الزمر ١٦
ترجمه
| الزمر ١٥ | آیه ١٦ | الزمر ١٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«ظُلَلٌ»: جمع ظُلَّة، سایبانها. مراد طبقات و چینها و لایه‌های متراکم آتش است (نگا: بقره / لقمان / ، اعراف / شعراء / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
لَوْ يَعْلَمُ الَّذِينَ کَفَرُوا... (۱) يَوْمَ يَغْشَاهُمُ الْعَذَابُ مِنْ... (۲) لَهُمْ مِنْ جَهَنَّمَ مِهَادٌ وَ... (۱) يَوْمَ يَغْشَاهُمُ الْعَذَابُ مِنْ... (۲)
تفسیر
- آيات ۱۱ - ۲۰ سوره زمر
- بيان جمله امرت لان اكون اول المسلمين و اينكه پيامبر صلى الله عليه و آله نيز پيشاپيش ديگران مكلف و ماءمور به اسلام وعبادت مخلصانه است
- مقصود از خسران نفس و اهل ، و اينكه چنين زيانى خسران مبين است
- مفاد جمله الذين يستمعون القول فيتبعون احسنه كه در وصف بندگان خود فرموده است
- چند روايت درباره خسران نفس و اهل ، اطاعت جباران ، و...
نکات آیه
۱ - مشرکان و کافران در دوزخ، از هر سو در محاصره آتش قرار خواهند داشت. (لهم من فوقهم ظلل من النار و من تحتهم ظلل) مقصود از سایبان هایى از آتش بر فراز کافران و زیر آنان، آتش فراگیر است که از هر سو آنها را محاصره کرده است; چنان که در سوره دیگرى از این حقیقت به صراحت یاد شده است: «یوم یخشاهم العذاب من فوقهم و من تحت أرجلهم...»، (سوره عنکبوت (۲۹) آیه ۵۵- ).
۲ - جهنم ، داراى طبقات و درکات گوناگون (لهم من فوقهم ظلل من النار و من تحتهم ظلل) برخى از مفسران بر این عقیده اند که مقصود از آیه شریفه، طبقات و درکاتى است که همگى از آتش است و کافران در هر طبقه اى که قرار گیرند، در بالا و پایین آنان طبقه اى آتشین وجود خواهد داشت.
۳ - شدت و فراوانى آتش جهنم ، در اطراف مشرکان و کافران (لهم من فوقهم ظلل من النار و من تحتهم ظلل) مقصود از آیه شریفه هر چه باشد، این نکته را نیز مى رساند که آتش دوزخ بسیار شدید و زیاد است.
۴ - خسارت و از دست دادن سرمایه عمر و خانواده، موجب آتش شدید و فراگیر دوزخ (الذین خسروا ... لهم من فوقهم ظلل من النار و من تحتهم ظلل)
۵ - آتش، وسیله اصلى عذاب و کیفر زیانکاران در قیامت (لهم من فوقهم ظلل من النار و من تحتهم ظلل)
۶ - معاد، جسمانى است. (لهم من فوقهم ظلل من النار و من تحتهم ظلل)
۷ - بیم دادن خداوند به بندگانش، درباره پیامد شوم کفر و شرک و گرفتار شدن به آتش دوزخ (لهم من فوقهم ظلل من النار ... ذلک یخوّف اللّه به عباده)
۸ - یادآورى دوزخ و عذاب آتش آن، بهترین و مؤثرترین وسیله اخطار دادن به بندگان و بازداشتن آنان از هرگونه عصیان و نافرمانى پروردگار (لهم من فوقهم ظلل من النار)
۹ - اخطار کردن و بیم دادن، از شیوه هاى بازدارنده از گناه و تربیت مردم حق گریز (ذلک یخوّف اللّه به عباده)
۱۰ - توصیه خداوند به بندگان خود، مبنى بر رعایت تقوا و حساب بردن از خداوند (یعباد فاتّقون)
۱۱ - تقواپیشگى و پرواى الهى، موجب رهایى از آتش دوزخ (لهم من فوقهم ظلل من النار ... یعباد فاتّقون) برداشت یاد شده از تفریع جمله «فاتّقون» بر جمله «ذلک یخوّف اللّه به عباده» به دست مى آید.
۱۲ - اخطارها و تهدیدهاى خداوند، در راستاى ایجاد روح تقوا و پرواپیشگى در انسان ها است. (ذلک یخوّف اللّه به عباده یعباد فاتّقون)
۱۳ - اعتقاد به قیامت و عذاب دوزخ، سبب ترس از خدا و تقواپیشگى (لهم من فوقهم ظلل من النار ... ذلک یخوّف اللّه به عباده یعباد فاتّقون)
۱۴ - اخطار و بیم دادن خداوند به بندگانش، از روى لطف و مرحمت او است. (ذلک یخوّف اللّه به عباده یعباد فاتّقون) تعبیر «اى بندگان من» نشانگر اظهار لطف خداوند به بندگان خویش است. گفتنى است که اظهار لطف پس از تهدید به آتش دوزخ، مى تواند بیانگر حقیقت یاد شده باشد.
۱۵ - اخطار و بیم دادن، باید از سر لطف و شفقت باشد. (ذلک یخوّف اللّه به عباده یعباد فاتّقون)
موضوعات مرتبط
- انذار: آثار انذار ۹، ۱۲; روش انذار ۸، ۱۵; مهربانى در انذار ۱۵
- تربیت: روش تربیت ۹، ۱۵
- ترس: زمینه ترس از خدا ۱۳
- تقوا: آثار تقوا ۱۱; اهمیت تقوا ۱۰; توصیه به تقوا ۱۰; زمینه تقوا ۱۲; عوامل تقوا ۱۳
- جهنم: آتش جهنم ۷، ۸; احاطه آتش جهنم ۱; تهدید به جهنم ۷; درکات جهنم ۲; شدت آتش جهنم ۳; موجبات جهنم ۴; نقش آتش جهنم ۵
- جهنمیان: ۱
- خانواده: آثار تباهى خانواده ۴
- خدا: آثار تهدیدهاى خدا ۱۲; آثار لطف خدا ۱۴; توصیه هاى خدا ۱۰; تهدیدهاى خدا ۷; منشأ تهدیدهاى خدا ۱۴
- ذکر: آثار ذکر جهنم ۸; آثار ذکر عذاب اخروى ۸
- زیانکاران: کیفر اخروى زیانکاران ۵
- شرک: آثار شومى شرک ۷
- عذاب: آتش عذاب ۵; ابزار عذاب اخروى ۵; عوامل نجات از عذاب ۱۱
- عصیان: موانع عصیان ۸، ۹
- عقیده: آثار عقیده به جهنم ۱۳; آثار عقیده به قیامت ۱۳
- عمر: آثار تباهى عمر ۴
- کافران: کافران در جهنم ۱، ۳
- کفر: آثار شومى کفر ۷
- گناه: موانع گناه ۹
- مشرکان: مشرکان در جهنم ۱، ۳
- معاد: معاد جسمانى ۶
