البقرة ١٥١
ترجمه
| البقرة ١٥٠ | آیه ١٥١ | البقرة ١٥٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«کَمَا»: همان گونه که. مانند این انعام دیگرمان که رسولی از میان. «یَتْلُو»: فرو می‌خواند. در رسم‌الخطّ قرآنی الف زائدی در آخر دارد. «الْکِتَابَ»: مراد قرآن است. «الْحِکْمَةَ»: سنّت نبوی. شناخت اسرار شریعت.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
لَقَدْ مَنَ اللَّهُ عَلَى... (۱۱)
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ... (۰) وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً قَرْيَةً... (۳) وَ مَا مَنَعَ النَّاسَ أَنْ... (۱) هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْکُمْ وَ... (۱)
تفسیر
- آيات ۱۴۲ ۱۵۱ بقره
- تغيير قبله از بزرگترين حوادث و از اهم احكام تشريعى بود
- فائده و اثر تغيير قبله و اعتراض يهود و مشركين ، و پاسخ آنها
- در جمله ((لله المشرق و المغرب )) چرا شمال و جنوب ذكر نشده است ؟
- ((امت وسط)) يعنى چه ؟
- مراد از ((شهداء على الناس ))
- ((شهادت )) در آيه ، از حقائق قرآنى است و در موارد متعددى از قرآن ذكر شده
- معناى صحيح ((شهادت )) در آيات قرآنى ،تحمل (ديدن ) حقائق اعمال مردم است
- معناى صحيح ((وسط)) بودن امت واسطه بودن امت بينرسول و مردم است
- غرض خداوند از تغيير قبله
- در برابر سرزنش تفاخر يهود، پيامبر (ص ) منتظر رسيدن حكم تغيير قبله بود
- تغيير قبله از بيت المقدس به كعبه (شطر المسجدالحرام )
- كتاب اهل كتاب مشتمل بر اين حكم تحويل قبله بوده است
- وجه التفات از حضور به عيبت در آيه شريفه
- سه فائده براى حكم قبله
- توضيح اينكه (و لاتمّ نعمتى عليكم ) در آيهتحويل قبله بشارتى است بر فتح مكه
- رد گفتار فوق الذكر و اينكه آيه اشاره اى بر فتح مكه ندارد
- بحث روايتى (شامل رواياتى درباره تغيير قبله و معنى شهدا و...)
- بحث علمى (درباره يافتن جهت قبله و تاريخچه آن )
- بحث اجتماعى (پيرامون فوايد تشريع قبله از نظر فردى و اجتماعى )
- روح و مغز عبادت ، عبوديت درونى است و افعال عبادى قالبهاى تحقق خارجى آن عبوديت است
نکات آیه
۱ - محمّد(ص)، فرستاده اى از جانب خداوند کما أرسلنا فیکم رسولا
۲ - محمّد(ص)، رسولى برانگیخته شده از میان مردم و از جنس آنها کما أرسلنا فیکم رسولا منکم
۳ - تغییر قبله از بیت المقدس به مسجدالحرام، نعمتى بزرگ در ردیف نعمت رسالت فولوا وجوهکم شطره ... لعلکم تهتدون. کما أرسلنا فیکم رسولا برداشت فوق مبتنى بر این است که کاف در «کما» براى تشبیه باشد. بر این مبنا تغییر قبله - که از آیه قبل به دست مى آید - «مشبّه» و ارسال پیامبر «مشبّه به» مى باشد و تشبیه مسأله قبله به نعمت رسالت، نشانگر عظمت آن مسأله و بزرگى آن نعمت است.
۴ - دستیابى انسانها به هدایت و کامل شدن نعمت الهى بر ایشان، از اهداف بعثت پیامبر(ص) است. فولوا وجوهکم شطره ... و لعلکم تهتدون. کما أرسلنا فیکم رسولا چنانچه «کما أرسلنا ...» بیانگر تشبیه مسأله تغییر قبله به رسالت پیامبر (ص) باشد; «لأتم نعمتى علیکم و لعلکم تهتدون» گویاى وجه شبه است; یعنى، همان گونه که بعثت پیامبر براى اتمام نعمت بر بندگان و دستیابى آنان به هدایت مى باشد، تغییر قبله نیز داراى چنین هدفها و نتایجى است.
۵ - نعمتهاى داده شده به انسانها از ناحیه خدا بدون بعثت پیامبر(ص)، نعمتى کامل نبود. و لأتم نعمتى علیکم و لعلکم تهتدون. کما أرسلنا فیکم رسولا برداشت فوق با توجّه به توضیح برداشت قبل، به دست مى آید.
۶ - انتخاب پیامبران از میان مردم و از جنس خودشان، از نعمتهاى الهى است. کما أرسلنا فیکم رسولا منکم
۷ - تلاوت آیات الهى بر مردم و پاکسازى آنان از آلودگیها (شرک و ...) از وظایف پیامبر(ص) و از اهداف رسالت اوست. یتلوا علیکم ءایتنا و یزکیکم
۸ - تعلیم حقایق و معارف قرآن و آموزش حکمت به مردم، از وظایف پیامبر(ص) و از هدفهاى رسالت اوست. و یعلمکم الکتب و الحکمة
۹ - آموزش علوم و حقایقى که بشر از دستیابى به آنها ناتوان است، از اهداف و برنامه هاى پیامبر(ص) مى باشد. و یعلمکم ما لم تکونوا تعلمون
۱۰ - زدودن آلودگیها و ناپاکیها از خویشتن، فراگیرى قرآن و آموختن حکمت، احکام و معارف دین، داراى جایگاهى رفیع و ارزشمند کما أرسلنا فیکم رسولا ... و یعلمکم الکتب و الحکمة
۱۱ - پیراستن مردم از آلودگیها و تعلیم قرآن، احکام و معارف دین، از وظایف اساسى مبلغان دین و از رؤوس برنامه هاى آنان است. یتلوا علیکم ءایتنا و یزکیکم و یعلمکم الکتب و الحکمة
۱۲ - پیامبر(ص) علاوه بر معالم دینى و معارف الهى، علوم دیگرى را نیز به مردم آموزش داد. * و یعلمکم ما لم تکونوا تعلمون تکرار «یعلمکم» گویاى این است که: علومى که پیامبر(ص) به مردم مى آموخت دو سنخ بوده: الف) علوم دینى که جمله «یعلمکم الکتاب و الحکمة» گویاى آن است. ب) علومى غیر از آنها که جمله «یعلمکم ما لم تکونوا تعلمون» رساننده آن است.
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: تلاوت آیات خدا ۷
- ارزشها: ملاک ارزشها ۱۰
- انبیا: بشر بودن انبیا ۶; خاستگاه انبیا ۶; نعمت انبیا ۶
- انسان: اهمیّت تعلیم انسان ها ۷، ۸; تزکیه انسان ها ۷، ۱۱; تعلیم انسان ها ۹، ۱۲; هدایت انسان ها ۴
- تزکیه: ارزش تزکیه ۱۰
- حکمت: ارزش تعلم حکمت ۱۰; تعلیم حکمت ۸
- خدا: نعمتهاى خدا ۴، ۶
- دین: ارزش تعلم دین ۱۰; تعلیم دین ۱۱
- رسولان خدا: ۱
- قبله: نعمت تغییر قبله ۳
- قرآن: ارزش تعلم قرآن ۱۰; تعلیم قرآن ۸، ۱۱
- مبلغان: مسؤولیت مبلغان ۱۱
- محمّد(ص): اهداف محمّد(ص) ۷، ۸، ۹; اهمیّت بعثت محمّد(ص) ۵; بشر بودن محمّد(ص) ۲; تاریخ محمّد(ص) ۱; تعالیم محمّد(ص) ۹; خاستگاه محمّد(ص) ۲; رسالت محمّد(ص) ۱; فلسفه بعثت محمّد(ص) ۴; محدوده تعالیم محمّد(ص) ۱۲; مسؤولیت محمّد(ص) ۷، ۸; نعمت رسالت محمّد(ص) ۳
- مسجدالحرام: قبله شدن مسجدالحرام ۳
- نعمت: تکمیل نعمت ۴; عوامل تکمیل نعمت ۵; مراتب نعمت ۴
- هدایت: اهمیّت هدایت ۴
