الدخان ٥١
ترجمه
| الدخان ٥٠ | آیه ٥١ | الدخان ٥٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَمِینٍ»: بدون ترس و خوف. دارای امن و امان.
تفسیر
- آيات ۳۴ - ۵۹ سوره دخان
- توضيح اين جمله منكران معاد كه گفتند: ((ان هى الا موتتنا الاولى )) و چند وجه در معناىآن
- خلاصه اشكال و پاسخ آن
- اثبات معاد با بيان اينكه خلقت آسمان ها و زمين به حق بوده
- معنا و وجه اينكه در قيامت اغناء و نصرت نخواهد بود و مقصود از استثناء ((الا من رحم الله...))
- توضيح مراد از اينكه فرمود اهل بهشت جز مرگ نخستين مرگى نمى چشند و جواب ازاشكالى درباره استثناء ((الا الموته الاولى ))
- پاسخ از اشكال دوم
- (رواياتى درباره ((تبع ))، شفاعت و...)
تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقامٍ أَمِينٍ «51» فِي جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ «52» يَلْبَسُونَ مِنْ سُندُسٍ وَ إِسْتَبْرَقٍ مُتَقابِلِينَ «53»
به راستى پرهيزگاران در جايگاهى امن هستند. در ميان باغ‌ها و (كنار) چشمه‌سارها. لباسهاى ابريشم نازك و ضخيم مى‌پوشند در حالى كه در برابر هم (بر تخت‌ها) جاى گرفته‌اند.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقامٍ أَمِينٍ (51)
بعد از آن در صفت مطيعان بيان فرمايد:
«1» كفاية الموحدين ج 4 ص 409.
«2» تفسير منهج الصّادقين، ج 8، ص 287، چاپ كتابفروشى اسلاميّه.
جلد 12 - صفحه 32
إِنَّ الْمُتَّقِينَ: بدرستى كه پرهيزكاران از شرك و معاصى و نافرمانى سبحانى، فِي مَقامٍ أَمِينٍ: در جايگاه ايمن باشند. «وصف مكان به امنيت بر سبيل استعاره است چه امين در حقيقت صفت مكين است نه مكان» يعنى متقيان ايمن باشند در آن مكان از آفت و محنت و زوال. «بعد بنابر بدليت تفسير مقام امين فرمايد».
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقامٍ أَمِينٍ (51) فِي جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ (52) يَلْبَسُونَ مِنْ سُندُسٍ وَ إِسْتَبْرَقٍ مُتَقابِلِينَ (53) كَذلِكَ وَ زَوَّجْناهُمْ بِحُورٍ عِينٍ (54) يَدْعُونَ فِيها بِكُلِّ فاكِهَةٍ آمِنِينَ (55)
لا يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ إِلاَّ الْمَوْتَةَ الْأُولى وَ وَقاهُمْ عَذابَ الْجَحِيمِ (56) فَضْلاً مِنْ رَبِّكَ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ (57) فَإِنَّما يَسَّرْناهُ بِلِسانِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ (58) فَارْتَقِبْ إِنَّهُمْ مُرْتَقِبُونَ (59)
ترجمه
همانا پرهيزكاران در جايگاه امنى هستند
در بوستانها و كنار چشمه‌ها
ميپوشند از حرير نازك و سطبر برّاق و در برابر يكديگر ميباشند
امر از اين قرار است و قرين نموديم آنان را بزنان سفيد روى فراخ چشم
طلب ميكنند در آن جا هر ميوه‌اى را با آنكه هستند ايمنان
نميچشند در آنجا مرگ را غير از مرگ نخستين بار و نگاه دارد آنان را از عذاب دوزخ
براى تفضّلى از پروردگار تو اين است آن كاميابى بزرگ
پس جز اين نيست كه آسان نموديم آن را بزبان تو باشد كه آنها پند گيرند
پس منتظر باش همانا آنها منتظرانند.
تفسير
خداوند متعال بعد از بيان احوال كفّار از آتيه اهل تقوى و اخيار خبر داده كه آنها در جايگاه امن و امانى مأوى دارند كه انتقال و زوالى و كلال و ملالى در آنجا و براى آنها نيست باغهائى است خرّم از اشجار و چشمه‌هائى است جارى در انهار ميپوشند از لباسهاى حرير رقيق و حرير غليظ برّاق كه گفته‌اند بآن مناسبت استبرق ناميده شده با آنكه براى استيناس و تفكّه در برابر يكديگر نشسته باشند جريان امر چنين است و خداوند همنشين و قرين فرموده ايشان را با حور عين كه اوصاف آنها مكرّر ذكر شده و حوراء زن بسيار سفيد و عيناء درشت چشم را گويند و حور و عين دو جمع است براى آن دو و ظاهرا بايد سياهى چشمشان غالب بر سفيدى باشد مانند چشم آهو و بفرمان ايشان در بهشت حاضر ميشود هر ميوه‌ئى كه بخواهند در حاليكه ايمن باشند از ضرر آن ميوه و ناگوار شدن آن
جلد 4 صفحه 630
نميچشند در آن طعم مرگ را ديگر كه آن غير از مرگ نخستين بار باشد كه در دنيا چشيدند و خداوند آنان را از عذاب جهنّم حفظ ميفرمايد براى تفضّل بآنها اگر چه احيانا مرتكب بعضى از معاصى صغيره شده باشند بلكه اگر هيچ معصيتى هم از آنها سر نزده باشد و مستحقّ اينهمه عطا باشند باز مستحق تفضّلند نه طلبكار چون بوظيفه عبوديّت خود عمل نموده‌اند و اين استحقاق فضل كاميابى بزرگ هميشگى و نيل بمقاصد و ايمنى از مفاسد است و ما آسان نموديم تلاوت و فهم معانى ظاهرى قرآن را چون نازل نموديم آن را بلغت تو كه زبان عربى است براى آنكه اهل عربستان كه بدوا بآن مخاطب ميباشند متذكّر شوند اموريرا كه متذكّر نبودند و نميباشند ولى چون آنها متذكّر نشدند و اعراض از ذكر نمودند پس منتظر باش كه بكيفر اعمالشان بزودى خواهند رسيد چنانچه آنها هم منتظرند آسيبى بتو برسد و بخيال خودشان آسوده شوند يا وعده ما در باره آنها منجز شود چون كسيكه كار بدى ميكند منتظر نتيجه بد آن ميباشد در ثواب الاعمال و مجمع از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه مداومت بتلاوت سوره دخان در نمازهاى واجب و مستحب خود داشته باشد خداوند او را از آمنين در روز قيامت محشور ميكند و در سايه عرش خود جاى ميدهد و حسابش را آسان ميفرمايد و نامه عملش بدست راستش داده ميشود و از پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم روايت شده كه هر كس در شب يا روز جمعه سوره دخان را بخواند خداوند براى او در بهشت خانه‌ئى بنا كند و مداومت بآن در ليالى ماه رمضان مخصوصا شب بيست و سوم كه اقوى محتملات شب قدر است آثار مخصوص و ثواب بسيار دارد و الحمد للّه رب العالمين.
جلد 4 صفحه 631
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
إِنَّ المُتَّقِين‌َ فِي مَقامٍ أَمِينٍ (51) فِي جَنّات‌ٍ وَ عُيُونٍ (52)
جلد 16 - صفحه 99
محققا متقين در مقام امين هستند که مأمون از هر خطري هستند در بهشت و چشمه‌ها.
إِنَّ المُتَّقِين‌َ كلمه المتقين جمع محلي بالف و لام افاده جميع مراتب تقوي را ميكند و شامل جميع مراتب آن ميشود حتي مرتبه ادني تقوي که تقواي از عقايد فاسده و مذاهب باطله باشد که مرادف با ايمان است و دلالت دارد هر که با ايمان از دنيا رفت و لو آلوده بپاره‌اي از معاصي باشد اهل نجات است يا بتوبه تدارك معاصي او شده يا بمصايب دنيوي يا حين الموت يا در عالم برزخ يا روز قيامت به شفاعت شفعاء و مغفرت الهي و عفو پروردگار.
و مراتب تقوي را مكرر تذكر داده‌ايم که اينکه مرتبه ادني است و فوق آن تقواي از كبار معاصي که مرادف با عدالت است، و فوق آن از كليه معاصي که مرادف با عصمت است حتي از خيال معصيت، و فوق آن تقواي از خطا و سهو و نسيان و شك و شبهه است که خاص انبياء و ائمه طاهرين است، و فوق آن تقواي از مباحات و مكروهات زايد بر مقدار ضرورت، و فوق آن تقواي از ترك اولي در مستحبات که خاص محمّد و آل او است صلي اللّه عليه و آله.
فِي مَقامٍ أَمِينٍ که ايمن از هر خطر و نقص و عيب و هم و غم و بلائي هستند که فنا و زوال ندارد و آن مقام امين.
فِي جَنّات‌ٍ وَ عُيُونٍ است اما جنات هشت بهشت جنة الخلد، جنة عدن، جنّة المأوي، جنة الفردوس، و غير اينها و متقين بمراتب تقوي در آن جنات متنعم هستند و ايمن، و عيون بهشت هم بسيار است كوثر، سلسبيل، عينا يشرب منها المقربون، انهار أربعه من عسل مصفي، من لبن لم يتغير طعمه، من ماء غير آسن، من خمر لذة للشاربين يُطاف‌ُ عَلَيهِم بِكَأس‌ٍ مِن مَعِين‌ٍ بَيضاءَ لَذَّةٍ لِلشّارِبِين‌َ لا فِيها غَول‌ٌ وَ لا هُم عَنها يُنزَفُون‌َ و الصافات، آيه 44 الي 46، و ساير نعم بهشتي از فواكه و لحم طير مما يشتهون و ساير مأكولات که ميفرمايد:
أُكُلُها دائِم‌ٌ رعد، آيه 35.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 51)- پرهیزکاران و انواع نعمتهای بهشتی: از آنجا که در آیات گذشته کیفرهای دردناک دوزخیان مطرح بود در اینجا مواهب و پاداشهای بهشتیان را می‌شمرد تا از قرینه مقابله اهمیت هریک از این دو آشکارتر گردد.
این پاداشها در هفت قسمت خلاصه شده:
نخست این که: «پرهیزکاران در جایگاه امن و امانی هستند» (إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی مَقامٍ أَمِینٍ).
بنابر این هیچ گونه ناراحتی و ناامنی به آنها نمی‌رسد، و در امنیت کامل از آفات و بلاها، از غم و اندوهها، از شیاطین و طاغوتها به سر می‌برند.
نکات آیه
۱- تقواپیشگان در آخرت، برخوردار از امنیت کامل و ایمن از هرگونه سختى و بلا (إنّ المتّقین فى مقام أمین)
۲- تقوا و اجتناب از گناه، فراهم آورنده امنیت اخروى براى انسان (إنّ المتّقین فى مقام أمین)
۳- امنیت و آرامش، از نعمت هاى جهان آخرت (إنّ المتّقین فى مقام أمین)
۴- ساحت تقواپیشگان، به دور از گناه و تردید در معاد و حقایق اخروى (إنّ هذا ما کنتم به تمترون . إنّ المتّقین) از مقابله میان متقین و گروه پیشین - که با وصف «الأثیم» و «کنتم به تمترون» یاد شده اند - مطلب بالا استفاده مى شود.
۵- تقواپیشگان، برخوردار از رحمت الهى و شفاعت شفیعان در قیامت (و لا هم ینصرون ... إلاّ من رحم اللّه ... إنّ المتّقین فى مقام أمین) در آیات پیشین، محرومان و نیز برخورداران از شفاعت، نخست به اجمال یاد شده اند. سپس «إنّ شجرت الزقّوم...» به تفصیل در باره محرومان از شفاعت سخن گفته و «إنّ المتّقین...» توضیحى در باره برخورداران از رحمت و شفاعت است.
موضوعات مرتبط
- امنیت: عوامل امنیت اخروى ۲
- ایمان: ایمان به معاد ۴
- بلا: مصونیت از بلا ۱
- تقوا: آثار تقوا ۲
- رحمت خدا: مشمولان رحمت خدا ۵
- سختى: مصونیت از سختى ۱
- شفاعت: مشمولان شفاعت ۵
- قیامت: شفاعت در قیامت ۵
- گناه: آثار اجتناب از گناه ۲
- متقین: امنیت اخروى متقین ۱; ایمان متقین ۴; تنزیه متقین ۴; شفاعت اخروى از متقین ۵; فضایل اخروى متقین ۱، ۵; متقین و گناه ۴
- نعمت: نعمت آرامش ۳; نعمت امنیت ۳; نعمت هاى اخروى ۳
