النساء ٢١
ترجمه
| النساء ٢٠ | آیه ٢١ | النساء ٢٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَفْضَی بَعْضُکُمْ إِلی بَعْضٍ»: با یکدیگر آمیزش نموده‌اید. از هم کام گرفته‌اید. «مِیثَاقاً غَلِیظاً»: پیمان استوار، که نگاهداری زنان به صورت شایسته یا رهاکردن ایشان به گونه بایسته است (نگا: بقره / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
نکات آیه
۱- بازپس گیرى مهریّه زنان، دور از انسانیّت و خلاف انصاف است. (و کیف تأخذونه و قد افضى بعضکم الى بعض) در آیه قبل، بازپس گیرى مهریه، ظلم و گناه شمرده شد و این آیه با طرح سؤال، وجدان انسانى را به قضاوت برمى انگیزاند.
۲- حرمت بازپس گیرى حتى اندکى از مهریّه زنان، پس از آمیزش (و کیف تأخذونه و قد افضى بعضکم الى بعض) بنابر اینکه «و قد افضى»، کنایه از آمیزش باشد.
۳- توجّه به پیوند زناشویى و اتحاد و یگانگى حاصل از آن، مانعى براى اجحاف به همسر و بازپس گیرى مهریّه (و کیف تأخذونه و قد افضى بعضکم الى بعض) «افضى» از مصدر «افضاء» به معناى اتصال است و در آیه مى تواند کنایه از اتحاد و یگانگى زوجین باشد، نه کنایه از خصوص آمیزش; و گر نه مى فرمود: «و قد افضیتم الیهنّ».
۴- لزوم توجه و احترام به سوابق معاشرت (و قد افضى بعضکم الى بعض) بنابر اینکه مراد از «و قد افضى»، پیوند معاشرتى باشد.
۵- تحریک عواطف انسانى از روشهاى قرآن براى جلوگیرى از ظلم و گناه (اثماً مبیناً. و کیف تأخذونه و قد افضى بعضکم الى بعض)
۶- رعایت ادب در قرآن نسبت به بیان مسائل جنسى (و قد افضى بعضکم الى بعض) به کارگیرى کلمه «افضى» براى رساندن معناى دخول و آمیزش (بنابر اینکه «افضى» کنایه از آمیزش باشد)، نشانگر ادب قرآن در سخن گفتن است.
۷- پرهیز از صراحت گویى در بیان مسائل جنسى، امرى نیکو و پسندیده (و قد افضى بعضکم الى بعض)
۸- لزوم پایبندى به تعهدات و پیمانها (و کیف تأخذونه ... و اخذن منکم میثاقاً غلیظاً)
۹- بازپس گیرى مهریّه زنان، شکستن پیمان محکمى است که همسران با شوهران خویش بسته اند. (و کیف تأخذونه و قد افضى بعضکم الى بعض و اخذن منکم میثاقاً غلیظاً)
۱۰- برانگیختن وجدان انسانى از روشهاى قرآن براى ایجاد تعهد نسبت به رعایت پیمانهاى زناشویى (و کیف تأخذونه ... و اخذن منکم میثاقاً غلیظاً)
۱۱- مهریّه، حقى براى زن در قبال آمیزش و پیمان زناشویى (و کیف تأخذونه و قد افضى) جمله «و قد افضى»، که کنایه از آمیزش است، و جمله «اخذن منکم»، که دلالت بر عقد زناشویى مى کند، بیانگر این است که زن در قبال آن دو، مالک مهریه است.
روایات و احادیث
۱۲- عقد نکاح، پیمان استوارى که زن از مرد گرفته است. (و اخذن منکم میثاقاً غلیظاً) امام باقر (ع) درباره میثاق در آیه فوق فرمود: «المیثاق»، الکلمة التى عقد بها النکاح ... .[۱]
۱۳- زندگى پسندیده با همسر یا آزاد گذاردن وى با رفتار نیک، پیمان برگرفته زن از مرد به هنگام ازدواج (و اخذن منکم میثاقا غلیظاً) از امام باقر(ع) درباره «میثاق» در آیه فوق چنین نقل شده است که: «المیثاق الغلیظ» هو العهد المأخوذ على الزوج حالة العقد من امساک بالمعروف او تسریح باحسان.[۲]
موضوعات مرتبط
- احکام:۱، ۲
- ازدواج: حقیقت ازدواج ۱۲
- انسان: عواطف انسان ۵
- انگیزش: اهمیّت انگیزش ۵، ۱۰
- تربیت: روش تربیت ۵، ۱۰
- خانواده: اهمیّت روابط خانوادگى ۳
- ذکر: آثار ذکر ۳
- رشد: عوامل رشد ۵
- زن: حقوق زن ۱، ۲، ۱۱
- سخن: آداب سخن ۷
- ظلم: موانع ظلم ۵
- عمل: پسندیده ۷ ; عمل ناپسند ۱
- عهد: اهمیّت وفاى به عهد ۱۰
- عهدشکنى: عوامل عهدشکنى ۹
- قرآن: ویژگى قرآن ۶
- گناه: موانع گناه ۵
- محرّمات:۲
- معاشرت: سابقه در معاشرت ۴
- معاهدات: وفاى به معاهدات ۸
- مهریه: احکام مهریه ۱، ۲ ; استرداد مهریه ۱، ۲، ۳، ۹ ; نقش مهریه ۱۱
- وجدان: نقش وجدان ۱۰
- همسر: معاشرت با همسر ۱۳ ; معاهده همسرى ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۳
