الجاثية ٢١
ترجمه
الجاثية ٢٠ | آیه ٢١ | الجاثية ٢٢ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«إِجْتَرَحُوا»: به دست آوردهاند. فراچنگ آوردهاند. اجتراح و اکتساب یکی است. جز این که ا جتراح در به دست آوردن گناهان، و اکتساب در فراچنگ آوردن حسنات و سیّئات هر دو به کار میرود. «سَوَآءً»: یکسان. برابر. حال (هُمْ) در فعل (نَجْعَلَهُمْ) است. «مَحْیَاهُمْ وَ مَمَاتُهُمْ»: زندگی و مرگشان. مراد در زندگی دنیا و حیات بعد از مرگشان، یعنی آخرت است (نگا: ص / ، قلم / و ، غافر / ). «سَوَآءً مَّحْیَاهُمْ وَ مَمَاتُهُمْ»: دنیا و آخرت کافران همچون دنیا و آخرت مؤمنان باشد؟ دنیا و آخرت کافران مثل هم باشد؟
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
أَ فَمَنْ کَانَ مُؤْمِناً کَمَنْ... (۲) لاَ يَسْتَوِي أَصْحَابُ النَّارِ وَ... (۱) لاَ يَسْتَوِي أَصْحَابُ النَّارِ وَ... (۱)
تفسیر
- آيات ۲۰ - ۳۷ سوره جاثيه
- مراد از رحمت خداوند و اختصاص آن به گروه خاصى در اين آيه
- توضيح اينكه بد كاران نه در حيات و نه در ممات با مؤ منان صالح العمل برابر نيستند
- احتجاج براى اثبات معاد با استناد به حق و عدالت
- ابطال پندار كفار در يكسان دانستن مرگ نيكوكار و بدكار
- حقيقت عبادت اطاعت كردن است
- معناى ((اله )) گرفتن ((هوى ))
- مفاد جمله : ((و اضله الله على علم )) و بيان عدم منافات بين ضلالت و علم
- معناى سخن منكران معاد: ((ما هى الا حياتنا الدنيا نموت و نحيا و ما يهلكنا الا الدهر)) واشاره به چند قول در معناى اين آيه
- گفتار برخى مفسرين كه مراد آيه را نتاسخ و ثنى ها دانسته اند و نقد گفتار آنان
- معنا و تفسير آيه : ((هذا كتابنا ينطق عليكم بالحق انا كنا نستنسخ ما كنتم تعملون )) وتوضيحى درباره كتابت اعمال
- اقوال ديگر مفسرين در تفسير اين آيه
- چند روايت در ذيل آيه : ((افراءيت من اتخذ الهه هويه )) و ((و ما يهلكنا الا الدهر))
- روايات و توضيحاتى درباره كتابت و استنساخاعمال در ذيل آيه : ((هذا كتابنا ينطق عليكم بالحق ...))
نکات آیه
۱ - گنه کاران، داراى حسابى مجزّا از مؤمنان نیک کردار، در پیشگاه الهى (أم حسب الذین ... کالذین ءامنوا)
۲ - بى توجهى به عدالت الهى در نظام حسابرسى، از زمینه هاى گناه پیشگى است. (أم حسب الذین اجترحوا السیّئات ) پرسش انکارآمیز خداوند در زمینه پندار غلط گناه پیشگان، حکایت از این مى کند که چنین پندارى در اهل گناه، وجود داشته و یا زمینه بروز دارد. لحن توبیخى و هدایت گرانه آیه شریفه، مى رساند که این پندار، خود موجب انحراف است و براى از میان بردن انحراف، باید پندار را نقد و ابطال کرد.
۳ - ارزش و مرتبت انسان در پیشگاه خداوند، در گرو ایمان و عمل صالح است. (أم حسب الذین ... أن نجعلهم کالذین ءامنوا و عملوا الصلحت )
۴ - چگونگى مرگ و زندگى انسان، در گرو چگونگى اعمال او است. (اجترحوا السیّئات أن نجعلهم کالذین ءامنوا و عملوا الصلحت سواء محیاهم و مماتهم)
۵ - ثمربخشى ایمان و عمل صالح، در پرتو پیوستگى آن دو باهم (کالذین ءامنوا و عملوا الصلحت )
۶ - ایمان و عمل صالح، از لوازم و مظاهر یقین به وحى و هدایت آسمانى است. (لقوم یوقنون ... أن نجعلهم کالذین ءامنوا و عملواالصلحت ) «الذین آمنوا و عملوا الصالحات» مى تواند عنوان دیگرى براى «لقوم یوقنون» - در آیه قبل - باشد.۷ - زندگى و مرگ مؤمنان نیک کردار، غیرقابل قیاس با زندگى و مرگ گناه پیشگان (أم حسب الذین اجترحوا السیّئات أن نجعلهم کالذین ءامنوا و عملواالصلحت سواء محیاهم و مماتهم)
۸ - مؤمنان نیک کردار، بهره مند از رحمت و هدایت الهى در دنیا و گناه پیشگان محروم از آنند. (و هدًى و رحمة لقوم یوقنون ... أن نجعلهم کالذین ءامنوا و عملوا الصلحت) منظور از تفاوت مؤمنان صالح با گناه پیشگان در دنیا - به قرینه آیه قبل - ممکن است تمایزشان در بهرهورى از رحمت و هدایت الهى باشد.
۹ - خطاپیشگى و غوطهورى در گناه، مایه سقوط و بدفرجامى انسان و نه لغزش هاى ناخواسته * (اجترحوا السیّئات ) تعبیر «إجترحوا» - که در آن معناى طلب و پى جویى نهفته است - مى تواند بیانگر این معنا باشد که آنچه انسان را از جرگه مؤمنان صالح خارج مى سازد، نه صرف لغزش; بلکه گناه جویى است.
۱۰ - بازتاب ایمان و عمل صالح، در زندگى و مرگ انسان (أن نجعلهم کالذین ءامنوا ... محیاهم و مماتهم)
۱۱ - برابر پنداشتن افراد صلاح پیشه و خطاکار، حکمى ناروا است. (أم حسب ... ساء ما یحکمون)
۱۲ - تناسب زندگى دنیوى انسان، با حیات اخروى او (أم حسب الذین ... سواء محیاهم و مماتهم)
موضوعات مرتبط
- انسان: تفاوت زندگى انسان ها ۷; تفاوت مرگ انسان ها ۷; عوامل انحطاط انسان ۹; ملاک ارزش انسان ۳
- ایمان: آثار ایمان ۳، ۵، ۱۰; ایمان و عمل صالح ۵; زمینه ایمان ۶
- خدا: حسابرسى خدا ۱، ۲
- دنیا: رابطه دنیا و آخرت ۱۲
- رحمت: محرومان از رحمت ۸; مشمولان رحمت ۸
- زندگى: عوامل مؤثر درزندگى ۱۰; کیفیت زندگى ۴
- صالحان: تفاوت صالحان و خطاکاران ۱۱
- عمل: آثار عمل ۴
- عمل صالح: آثار عمل صالح ۳، ۵، ۱۰; زمینه عمل صالح ۶
- غفلت: آثار غفلت از عدالت خدا ۲
- فرجام: عوامل شومى فرجام ۹
- قضاوت: قضاوت ناحق ۱۱
- گمراهان :۸
- گناه: آثار اصرار بر گناه ۹; زمینه گناه ۲
- گناهکاران: حسابرسى گناهکاران ۱; زندگى گناهکاران ۷; گمراهى گناهکاران ۸; محرومیت گناهکاران ۸; مرگ گناهکاران ۷
- مؤمنان: حسابرسى مؤمنان ۱; زندگى مؤمنان ۷; فضایل مؤمنان ۸; مرگ مؤمنان ۷
- مرگ: کیفیت مرگ ۴، ۱۰
- مهتدین :۸
- وحى: یقین به وحى ۶