ص ٧٥

از الکتاب
نسخهٔ تاریخ ‏۳۱ خرداد ۱۳۹۴، ساعت ۰۴:۱۸ توسط 127.0.0.1 (بحث) (افزودن سال نزول)


ترجمه

گفت: «ای ابلیس! چه چیز مانع تو شد که بر مخلوقی که با قدرت خود او را آفریدم سجده کنی؟! آیا تکبّر کردی یا از برترینها بودی؟! (برتر از اینکه فرمان سجود به تو داده شود!)»

|گفت: اى ابليس! چه چيز تو را بازداشت از اين كه براى چيزى كه به دستان قدرت خود آفريدم سجده كنى؟ آيا خود را بزرگ پنداشتى يا [واقعا] از بلند پايگان بودى
فرمود: «اى ابليس، چه چيز تو را مانع شد كه براى چيزى كه به دستان قدرت خويش خلق كردم سجده آورى؟ آيا تكبر نمودى يا از [جمله‌] برترى‌جويانى؟»
خدا به شیطان فرمود: ای ابلیس، تو را چه مانع شد که به موجودی (با قدر و شرافت) که من به دو دست (علم و قدرت) خود آفریدم سجده کنی؟ آیا تکبر و نخوت کردی یا از فرشتگان بلند رتبه عالم قدس اعلا بودی (که نمی‌بایست سجده کنند).
[خدا] فرمود: ای ابلیس! تو را چه چیزی از سجده کردن بر آنچه که با دستان قدرت خود آفریدم، بازداشت؟ آیا تکبّر کردی یا از بلند مرتبه گانی؟
گفت: اى ابليس، چه چيز تو را از سجده كردن در برابر آنچه من با دو دست خود آفريده‌ام منع كرد؟ آيا بزرگى فروختى يا مقامى ارجمند داشتى؟
فرمود ای ابلیس چه چیزی تو را از سجده به آنچه با دستان خویش آفریده‌ام، بازداشت؟ آیا استکبار ورزیدی یا از بلندمرتبگان بودی؟
[خداى‌] گفت: اى ابليس، تو را چه باز داشت از آنكه سجده كنى آن را كه با دو دست [قدرت‌] خويش آفريدم؟ آيا خود را بزرگ ديدى يا از برترى‌جويان بودى؟
فرمود: ای ابلیس! چه چیز تو را بازداشت از این که سجده ببری برای چیزی که من آن را مستقیماً با قدرت خود آفریده‌ام؟ آیا تکبّر ورزیده‌ای یا اصلاً از متکبّران بوده‌ای؟
فرمود: «ای ابلیس! چه چیز تو را مانع شد برای چیزی که به دو دست (قدرت) خویش آفریدم سجده آوری‌؟ آیا تکبّر نمودی یا از مهتران و برجستگان بوده‌ای‌؟»
گفت ای ابلیس چه بازداشت تو را از آنچه سجده کنی برای آنچه آفریدم با دستهایم آیا کبر ورزیدی یا شدی از برتری‌جویان‌


ص ٧٤ آیه ٧٥ ص ٧٦
سوره : سوره ص
نزول : ٣ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٥
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«خَلَقْتُ بِیَدَیَّ»: مستقیماً و بدون واسطه چیز دیگری، از قبیل پدر و مادر، آن را با قدرت خود آفریده‌ام. (یَد) کنایه از قدرت است. «أَسْتَکْبَرْتَ»: مراد این است که هم اینک خود را به بزرگی می‌زنی و تکبّر می‌ورزی. «أَمْ کُنتَ مِنَ الْعَالِینَ»: یا این که همواره از متکبّران و خود بزرگ بینان بوده‌ای. «الْعَالِینَ»: (نگا: یونس / ، دخان / ، مؤمنون / ).


تفسیر

نکات آیه

۱ - سرزنش ابلیس از سوى خداوند، به خاطر نافرمانى از سجده بر آدم(ع) (قال یإبلیس ما منعک أن تسجد) برداشت یاد شده از آن جا است که آیه شریفه، در مقام توبیخ ابلیس و محکومیت عمل او است.

۲ - خداوند، از انگیزه نافرمانى ابلیس از سجده بر آدم، جویا شد و او را مورد بازخواست قرار داد. (قال یإبلیس ما منعک أن تسجد)

۳ - جویا شدن از انگیزه و علل عصیان و قانون شکنى، امرى شایسته و بایسته (قال یإبلیس ما منعک أن تسجد) از این که خداوند، از ابلیس جویاى انگیزه و علت تمردش شد - با آن که بدون آن هم مى توانست او را کیفر دهد - مى تواند مشعر به نکته یاد شده باشد.

۴ - انسان، برخوردار از مقام و جایگاهى بس والا و ارزشمند در پیشگاه خداوند (ما منعک أن تسجد لما خلقت بیدىّ) تعبیر «خلقت بیدىّ» (با دو دست قدرت خویش آفریدم) - که درباره آفرینش انسان است - مى تواند کنایه از این حقیقت باشد که انسان موجودى والا مقام است; زیرا که او دست ساخته الهى است. همچنین اشاره به این نکته دارد که آفرینش او نیز بس مهم و مورد عنایت خداوند است.

۵ - آفرینش انسان، آفرینشى بس مهم و با عظمت و مورد توجه ویژه خداوند (ما منعک أن تسجد لما خلقت بیدىّ)

۶ - انسان، جلوه اى از قدرت و عظمت خداوند (ما منعک أن تسجد لما خلقت بیدىّ)

۷ - شیطان، موجودى مختار و با اراده (ما منعک أن تسجد لما خلقت بیدىّ) سؤال از انگیزه تمرد ابلیس، گویاى مختار و با اراده بودن او است; زیرا تنها موجودات مختار و با اراده داراى انگیزه اند.

۸ - پرس و جوى خداوند از ابلیس، درباره تأثیر دو عامل خودبرتربینى و عالى رتبگى وى در تمردش از سجده بر آدم(ع) (قال یإبلیس ما منعک أن تسجد ... أستکبرت أم کنت من العالین)

روایات و احادیث

۹ - «عن محمد بن عبیدة قال: سألت الرضا(ع) عن قول اللّه عزّوجلّ لإبلیس: «ما منعک أن تسجد لما خلقت بیدىّ»؟ قال: یعنى بقدرتى و قوّتى;[۱] محمدبن عبیده مى گوید: از امام رضا(ع) از سخن خداوند که خطاب به ابلیس فرموده: «ما منعک أن تسجد لما خلقت بیدىّ» سؤال کردم، امام فرمودند: یعنى او را با قدرت و قوت خود آفریدم».

موضوعات مرتبط

  • آدم(ع): ترک سجده بر آدم(ع) ۱; کیفیت خلقت آدم(ع) ۹
  • ابلیس: آثار استکبار ابلیس ۸; آثار برترى طلبى ابلیس ۸; پرسش از ابلیس ۸; سرزنش ابلیس ۱; عصیان ابلیس ۱، ۲; عوامل عصیان ابلیس ۸; مؤاخذه ابلیس ۲
  • انسان: اهمیت خلقت انسان ۵; عظمت خلقت انسان ۵; مقامات انسان ۴; نقش انسان ۶
  • پرسش: پرسش پسندیده ۳
  • خدا: پرسشهاى خدا ۸; سرزنشهاى خدا ۱; نشانه هاى قدرت خدا ۶
  • شیطان: اختیار شیطان ۷
  • عصیان: پرسش از انگیزه عصیان ۳
  • قانون شکنى: پرسش از انگیزه قانون شکنى ۳

منابع

  1. ↑ توحید صدوق، ص ۱۵۴، ب ۱۳، ح ۲; نورالثقلین، ج ۴، ص ۴۷۲، ح ۹۰.
برگرفته از «https://www.alketab.org/index.php?title=ص_٧٥&oldid=115912»