الرحمن ٢٤
ترجمه
| الرحمن ٢٣ | آیه ٢٤ | الرحمن ٢٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْجَوَارِی»: جمع جَارِیَة، کشتیها (نگا: شوری / ، حاقه / ). یاء آخر آن برای تخفیف حذف شده است. «الْمُنشَآتُ»: کشتیهائی با بادبانها و شراعهای برافراشته. ساخته و پرداخته. مراد ساخته و پرداخته دست انسانها است، و انسانها هم که مخلوق خدایند، از خواص خداداد که در مصالح مختلفی که در کشتیها بکار می‌رود استفاده می‌کنند. «الأعْلامِ»: جمع عَلَم، کوهها.
تفسیر
- آيا ۱ - ۳۰، سوره الرحمن
- غرض و مفاد سوره مباركه الرحمن
- معناى ((الرحمن )) و اشاره به وجه اينكه در آغاز شمارش نعمت هاى مادى و معنوى ، تعليمقرآن را ذكر فرمود
- مقصود از اينكه خداوند به انسان ((بيان آموخت و اهميت بيان در زندگى بشر
- چند قول ديگر در معناى آيات : ((خلق الانسان ، علمه البيان ))
- مراد از سجده گياه و درخت براى خدا و وجه اينكه آيات دوم و سوم سوره عطف نشده اند
- منظور از رفع سماء و وضع ميزان
- مراد از ((ميزان )) در آيه (الا تطغوا فى الميزان و...)
- مخاطب در آيه : ((فباءى الاء ربكما تكذبان )) جن و انس است
- وجه اينكه در ضمن شمارش نعم الهى از شدائد و نقمت هاى قيامت خبر داده شده است
- مقصود از مشرقين و مغربين و معناى آيه : ((مرج البحرين يلتقيان ...))
- مراد از فناى هر كه بر زمين است و وجه اينكه آن را از جمله نعمتهاى الهى شمرده است
- مقصود از وجه خدا و بقاى آن ، و معناى ((ذوالجلال و الاكرام ))
- منظور از سؤ ال هر كه در آسمان و زمين است از خدا، و معناى اينكه خدا در هر روز در شاءنىاست
- (رواياتى در ذيلبرخى آيات گذشته )
- دو دريا على و فاطمه عليه السلام و لؤ لؤ و مرجان حسن و حسين عليه السلام اند
نکات آیه
۱ - حرکت کشتى هاى کوه پیکر در دریاها، به تدبیر و اراده الهى (و له الجوار المنشات فى البحر کالأعلم) «جوارى» (جمع «جاریة»)به معناى کشتى ها و «أعلام» (جمع «علم») به معناى کوه ها است.
۲ - تجلى فعل الهى در تمامى جهان هستى، حتى مصنوعات بشرى (و له الجوار المنشات) با این که در آیه شریفه، واژه «المنشئات» (ساخته شده به دست بشر) به کار رفته است; اما تعبیر «له الجوار» (از آن او است کشتى ها) مى رساند که هر چند کشتى ها ساخته دست بشر است; ولى انسان در همه ابعاد (مواد، طرح، محاسبه و...) مستقل از اراده خداوند نیست و با اندکى تأمل خویش را وامدار لطف و ربوبیت او مى بیند.
۳ - بهرهورى انسان از مصنوعات خویش، تنها در قلمرو قوانین فائق الهى بر نظام طبیعت (و له الجوار المنشات فى البحر) خداوند با تعبیر «له الجوار...» به انسان تذکر داده است که اگر بشر مى تواند با ساخت وسایلى به بهرهورى بیشتر از دریا بپردازد، این چیزى است که در پرتو قوانین الهى حاکم بر ماده صورت مى گیرد.
۴ - استفاده از کشتى هاى عظیم، امرى آشنا براى عرب عصر نزول (و له الجوار المنشات فى البحر کالأعلم)
روایات و احادیث
۵ - «عن على(ع) فى قول اللّه عزّوجلّ «و له الجوار المنشئات فى البحر کالأعلام» قال: السفن;[۱] از امام على(ع) درباره قول خداى عزّوجلّ: «...الجوار المنشئات» روایت شده که مراد کشتى ها هستند».
موضوعات مرتبط
- آفرینش: حاکم نظام آفرینش ۳
- انسان: منشأ مصنوعات انسان ۲
- تشبیهات قرآن: تشبیه به کوه ۱; تشبیه کشتیها ۱
- خدا: اراده خدا ۱; تدبیر خدا ۱; مجارى افعال خدا ۲
- دین: حاکمیت دین ۳
- قرآن: تشبیهات قرآن ۱
- کشتى: منشأ حرکت کشتى ها ۱; نقش کشتى ۵
- کشتیرانى: تاریخ کشتیرانى ۴; کشتیرانى در صدراسلام ۴
- مصنوعات: محدوده استفاده از مصنوعات ۳
منابع
- ↑ عیون أخبارالرضا، ج ۲، ص ۶۶، ب ۳۱، ح ۳۰۰; بحارالأنوار، ج ۹۰، ص ۱۴۲، ح ۳.
