أَزْوَاج
«أَزْواج» جمع «زوج» در لغت به معناى جفت است، ولى باید توجّه داشت که گاهى به مجموع دو حیوان نر و ماده گفته مى شود; و گاهى به هر یک از دو زوج. لذا به مجموع آنها زوجین مى گویند. و این که در آیه فوق اشاره به هشت زوج شده منظور از آن چهار نوع حیوان نر و چهار نوع حیوان ماده است. این احتمال نیز در آیه داده شده است که منظور از آن جفت هاى حیوانات اهلى و وحشى بوده باشد; یعنى نر و مادّه گوسفند اهلى و وحشى. به تعبیر دیگر، «أَزْواج» جمع «زوج» معمولاً به دو جنس مذکر و مؤنث گفته مى شود، خواه در عالم حیوانات باشد، یا غیر آنها، سپس توسعه داده شده و به هر دو موجودى که قرین یکدیگر و یا حتى ضد یکدیگرند «زوج» اطلاق مى شود. حتى به دو اطاق مشابه در یک خانه، یا دو لنگه در، و یا دو همکار و قرین، این کلمه گفته مى شود. و به این ترتیب، براى هر موجودى در جهان زوجى متصور است. و بعید نیست که زوجیت در اینجا به همان معناى خاص یعنى جنس «مذکر» و «مؤنث» باشد و قرآن مجید در این آیه، خبر از وجود زوجیت در تمام جهان گیاهان و انسان ها، و موجودات دیگرى که مردم از آن اطلاعى ندارند، مى دهد. «أَزْواج» به معناى همسران بهشتى، و یا همسران با ایمانى است که در این دنیا داشتند و این که بعضى احتمال داده اند، به معناى هم طرازان بوده باشد (مانند آیه 22 سوره «صافات»:أُحْشُرُوا الَّذِینَ ظلَمُوا وَ أَزْواجَهُمْ: «ظالمان و هم طرازانشان را محشور کنید»); در اینجا بسیار بعید به نظر مى رسد. «اَزْواج» در سوره «صافات» اشاره به همسران مجرم و بت پرست آنها، و یا همفکران و همکاران و همشکلان آنها مى باشد; زیرا این کلمه به هر دو معنا آمده است. «أَزْواج» جمع «زوج»، به معناى جفت و جنس «مذکر و مؤنث» است; و آفرینش انسان از این دو جنس. علاوه بر این که ضامن بقاى نسل او است، سبب آرامش جسم و جان او محسوب مى شود. چنان که در آیه 21 سوره «روم» مى خوانیم:وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً: «از نشانه هاى (عظمت) خداوند این است که همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در کنار آنها آرامش بیابید; و در میان شما محبت و رحمت قرار داد». و به تعبیر دیگر، جنس مذکر و مؤنث هر کدام مکمل وجود دیگرى و برطرف کننده کمبودهاى طرف مقابل مى باشد. و از آنجا که «أَزْواج» در لغت به معناى «اصناف و انواع» نیز آمده، بعضى این آیه را اشاره به اصناف مختلف انسان ها مى دانند; و تفاوت هایى که از نظر رنگ، نژاد، روحیات و استعدادهاى مختلف در میان انسان ها مى باشد را آن نیز از نشانه هاى عظمت حق و مایه تکامل جامعه انسانى مى دانند.
ریشه کلمه
- زوج (۸۱ بار)
