الأنبياء ٥٦
ترجمه
الأنبياء ٥٥ | آیه ٥٦ | الأنبياء ٥٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«فَطَرَهُنَّ»: آنها را خلق کرده است. بدون مُدِل و نمونه قبلی آنها را آفریده است. «الشَّاهِدِینَ»: گواهان. در اینجا مراد کسانی است که مسألهای برای آنان واضح و آشکار است و برای اثبات آن دلیل و برهان کامل دارند. تنها چیزی را خواهند گفت که میبینند و میدانند.
تفسیر
- آيات ۴۸ - ۷۷ سوره انبياء
- اشاره به وجه تسميه ((تورات (( به : فرقان ، ضياء و ذكر
- مقصود از اينكه قرآن ((ذكر مبارك (( است
- مقصود از اينكه فرمود: ما به ابراهيم رشد او را داديم
- گفتگوى ابراهيم (عليه السلام ) با قوم بت پرست خود
- ابراهيم (ع ) بتها را قطعه قطعه كرد مگر بزرگترين آنها را
- محاجه آن جناب (عليه السلام ) با قوم خود بعد از شكستن بتها:((قال بل فعله كبيرهم ...((
- تنبه مردم بعد از شنيدن كلام ابراهيم (ع )
- اشاره به اينكه ((برد(( و ((سلام (( شدن آتش براى ابراهيم (عليه السلام ) به امرتكوينى خداى تعالى خارج از محدوده اطلاعات ما از سلسله علل و اسباب است
- بيان اينكه در جمله :((و جعلنا هم ائمة يهدون بامرنا(( مراد از هدايت رساندن به مقصد ومراد از ((امر(( امر تكوينى است
- توضيح اينكه مراد از وحى در آيه : ((واوحينا اليهمفعل الخيرات ...(( وحى تسديد است نه وحى تشريع و مؤ يد بودن ائمه به تسديد وتاءييد الهى را افاده مى كند
- بحث روايتى
- چند روايت راجع به اينكه خداوند امامت را در ابراهيم (عليه السلام ) و ذريه او قرار داد
نکات آیه
۱- جهان هستى (آسمان ها، زمین و انسان ها)، تحت ربوبیت خداوند است. (بل ربّکم ربّ السموت والأرض )
۲- انسان و جهان، ربّ واحدى دارند. (بل ربّکم ربّ السموت والأرض )
۳- خداوند، خالق جهان طبیعت (آسمان ها، زمین و انسان) است. (ربّکم ربّ السموت والأرض الذى فطرهنّ )
۴- شرک قوم ابراهیم، در ربوبیت و تدبیر جهان بود; نه در خالقیت آن. (قال بل ربّکم ربّ السموت والأرض الذى فطرهنّ )
۵- برخورد و مبارزه ابراهیم(ع) با بت پرستان و مشرکان، متکى بر استدلال و برهان بود. (قال ما هذه التماثیل ... قال بل ربّکم ... فطرهنّ )
۶- جهان طبیعت، داراى آسمان هاى متعدد (السموت )
۷- طبیعت، پدیده اى است بدیع و نو که خداوند آن را بدون برگرفتن ازنمونه اى آفریده است. (ربّ السموت والأرض الذى فطرهنّ )
۸- توحید در ربوبیت، لازمه توحید در خالقیت است. (بل ربّکم ... الذى فطرهنّ ) آیه شریفه، براى اثبات توحید خداوند در ربوبیت، او را به صفت خالق جهان بودن توصیف کرده است. این توصیف بیانگر این است که میان توحید در ربوبیت و توحید در خالقیت، پیوند ناگسستنى وجود دارد.
۹- خالقیت خداوند نسبت به جهان، دلیل ربوبیت انحصارى او نسبت به انسان و جهان است. (قال بل ربّکم ربّ السموت والأرض الذى فطرهنّ )
۱۰- خالق نبودن بت ها و معبودهاى مشرکان، دلیل ناشایستگى آنها براى عبادت و تقدیس انسان ها (ما هذه التماثیل ... قال ربّکم ربّ السموت والأرض الذى فطرهنّ) حضرت ابراهیم(ع)، براى ابطال عقیده مشرکان و بت پرستان و اثبات توحید ربوبى براى خداوند، به خالقیت او تمسک کرد. نکته یاد شده بیانگر این حقیقت است که تنها خالق جهان، شایسته تقدیس و عبادت است، نه چیز دیگر.
۱۱- لزوم بهره گیرى از برهان و استدلال در مقام دعوت به دین (ما هذه التماثیل ... قال بل ربّکم ... الذى فطرهنّ)
۱۲- حضرت ابراهیم(ع) بر صحت عقاید توحیدى خویش گواهى داد و خود را به آثار و پیامدهاى این عقیده، ملتزم و متعهد دانست. (و أناْ على ذلکم من الشهدین )
۱۳- ابراهیم(ع) از برهان روشن و حجت قاطع بر اثبات عقیده توحیدى خویش برخوردار بود. (و أناْعلى ذلکم من الشهدین ) طبق گفته برخى از مفسران ممکن است مقصود از شهادت دادن حضرت ابراهیم(ع) این باشد که آن حضرت، از برهان و حجت کافى و روشن برخوردار بود. از این رو به طور قاطع خود را به عنوان شاهد معرفى کرد.
۱۴- حضرت ابراهیم(ع) از ایمانى استوار و قاطعیت بسیار در مواضع عقیدتى خویش برخوردار بود. (ربّکم ربّ السموت ... و أناْعلى ذلکم من الشهدین ) اعلان حضرت ابراهیم(ع) به گواه بودنش بر صدق ادعاى خویش و آماده بودن براى ارائه دلیل و حجت بر راستى عقیده توحیدى، حقیقت یاد شده را مى رساند.
موضوعات مرتبط
- آسمانها: تعدد آسمانها ها۶; خالق آسمانها ها۳; مربى آسمانها ها۱
- آفرینش: خالق آفرینش ۳، ۹; مربى آفرینش ۱
- ابراهیم(ع): ایمان ابراهیم(ع) ۱۴; مبارزه با بت پرستان دوران ابراهیم(ع) ۵; برهان ابراهیم(ع) ۱۳; برهان در مبارزه ابراهیم(ع) ۵; فضایل ابراهیم(ع) ۱۴; قاطعیت ابراهیم(ع) ۱۴; قصه ابراهیم(ع) ۵; گواهى ابراهیم(ع) ۱۲; مبارزه با مشرکان دوران ابراهیم(ع) ۵
- انسان: خالق انسان ۳; مربى انسان ۱
- بتها: آثار عجز بتها ۱۰
- تبلیغ: برهان در تبلیغ ۱۱
- توحید: آثار توحید در خالقیت ۸; توحید ربوبى ۲; دلایل توحید ربوبى ۹; زمینه توحید ربوبى ۸; گواهان حقانیت توحید ۱۲
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۲
- خدا: ابداع خدا ۷; خالقیت خدا ۳، ۹; ربوبیت خدا ۱
- زمین: خالق زمین ۳; مربى زمین ۱
- شرک: دلایل بطلان شرک ۱۰
- طبیعت: ابداع طبیعت ۷
- عقیده: برهان در عقیده ۱۳
- قوم ابراهیم: تاریخ قوم ابراهیم ۴; شرک ربوبى قوم ابراهیم ۴; عقیده قوم ابراهیم ۴
- معبودان باطل: رد قداست معبودان باطل ۱۰; رد خالقیت معبودان باطل ۱۰