المؤمنون ٦٢
ترجمه
| المؤمنون ٦١ | آیه ٦٢ | المؤمنون ٦٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لا نُکَلِّفُ ...»: (نگا: انعام / اعراف / ). «کِتَابٌ»: مراد نامه و پرونده اعمال است (نگا: کهف / ، جاثیه / ). «یَنطِقُ بِالْحَقِّ»: نطق کتاب جنبه مجازی دارد و مراد این است که گویای حقیقت است و آئینه تمام نمای کارهای آدمی است.
تفسیر
- آيات ۵۵ - ۷۷، سوره مؤ منون
- تاءخير در عذاب كافران و بهره مند ساختن آنان به مال و فرزندان براى املاء و استدراج آنان است نه براى خيرخواهى .
- شرح صفات مؤ منين
- ((خيرات )) در جمله : ((اولئك يسارعون فى الخيرات ...))اعمال صالحه ناشى از اعتقاد حق است .
- بيان اينكه در دين خدا تكليف حرجى نه در اعتقاد و نه درعمل وجود ندارد (لا يكلف الله نفسا الا وسعها)
- فايده وجود نامه اعمال و جواب به شبهه اى كه فخر رازى در اين باره ذكر كرده است .
- اعمال بد مانع از انجام اعمال صالحه است .
- رد عذرهايى كه مشركين براى قبول رسالت پيامبر صلى اللّه عليه و آله آوردند.
- معنائى كه آيه (ولو اتبع الحق اهدائهم لفسدت السموات و الارض ) بيانگر آن است .
- وجه اينكه از قرآن كريم به ((ذكر)) تعبير شده است .
- اشاره به اينكه حق صراط مستقيم است و كافران گريزان از حق ، منحرف از صراط مستقيم هستند.
- بحث روايتى (رواياتى درباره مراد از ((قلوبهم وجلة )) و معناى استكانت و تضرع و...)
نکات آیه
۱ - تکالیف الهى براى انسان ها، به میزان طاقت و توان آنها است. (و لانکلّف نفسًا إلاّ وسعها) «تکلیف» (مصدر «نکلّف») وادار کردن به انجام یا ترک چیزى را گویند. «وسع» مرادف با طاقت و توان است.
۲ - خداوند، خواهان تلاش انسان ها براى کسب ارزش ها به قدر توان خود و نه بیشتر از آن (أُولئک یسرعون فى الخیرت ... و لانکلّف نفسًا إلاّ وسعها) ذکر جمله «و لانکلّف نفساً إلاّ وسعها» پس از تمجید و ستایش از کسانى که در انجام کارهاى خیر شتاب مىورزند و در میدان کسب ارزش ها از دیگران سبقت مى گیرند، مى تواند تذکرى از جانب خداوند باشد تا آنان خود را در این راستا به مشقت نیندازند.
۳ - اسلام، دینى سهل و آسان و به دور از تکالیف طاقت فرسا و حرج آفرین (و لانکلّف نفسًا إلاّ وسعها)
۴ - تکالیف آسان، جلوه امتنان الهى نسبت به انسان ها (و لانکلّف نفسًا إلاّ وسعها)
۵ - ثبت دقیق اعمال آدمیان در کتابى نزد خداوند (و لدینا کتب ینطق بالحقّ)
۶ - نظام حسابرسى خداوند، مبرا از کمترین ظلم به آدمیان (و لدینا کتب ... و هم لایظلمون)
۷ - ثبت دقیق اعمال انسان ها، تضمینى است بر روا نشدن کمترین ظلم بر آنان. (و لدینا کتب ... و هم لایظلمون)
۸ - نظام هستى، نظامى حسابگر، هدفدار و داراى فرجامى حکیمانه (و لدینا کتب ... و هم لایظلمون)
۹ - تکالیف آسان و در حد توان، نمودى از مبرا بودن نظام تشریع الهى از هرگونه ظلم (و لانکلّف نفسًا إلاّ وسعها ... و هم لایظلمون)
۱۰ - انجام تکالیف و پایبندى بدانها، توصیه خداوند به انسان ها (و لانکلّف نفسًا إلاّ وسعها ... و هم لایظلمون) نفى تکالیفى سخت از شریعت، بیانگر امتنان الهى نسبت به انسان ها و توصیه اى است به آنان که از انجام تکالیف و پایبندى به آنها فرو گذار نکنند.
۱۱ - همه قوانین نظام تشریع و تکوین و نیز اعمال آدمیان، مکتوب در لوح محفوظ * (و لدینا کتب ینطق بالحقّ) برداشت هاى پیشین بر این اساس بود که مراد از «کتاب» نامه اعمال آدمیان باشد. برخى از مفسران «کتاب» را به قرینه «لدنا» به لوح محفوظ تفسیرکرده اند. برداشت فوق، بر پایه این احتمال است.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: فرجام آفرینش ۸; قانونمندى آفرینش ۸; هدفدارى آفرینش ۸
- ارزشها: توصیه به تحصیل ارزشها ۲
- اسلام: سهولت اسلام ۳; ویژگیهاى اسلام ۳
- اسماء و صفات: صفات جلال ۶
- تکلیف: آثار سهولت تکلیف ۴، ۹; توصیه عمل به تکلیف ۱۰; شرایط تکلیف ۱; قدرت در تکلیف ۱
- خدا: توصیه هاى خدا ۲، ۱۰; حسابرسى خدا ۶; خدا و ظلم ۶; عدالت خدا ۶، ۷; نشانه هاى عدالت خدا ۹; نشانه هاى لطف خدا ۴
- عمل: ثبت عمل ۵; فلسفه ثبت عمل ۷
- قدرت: آثار قدرت ۲
- قواعدفقهى: قاعده نفى عسروحرج ۳
- لوح محفوظ: جامعیت لوح محفوظ ۱۱
- نامه عمل ۵:
