آل عمران ٢٠٠
ترجمه
| آل عمران ١٩٩ | آیه ٢٠٠ | آل عمران ٢٠١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«صَابِرُوا»: بر دیگران در صبرکردن پیروز شوید و از آنان شکیباتر باشید. «رَابِطُوا»: مرزداری کنید و از سرزمین اسلامی خود مراقبت به عمل آورید.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
نکات آیه
۱- مؤمنان، موظّف به صبر در برابر مشکلات (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا)
۲- ارزشمندى ایمان و مؤمن، در پیشگاه خداوند (یا ایّها الّذین امنوا) در خطاب مستقیم خداوند، نوعى تشریف و تفخیم نهفته است.
۳- مؤمنان، موظّف به پایدارى و مقاومت در برابر دشمنان سرسخت و ستیزه جو (یا ایّها الّذین امنوا ... صابروا) «صابروا» از باب مفاعله، دلالت بر مقاومت طرفینى دارد و این معنا غالبا بین دو خصم تصوّر مى شود.
۴- لزوم بردبارى و تحمّل متقابل، در بین مؤمنان (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا و صابروا) جمله «صابروا»، مى تواند به این معنا باشد که مؤمنان موظّفند مشکلات به وجود آمده از ناحیه یکدیگر را تحمّل کنند و نسبت به هم شکیبا و بردبار باشند.
۵- مؤمنان، موظّفند یکدیگر را به صبر و شکیبایى در برابر مشکلات ترغیب کنند. (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا و صابروا) به نظر مى رسد الف مفاعله در «صابروا»، براى متعدّى کردن «صَبَرَ» به کار رفته باشد ; بنابراین «صابروا»، یعنى دیگران را به صبر وادارید.
۶- صبر در برابر مشکلات، زمینه ساز پایدارى در برابر دشمن* (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا و صابروا) تقدّم ذکرى «اصبروا» بر «صابروا»، مى تواند حاکى از این معنا باشد که تا در برابر مشکلات فردى صبور نباشید، نمى توانید در مقابل دشمنان دین مقاومت کنید.
۷- مؤمنان، موظّف به برقرارى ارتباط و پیوند و هماهنگى با یکدیگر (یا ایّها الّذین امنوا ... و رابطوا) ربط به معناى پیوند است، بنابراین «رابطوا»، دلالت بر لزوم پیوند و ارتباط بین افراد جامعه ایمانى دارد; که از لوازم آن هماهنگى با یکدیگر است.
۸- حراست و پاسدارى از حدود و ثغور وطن اسلامى، وظیفه همگانى مؤمنان (یا ایّها الّذین امنوا ... و رابطوا) «رابطوا»، در برداشت فوق به معناى اصطلاحى آن (مرزبانى و حفظ ثغور)، گرفته شده است.
۹- لزوم پیشه ساختن صبر و شکیبایى، قبل از دعوت دیگران به صبر و استقامت* (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا و صابروا) برداشت فوق مبتنى بر این معناست که مراد از «صابروا»، دعوت یکدیگر به صبر و استقامت باشد.
۱۰- صبر و شکیبایى، زمینه اى براى استحکام پیوندهاى اجتماعى (اصبروا و صابروا و رابطوا) بیان لزوم ارتباط و هماهنگى افراد با یکدیگر، پس از طرح ضرورت صبر و شکیبایى، مى تواند اشاره به نفس صبر در ایجاد ارتباط و پیوند بین افراد جامعه ایمانى داشته باشد.
۱۱- حفاظت از مرزهاى کشور اسلامى، در گرو صبر و شکیبایى مسلمانان (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا) بر این مبنا که «رابطوا»، به معناى لزوم مرزبانى باشد، تقدّم صبر بر آن حکایت از نقش صبر در حفاظت از مرزها دارد.
۱۲- مؤمنان، موظّف به رعایت تقواى الهى (و اتّقوا اللّه)
۱۳- بى صبرى در برابر مشکلات، سستى در مقابل دشمنان و حفاظت نکردن از مرزهاى کشور اسلامى، بى تقوایى است. (اصبروا و صابروا و رابطوا و اتّقوا اللّه)
۱۴- شکیبایى مؤمنان در برابر مشکلات، پایدارى آنان در مقابل دشمن و حفاظت از مرزهاى اسلامى، نشانه تقواپیشگى است. (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتّقوا اللّه)
۱۵- ایجاد پیوندهاى اجتماعى در جامعه ایمانى، نشانه پرهیزکارى مؤمنان (یا ایّها الّذین امنوا ... و رابطوا و اتّقوا اللّه) بنابر اینکه معناى «رابطوا»، ایجاد پیوند باشد.
۱۶- ایمان، زمینه شکیبایى در برابر مشکلات و پایدارى در مقابل دشمن و حفظ مرزها و رعایت تقواست. (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتّقوا اللّه) مخاطب قرار دادن مسلمانان به وصف ایمان و آنگاه امر به شکیبایى و ... بیانگر آن است که ایمان زمینه تحقق مسائل مطرح شده است.
۱۷- تقوا، مرتبه اى فراتر از ایمان (یا ایّها الّذین امنوا ... و اتّقوا اللّه)
۱۸- صبر در برابر مشکلات، مقاومت در برابر دشمن، حفاظت از مرزهاى جامعه اسلامى و تقواپیشگى، زمینه پیروزى و سعادت (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا لعلّکم تفلحون) «فلاح»، به معناى نیل به نجات و پیروزى است (لسان العرب).
۱۹- پیروزى و سعادت جامعه ایمانى، در گرو ایجاد پیوند و ارتباط با یکدیگر (و رابطوا ... لعلّکم تفلحون)
روایات و احادیث
۲۰- صبر در انجام فرائض و در برابر مصائب و آمادگى براى پیروى از دستورات ائمّه، وظیفه مؤمنان (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا و صابروا) امام صادق (ع) درباره آیه فوق فرمود: اصبروا على الفرائض و صابروا على المصائب و رابطوا على الأئمّة.[۱]
۲۱- مقاومت در برابر دشمن بر اساس تقیّه و آمادگى براى پیروى از دستورات پیشوایان، وظیفه مؤمنان (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا) امام صادق (ع) درباره آیه فوق فرمود: ... و صابروهم على التّقیّة و رابطوا على من تقتدون به ... .[۲]
۲۲- خوددارى از گناه، امر به معروف و نهى از منکر و آمادگى براى دفاع از ائمّه (ع)، وظیفه مؤمنان (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتّقوا اللّه) امام صادق (ع) درباره «اصبروا» فرمود: عن المعاصى. و درباره «و اتّقوا اللّه»، فرمود: امروا بالمعروف و انهوا عن المنکر. و درباره «رابطوا» فرمود: ... و نحن الرباط الادنى فمن جاهد عنّا فقد جاهد عن النّبى (ص) ... .[۳]
۲۳- مقاومت در برابر دشمنان و زیر نظر داشتن توطئه آنان، وظیفه مؤمنان (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا) امام صادق (ع) درباره قول خداوند «اصبروا و صابروا ... »، فرمود: معناه ... و صابروا على عدوّکم و رابطوا عدوّکم.[۴]
۲۴- مطلوبیت انتظار نماز بعدى، پس از هر نماز (یا ایّها الّذین امنوا ... و رابطوا) على (ع) درباره «رابطوا»، در آیه فوق فرمود: رابطوا الصلوات اى انتظروها واحدة بعد واحدة.[۵]
۲۵- صبر بر انجام نمازهاى پنجگانه و صبر در جنگ مسلّحانه با دشمنان و پاسدارى در راه خداوند، وظیفه مؤمنان (یا ایّها الّذین امنوا اصبروا و صابروا) پیامبر اسلام (ص) درباره « ... اصبروا و صابروا و رابطوا ... » فرمود: اصبروا على الصلوات الخمس، و صابروا على قتال عدوّکم بالسّیف، و ربطوا فى سبیل اللّه لعلّکم تفلحون.[۶]
موضوعات مرتبط
- ائمه (ع): دفاع از ائمه (ع) ۲۲
- استقامت: با تقیّه ۲۱ ; استقامت در جهاد ۱۴، ۱۶، ۱۸ ،۲۳ ; زمینه استقامت ۶
- اطاعت: از ائمه (ع) ۲۰ ; اطاعت از رهبرى ۲۱
- امر به معروف:۲۲
- ایمان: آثار ایمان ۱۶ ; فضیلت ایمان ۲ ; مراتب ایمان ۱۷
- تقوا:۱۵ آثار تقوا ۱۵ ۱۴، ۱۸ ; اهمیّت تقوا ۱۵ ۱۲، ۱۷ ; زمینه تقوا ۱۵ ۱۶
- تقیّه:۲۱
- تکلیف:۲۰
- تنبلى: در جهاد ۱۳
- جامعه: آثار روابط اجتماعى ۱۹ ; جامعه دینى ۱۵ ; روابط اجتماعى جامعه ۱۰، ۱۵ ; سعادت جامعه دینى ۱۹
- جهاد:۱۳، ۱۴، ۱۶، ۱۸، ۲۱، ۲۳، ۲۵
- دشمنان:۳ توطئه دشمنان ۳ ۲۳
- دین: پاسدارى دین ۲۵
- رهبرى:۲۱
- سختى:۱، ۳، ۵، ۶، ۱۴، ۱۶، ۱۸
- سعادت:۱۹ زمینه سعادت ۱۹ ۱۸
- صبر: آثار ترک صبر ۱۳ ; آثار صبر ۶، ۱۰، ۱۱، ۱۸ ; اهمیّت صبر ۴، ۹ ; تشویق به صبر ۵ ; دعوت به صبر ۹ ; زمینه صبر ۱۶ ; صبر بر عبادت ۲۵ ; صبر بر مصیبت ۲۰ ; صبر در تکلیف ۲۰ ; صبر در جهاد ۲۵ ; صبر در سختى ۱، ۳، ۵، ۶، ۱۴، ۱۶، ۱۸
- عبادت:۲۵
- گناه: اجتناب از گناه ۲۲
- مبارزه: با دشمنان ۳
- مرزبانى:۱۱، ۱۶ آثار مرزبانى ۱۱، ۱۶ ۱۸ ; اهمیّت مرزبانى ۱۱، ۱۶ ۸، ۱۴، ۱۶ ; ترک مرزبانى ۱۱، ۱۶ ۱۳
- مصیبت:۲۰
- موفقیت: زمینه موفقیت ۱۸، ۱۹
- مؤمنان: تقواى مؤمنان ۱۵ ; روابط مؤمنان ۷ ; صبر مؤمنان ۱۴ ; فضایل مؤمنان ۲ ; مسؤولیت مؤمنان ۱، ۳، ۴، ۵، ۷، ۸، ۱۲، ۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۳، ۲۵
- نماز: فضیلت نماز ۲۴ ; نماز هاى یومیه ۲۵
- نهى از منکر:۲۲
- هشیارى: اهمیت هشیارى ۲۳
منابع
- ↑ کافى، ج ۲، ص ۸۱، ح ۳ ; تفسیر برهان، ج ۱، ص ۳۳۴- ، ح ۲ و ۶ و ۱۱.
- ↑ معانى الاخبار، ص ۳۶۹، ح ۱ ; تفسیر برهان، ج ۱، ص ۳۳۴، ح ۳.
- ↑ تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۲۱۲، ج ۱۷۹ ; بحارالانوار، ج ۲۴، ص ۲۱۶، ح ۸.
- ↑ تفسیر تبیان، ج ۳، ص ۹۶ ; نورالثقلین، ج ۱- ، ص ۴۲۸، ح ۵۰۸.
- ↑ تفسیر تبیان، ج ۳، ص ۹۵ ; مجمع البیان، ج ۲- ، ص ۹۱۸.
- ↑ الدّر المنثور، ج ۲، ص ۴۱۸.
