التين ٤
ترجمه
| التين ٣ | آیه ٤ | التين ٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لَقَدْ خَلَقْنَا ...»: جواب قسمهای چهارگانه است. «أَحْسَنِ»: زیباترین. بهترین. «تَقْوِیمٍ»: هیئت. سیما. در اصل تقویم، در آوردن چیزی به صورت مناسب و نظام معتدل و کیفیّت شایسته است (نگا: نمونه) ولی در بسیاری از موارد مراد از مصدر، اثر آن است (نگا: جزء عمّ شیخ محمّد عبده). لذا در اینجا مراد ساختار انسان با دو بعد جسمانی و روحانی است، که «عالَم صغیر» و «موجود ناشناخته» نام گرفته است، و خداوند او را بزرگوار فرموده است (نگا: اسراء / ) و آفریدگار جهان در برابر اتمام خلقت انسان، خویشتن را ستوده است (نگا: مؤمنون / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَ... (۱)
لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي... (۲) إِلاَّ عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ (۰)
تفسیر
- آيات ۱ - ۸، سوره تين
- مراد از ((تين )) و ((زيتون )) و وجه تسميه مكه به ((البلد الامين ))
- منظور از خلقت انسان در احسن تقويم و اشاره به مقام رفيع او بر حسب طبع اوّلى و استعدادذاتى
- چند احتمال درباره مراد از ((ردّ)) انسان (جز مؤ منان صالحالعمل ) به ((اسفل سافلين ))
- معناى آيه : فما يكذّبك بعد بالدين ...)) و تقرير احتجاجى كه براى اثبات بعث و جزامتضمّن است
- (چند روايت راجع به مراد از ((تين ))، ((زيتون )) و ((البلد الامين ))
نکات آیه
۱ - خداوند، آفریننده انسان ها است. (لقد خلقنا الإنسن) حرف «ال» در «الإنسان»، یا براى استغراق جنس است و یا به حقیقت و ماهیت او نظر دارد.
۲ - ساختار وجودى انسان، استوارترین و زیباترین ساختار و در اوج اعتدال است. (لقد خلقنا الإنسن فى أحسن تقویم) «قَوام» (به فتح قاف); یعنى، «عدل» و به کسر قاف; یعنى، نظام و رکن و آنچه مایه قیام چیزى باشد (صحاح). «تقویم»، یا از اوّلى گرفته شده و به معناى تعدیل است و یا از دوّمى مشتق شده و به معناى «قوام دادن» و «عنصرهاى چیزى را سامان بخشیدن» است. در این صورت مفاد آیه این مى شود که نظام خلقتِ انسان، در اوج حُسن و نیکویى است. حُسن هر چیز در عرف مردم، به زیبایى حسّى آن است; ولى بیشتر موارد آن در قرآن، ناظر به نوعى از زیبایى است که با بصیرت درک مى شود.
۳ - انسان، کامل ترین موجودات و ارجمندترین آفریده ها است. (لقد خلقنا الإنسن فى أحسن تقویم) مراد از «أحسن تقویم» - به قرینه آیه بعد - نقطه مقابل «أسفل سافلین» است; یعنى، هر انسانى در اصل خلقت خویش، از برترین نوع آفرینش برخوردار است و سقوط برخى از انسان ها به پست ترین حالت ها، عارضى و غیر اصیل است.
۴ - برخوردارى انسان از خلقت برتر، حقیقتى است که خداوند آن را با سوگند به انجیر، زیتون، طور سینا و شهر مکه، بیان داشته و بر آن تأکید کرده است. و التین ... لقد خلقنا الإنسن فى أحسن تقویم ۵ - تمام آفریده هاى الهى، نیکو و داراى ساختارى منظم اند.* (أحسن تقویم) «أحسن»، اسم تفضیل است و اثبات برترین قوام براى انسان، نیکو بودن قوام دیگر موجودات را در مفهوم خود گنجانیده است.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: نظم آفرینش ۵
- انسان: اعتدال جسمى انسان ۲; حقیقت انسان ۴; خالق انسان ها ۱; دلایل فضایل انسان ۴; زیبایى انسان ۲; ساختار انسان ۲; فضایل انسان ۲، ۳; کمال انسان ۳; ویژگیهاى جسمى انسان ۲
- خدا: خالقیت خدا ۱
- سوگند: فلسفه سوگند به انجیر ۴; فلسفه سوگند به زیتون ۴; فلسفه سوگند به سینا ۴; فلسفه سوگند به کوه طور ۴; فلسفه سوگند به مکه ۴
- قرآن: سوگندهاى قرآن ۴
- موجودات: بهترین موجودات ۳; زیبایى موجودات ۵
