النساء ١٢٩

وَ لَنْ‌ تَسْتَطِيعُوا أَنْ‌ تَعْدِلُوا بَيْنَ‌ النِّسَاءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ‌ فَلاَ تَمِيلُوا کُلَ‌ الْمَيْلِ‌ فَتَذَرُوهَا کَالْمُعَلَّقَةِ وَ إِنْ‌ تُصْلِحُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَ‌ اللَّهَ‌ کَانَ‌ غَفُوراً رَحِيماً

ترجمه

شما هرگز نمی‌توانید (از نظر محّبت قلبی) در میان زنان، عدالت برقرار کنید، هر چند کوشش نمایید! ولی تمایل خود را بکلّی متوجّه یک طرف نسازید که دیگری را بصورت زنی که شوهرش را از دست داده درآورید! و اگر راه صلاح و پرهیزگاری پیش گیرید، خداوند آمرزنده و مهربان است.

و شما هرگز نمى‌توانيد [به لحاظ محبت قلبى‌] ميان زنان عدالت كنيد هر چند هم بكوشيد پس [به يك طرف‌] يكسره تمايل نورزيد و آن ديگر را بلا تكليف رها كنيد. و اگر سازش و تقوا را پيشه كنيد، بى‌شك خدا آمرزنده و مهربان است

و شما هرگز نمى‌توانيد ميان زنان عدالت كنيد هر چند [بر عدالت‌] حريص باشيد! پس به يك طرف يكسره تمايل نورزيد تا آن [زن ديگر] را سرگشته [=بلا تكليف‌] رها كنيد. و اگر سازش نماييد و پرهيزگارى كنيد، يقيناً خدا آمرزنده مهربان است.

شما هرگز نتوانید میان زنان به عدالت رفتار کنید هر چند راغب و حریص (بر عدل و درستی) باشید، پس به تمام میل خود یکی را بهره‌مند و آن دیگر را محروم نکنید تا او را معلّق و بلا تکلیف گذارید. و اگر سازش کنید و پرهیزکار باشید همانا خدا بخشنده و مهربان است.

و شما هر چند حریص [بر عدالت] باشید، هرگز نمی توانید [از نظر علاقه و میل قلبی] میان زن ها [یی که در عقد خود دارید] عدالت ورزید، پس تمایل خود را به طور کامل متوجه یک طرف ننمایید تا دیگری را به صورت زنی سرگردان و بلاتکلیف رها کنید. و اگر توافق و سازش نمایید و تقوا را [در محیط خانواده] رعایت کنید [مورد آمرزش قرار می گیرید]؛ زیرا خدا همواره بسیار آمرزنده و مهربان است.

هر چند بكوشيد هرگز نتوانيد كه در ميان زنان به عدالت رفتار كنيد. لكن يكباره به سوى يكى ميل نكنيد تا ديگرى را سرگشته رها كرده باشيد. اگر از درآشتى درآييد و پرهيزگارى كنيد خدا آمرزنده و مهربان است.

و هر قدر هم که بکوشید و بخواهید نمی‌توانید بین زنان به عدل و انصاف رفتار کنید، پس [در میل به دیگری‌] پا را از حد فراتر مگذارید تا همسر [پیشین‌] خود را بلاتکلیف بگذارید، و اگر به اصلاح بپردازید و تقوا پیشه کنید، [بدانید که‌] خداوند آمرزگاری مهربان است‌

و هرگز نتوانيد ميان زنان به عدالت رفتار كنيد هر چند بسيار خواستار آن باشيد، پس يكسر [به يكى روى نياوريد و] از يكى روى مگردانيد كه او را چون آويخته واگذاريد- يعنى بلا تكليف كه نه بيوه باشد و نه شوهردار- و اگر آشتى و سازش نماييد و پرهيزگارى كنيد همانا خدا آمرزگار و مهربان است.

شما نمی‌توانید (از نظر محبّت قلبی) میان زنان دادگری (کامل) برقرار کنید، هر چند هم (در این راه به خود زحمت دهید و) همه‌ی کوشش و توان خود را به کار برید. ولی (از زنی که میانه چندانی با او ندارید) به طور کلّی دوری نکنید، بدان گونه که او را به صورت زن معلّقه‌ای درآورید (که بلاتکلیف بوده و نه شوهردار و نه بی‌شوهر بشمار می‌آید). و اگر صفا و صمیمیّت (میان خود) راه بیندازید و (جور و جفا و کدورت پیشین را ترک گوئید و با اصلاح حال و دادگری پیش گرفتن) پرهیزگاری کنید، (خداوند از تقصیر و لغزش شما می‌گذرد) چرا که خداوند بس آمرزنده‌ی مهربان است.

و شما هرگز نمی‌توانید میان زنان عدالت (همه‌جانبه) برقرار کنید، هر چند (بر این عدالت) حریص (هم) باشید! پس (از آنان) یکسره تمایل (و تغافل) نورزید، تا آنان را همچون آویزان در این میان [:بلاتکلیف و سرگشته] رها کنید و اگر سازش نمایید و (از این تمایل ناروا) بپرهیزید، (بدانید که) همواره خدا پوشنده‌ی رحمتگر بر ویژگان بوده است.

و هرگز نتوانید دادگری کنید میان زنان و اگر چه آرزومند آن باشید پس کج نشوید با همه خواست خود به یک سوی تا او را بازگذارید مانند آویخته و اگر اصلاح کنید و پرهیزکاری کنید همانا خداوند است آمرزنده مهربان‌

النساء ١٢٨	آیه ١٢٩	النساء ١٣٠
سوره : سوره النساء نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٦ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لَوْ حَرَصْتُمْ»: هر چند که رغبت و علاقه زیاد داشته باشید و آزمندانه بدان بپردازید. «فَتَذَرُوهَا»: او را رها سازید. از ماده (وذر) به معنی ترک کردن و بی‌اعتنائی کردن. از این ماده تنها فعل مضارع و امر استعمال دارد. «الْمُعَلَّقَة»: زنی را گویند که شوهر با او نمی‌سازد و میان او و دیگر زنان عدالت مراعات نمی‌دارد. لذا او پا در هوا بوده و به چیزی می‌ماند که میان آسمان و زمین آویزان است و نه اینجا قراری و نه آنجا مداری داشته باشد.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ إِنْ‌ خِفْتُمْ‌ أَلاَّ تُقْسِطُوا... (۲)

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- مردان، ناتوان از رعایت عدالت کامل میان همسران متعدد خویش (و لن تستطیعوا ان تعدلوا بین النساء)

روایات و احادیث

۲- مراعات عدالت در محبت قلبى به همسران متعدد، خارج از توان و اختیار مردان (و لن تستطیعوا ان تعدلوا بین النساء و لو حرصتم) جمله «و لو حرصتم» (هر چند تمایل شدید به رعایت عدالت داشته باشید)، مى رساند که مراد از عدالت در جمله «و لن تستطیعوا ان تعدلوا» عدالتى است که از اختیار و توان آدمى خارج است، بنابراین مى توان گفت عدالت در مورد محبت و مودت و نظایر آن مى باشد. برداشت فوق را فرمایش امام صادق (ع) تأیید مى کند که در توضیح آیه فوق فرمود: یعنى فى المودة ... .

۳- بى ثمر بودن تلاش شوهر براى رعایت عدالت کامل، میان همسران خویش (و لن تستطیعوا ان تعدلوا بین النساء و لو حرصتم)

۴- شوهران نباید به بهانه امکان نداشتن رعایت عدالت کامل بین همسران به برخى همسران خویش گرایش کامل و از دیگرى اعراض کنند. (و لن تستطیعوا ان تعدلوا بین النساء ... فلاتمیلوا کل المیل)

۵- بلاتکلیف رها ساختن زن (نه زندگى کردن و نه طلاق دادن وى)، کارى ممنوع و حرام بر شوهران (فلاتمیلوا کل المیل فتذروها کالمعلقة)

۶- قدرت، از شرایط تکلیف (و لن تستطیعوا ان تعدلوا بین النساء و لو حرصتم فلاتمیلوا کل المیل) رعایت عدالت کامل، ملاک مطلوبیت را دارد، ولى به جهت عدم استطاعت، واجب نشده است، و این مى نماید که تکلیف مشروط به استطاعت و قدرت است.

۷- جواز تعدد زوجات (و لن تستطیعوا ان تعدلوا بین النساء و لو حرصتم فلاتمیلوا کل المیل)

۸- لزوم رعایت عدالت در حد توان، میان همسران (و لن تستطیعوا ان تعدلوا بین النساء و لو حرصتم فلاتمیلوا کل المیل)

۱- . کافى، ج ۵، ص ۳۶۲، ح ۱; نورالثقلین، ج ۱، ص ۵۵۸- ، ح ۶۰۱.

۹- صلح و سازش و رعایت تقوا در محیط خانواده بویژه با داشتن چند همسر، موجب غفران و رحمت الهى (فلاتمیلوا کل المیل ... و إن تصلحوا و تتقوا فإنّ اللّه کان غفوراً رحیماً)

۱۰- تأکید و ترغیب خداوند به برقرارى توافق و آشتى بین زن و شوهر (و لن تستطیعوا ان تعدلوا بین النساء ... و إن تصلحوا و تتقوا)

۱۱- ترغیب شوهران از سوى خداوند به رعایت تقوا در محیط خانواده (و إن تصلحوا و تتقوا)

۱۲- برقرار کردن توافق در خانواده، مصداق تقواست.* (و إن تصلحوا و تتقوا فإنّ اللّه کان غفوراً رحیماً) بنابر اینکه «و تتقوا»، عطف تفسیرى باشد بر «تصلحوا».

۱۳- خداوند، غفور (بسیار آمرزنده) و رحیم (بسیار مهربان) است. (فإنّ اللّه کان غفوراً رحیماً)

۱۴- رحمت خداوند، سرچشمه غفران اوست. (فإنّ اللّه کان غفوراً رحیماً)

۱۵- تلاش براى اصلاح بین مسلمانان و رعایت تقوا، زمینه برخوردارى از غفران و رحمت الهى (و إن تصلحوا و تتقوا فإنّ اللّه کان غفوراً رحیماً)

۱۶- عدم رعایت عدالت نسبى بین همسران، گناه و آمرزش آن در گرو بازگشت به عدالت و رعایت تقواست. (و لن تستطیعوا ان تعدلوا بین النساء ... و إن تصلحوا و تتقوا)

۱۷- جبران خطاهاى گذشته و پرهیز از ارتکاب گناه، موجب آمرزش و جلب رحمت الهى* (و إن تصلحوا و تتقوا فإنّ اللّه کان غفوراً رحیماً) جمله «ان تصلحوا» مى تواند اشاره به جبران و اصلاح گذشته ها و جمله «تتقوا» بیانگر رعایت تقوا و پرهیز از آن گناهان در آینده باشد.

۱۸- حرمت بلاتکلیف گذاشتن زن بگونه اى که نه از مزایاى شوهردارى بهره مند باشد و نه از مزایاى بى همسرى (فلاتمیلوا کل المیل فتذروها کالمعلقة) از امام باقر و امام صادق علیهما السلام درباره معناى «کالمعلقة» در آیه فوق روایت شده که فرمودند: التى هى لا ذات زوج و لا ایم.

موضوعات مرتبط

• آشتى: اهمیت آشتى ۱۰
• آمرزش: زمینه آمرزش ۱۵ ; شرایط آمرزش ۱۶ ; منشأ آمرزش ۱۴ ; موجبات آمرزش ۱۷
• احکام:۵، ۷، ۱۸
• ازدواج: احکام ازدواج ۷
• اسماء و صفات: رحیم ۱۳ ; غفور ۱۳
• تقوا: اهمیت تقوا ۱۵، ۱۶ ; تشویق به تقوا ۱۱ ; موارد تقوا ۱۲
• تکلیف: شرایط تکلیف ۶ ; قدرت در تکلیف ۶
• جامعه: اصلاح در جامعه ۱۵
• خانواده: آشتى در خانواده ۱۲ ; تفاهم در خانواده ۹، ۱۰، ۱۶ ; تقوا در خانواده ۹، ۱۱
• خدا: آمرزش خدا ۱۴ ; رحمت خدا ۱۴ ; موجبات آمرزش خدا ۹، ۱۵ ; موجبات رحمت خدا ۹، ۱۵، ۱۷
• زن: حقوق زن ۵، ۱۸
• شوهر: مسؤولیت شوهر ۴ ; نشوز شوهر ۵
• عدالت: اهمیت عدالت ۱۶
• گناه: اجتناب از گناه ۱۷ ; موارد گناه ۱۶
• محرمات:۵، ۱۸
• مرد: ضعف مرد ۱، ۲
• همسر: تعدد همسر ۷ ; حقوق همسرى ۱، ۴، ۵، ۸، ۱۸ ; عدالت بین همسر ان ۱، ۲، ۳، ۴، ۸، ۱۶ ; علاقه به همسر ۲