التوبة ١٢١
ترجمه
| التوبة ١٢٠ | آیه ١٢١ | التوبة ١٢٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«نَفَقَةً»: خرج. صرف مال. «وَادِیاً»: زمین گود پرپیچ و خم و فراز و نشیبی که میان کوهها و جنگلها لمیده باشد. مراد سرزمین به طور مطلق است. «کُتِبَ لَهُمْ»: برای آنان نوشته می‌شود. نائب فاعل، ذلِکَ یا ثَوابٌ یا عَمَلٌ صالِحٌ است. «أَحْسَنَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ»: پاداشی نیکوتر از کاری که می‌کنند. پاداش نیکوترین کاری که می‌کنند، و آن جهاد است. نیکوترین پاداشی که نیکوکاران در برابر نیکوکاریهایشان مستحقّ آن می‌باشند. واژه (أَحْسَنَ) صفت مصدر محذوف (جَزَآءً) است و تقدیر چنین است: لِیَجْزِیَهُمُ اللهُ جَزَآءً أَحْسَنَ جَزَآءٍ مَّا.
تفسیر
- آيات ۱۲۳ - ۱۱۱، سوره توبه
- وعده قطعى بهشت به كسانى كه در راه خدا با جان و مال خود جهاد مى كنند (ان الله اشترى )
- وضع و وصف فردى و اجتماعى مؤ منين
- سبب عدم جواز استغفار براى مشركين لغو بودن استغفار براى آنان است
- علت وجوب تبرى از دشمنان خدا، و اشاره به عموميت اين حكم
- وجه اينكه توبه (بازگشت ) خدا به پيامبر (ص ) و مهاجرين انصار ،قبل از ذكر توبه خدا به سه نفرى كه از جنگ تبوك تخلف كردند در آيه وارد شده وبيان مراد از توبه خدا در اين موارد
- بيان مقصود از توبه در هر يك از مواردى كه در آيات مورد بحث تكرار شده
- معناى اينكه فرمود: با صادقين باشيد (...و كونوا مع الصادقين )
- پاداش مجاهدان ، و مراد از جمله : (( ليجزيهم الله احسن ما كانوا يعملون ))
- توضيح آيه نفر (فلولا نفر من كل فرقة منهم طائفة ... )) و بيان آنچه كه از آن استنباط مى شود
- (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته )
- روايتى درباره مشقات و سختى هايى كه مسلمانان در راه تبوك تحمل نمودند
نکات آیه
۱ - ثبت همه انفاقهاى کوچک و بزرگ مؤمنان، به منظور اعطاى پاداش به آنان (و لاینفقون نفقة صغیرة و کبیرة ... إلا کتب لهم لیجزیهم)
۲ - ارزشمندى اعمال نیک مؤمنان هر چند که اندک و ناچیز باشد. (و لاینفقون نفقة صغیرة و کبیرة ... لیجزیهم اللّه أحسن ما کانوا یعملون)
۳ - ثبت هر گام مؤمنان در پیمودن مسیر الهى، به منظور اعطاى پاداش به آنان (و لایقطعون وادیاً إلا کتب لهم لیجزیهم)
۴ - جهاد و تحمل هزینه هاى جنگ، از جمله برترین اعمال مؤمنان (و لاینفقون ... و لایقطعون وادیاً إلا کتب لهم لیجزیهم اللّه أحسن ما کانوا یعملون) «أحسن» مى تواند منصوب به نزع خافض و به تقدیر «بأحسن ما کانوا یعملون» باشد، در این صورت «أحسن» وصف و عنوانى است براى انفاق و پیمودن راه براى جهاد در راه خدا.
۵ - جهاد و تحمل هزینه هاى جنگ، داراى بهترین پاداش در پیشگاه خداوند (لیجزیهم اللّه أحسن ما کانوا یعملون) برداشت فوق بر این اساس است که «أحسن» مفعول دوم براى «یجزى» باشد; یعنى، خداوند نیکوترین پاداش عمل را به مجاهدان خواهد داد.
۶ - استمرار و مداومت بر انجام عمل نیک، افزون کننده پاداش آن عمل است. (لیجزیهم اللّه أحسن ما کانوا یعملون) به کارگیرى فعل مضارع همراه با «کان» (کانوا یعملون) بیانگر برداشت فوق است.
۷ - جلوه فضل الهى، در پاداش به مؤمنان مجاهد و انفاقگر (لیجزیهم اللّه أحسن ما کانوا یعملون) «جزاى أحسن» - که به معناى پاداش دادن به بیش از حد استحقاق است - بیانگر تجلى فضل خدا در پاداش دهى به مؤمنان است. قابل ذکر است در برداشت فوق مفروض این است که «أحسن» مفعول دوم براى «یجزى» باشد.
۸ - سنّت الهى در پیشبرد هدفهاى مکتب حق (اسلام)، در پرتو ایثار و تلاش خود مؤمنان است. (ذلک بأنهم لایصیبهم ظما ... و لاینفقون نفقة ... و لایقطعون وادیاً إلا کتب لهم) از تشویق و ترغیب مؤمنان به انفاق و جهاد، چنین استفاده مى شود که نتیجه عمل آنها، پیشبرد هدفهاى مکتب است و اگر نیازى به تلاش مؤمنان نبود، ترغیب و تشویق آنان به این مهم تا بدین پایه ضرورتى نداشت.
۹ - آمادگى رزمى و انجام کارهاى مقدماتى جهاد، داراى اجر و پاداش الهى (و لاینفقون ... و لایقطعون وادیاً إلا کتب لهم) با توجّه به اینکه آیات در زمینه جنگ تبوک است و در «تبوک» جنگى صورت نگرفت و نیز چون انفاق و پیمودن دره ها از مقدمات جنگ است، برداشت فوق استفاده مى شود.
موضوعات مرتبط
- آمادگى نظامى: پاداش آمادگى نظامى ۹
- اسلام: عوامل پیشرفت اسلام ۸
- انفاق: پاداش انفاق ۱
- انفاقگران: پاداش انفاقگران ۷
- پاداش: عوامل ازدیاد پاداش ۶; مراتب پاداش ۵
- جهاد: پاداش آمادگى در جهاد ۹; پاداش جهاد ۵; پاداش جهاد مالى ۵
- خدا: پاداشهاى خدا ۹; سنّتهاى خدا ۸; نشانه هاى فضل خدا ۷
- عمل: آثار تداوم بر عمل پسندیده ۶; فلسفه ثبت عمل ۱، ۳
- مؤمنان: آثار ایثار مؤمنان ۸; آثار تلاش مؤمنان ۸; ارزش عمل پسندیده مؤمنان ۲; پاداش مؤمنان ۳، ۷; جهاد مالى مؤمنان ۴; جهاد مؤمنان ۴; عمل پسندیده مؤمنان ۴
- مجاهدان: پاداش مجاهدان ۷
