالت در حقوق یتیم ۱۹، ۲۸ ; نیکى به یتیم ۲۸ ; یتیم در صدر اسلام ۱۱
