طه ٩٠
ترجمه
| طه ٨٩ | آیه ٩٠ | طه ٩١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مِن قَبْلُ»: پیش از برگشت موسی از کوه طور. «فُتِنتُم بِهِ»: بدان در فتنه و بلا افتاده‌اید. چرا که گوساله را می‌پرستید و به دوزخ می‌افتید. بدان دچار آزمایش و آزمون شده‌اید. چرا که گوساله‌ای بدین شکل و هیئت، برای امتحان ایمان شما است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۸۰ - ۹۸ سوره طه
- بيان آيات مربوط به آخرين فصل از داستان موسى (عليه السلام )
- معناى آيه :((و انى لغفار لمن تاب و آمن و عمل صالحا ثم اهتدى ((
- بيان مراد از اضافه كردن قيد ((ثم اهتدى (( برايمان به خدا وعمل صالح
- بخش ديگرى از داستان موسى (ع ): رفتن به كوه طور، گوساله پرستى بنىاسرائيل و...
- معناى پاسخ سامرى از بازخواست موسى (قال بصرت بمالم يبصروا به ...)
- وجوه مختلفى كه مفسرين در معناى (بصرت بمالم يبصروا...) گفته اند
- حضرت موسى (ع ) براى پيامبرى مجازاتى شديد در نظر مى گيرد
- سرنوشت خداى ساختگى سامرى !
- بحث روايتى
- روايتى كه بنابرآن مقصود از جمله : ((ثم اهتدى (( در آيه : ((و انى لغفار لمن تاب...(( ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) است
- بيان عدم اختصاص آيه بنى اسرائيل و رد كلام آلوسى در روح المعانى
- اشاره به سه معناى ((ولايت (( و اينكه مراد از ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) كدامين است
- روايت مفصلى در داستان سامرى و گوساله پرستى بنىاسرائيل از تقسير قمى
- حديثى از ابن عباس در نقل جريان سامرى و نقد حديث
- روايتى در ذيل آيه (اشربوا فى قلوبهم العجل بكفرهم ) كه متضمن مطالب عجيبى است
- روايتى درباره سامرى و برداشتن او خاك را از پاى اسب جبرئيل و اشكالاتى كه به آن وارد است
- جز مخالف با كتاب خدا حجيت ندارد
- روايات آحاد حتى در صورت صحت سند در غير احكام شرعيه حجيت ندارند
- نقد رواياتى كه صداى گوساله سامرى را مستند به خدا و آزمايش الهى مى دانند
نکات آیه
۱ - انحراف و گوساله پرستى بنى اسرائیل در زمان غیبت موسى(ع)، على رغم هشدارهاى هارون(ع) صورت گرفته بود. (و لقد قال لهم هرون من قبل ) «من قبل»; یعنى، پیش از بازگشت موسى(ع) از میقات.
۲ - گوساله سامرى، وسیله فتنه و آزمون بنى اسرائیل بود. (إنّما فتنتم به)
۳ - فتنه و امتحان بودن گوساله زرین سامرى، از جمله هشدارهایى که هارون به بنى اسرائیل داده بود. (و لقد قال لهم هرون ... إنّما فتنتم به )
۴ - هارون، پایدارى بر توحید و ایمان به ربوبیت خداوند را، شرط پیروزى در آزمون الهى خواند. (إنّما فتنتم به و إنّ ربّکم الرحمن )
۵ - هارون، با یادآورى رحمت گسترده خداوند به بنى اسرائیل، باز بودن راه بازگشت از شرک و ارتداد را به آنان یادآورى کرد. (إنّما فتنتم به و إنّ ربّکم الرحمن ) توصیف خداوند در کلام هارون(ع)، با عنوان «الرحمان» و با توجه به گوساله پرستى و عصیان بنى اسرائیل، متضمن وعده رحمت الهى به آنان، در صورت توبه و بازگشت از شرک است.
۶ - لزوم امیدوار ساختن منحرفان و خطاکاران، به رحمت و مغفرت الهى (إنّما فتنتم به و إنّ ربّکم الرحمن)
۷ - خداوند رحمان (داراى رحمت گسترده)، پروردگار همه مردم است. (و إنّ ربّکم الرحمن )
۸ - رحمانیت، از جمله ویژگى هاى لازم براى معبودیت است. (فقالوا هذا إلهکم و إله موسى ... و إنّ ربّکم الرحمن ) هارون(ع)، در مقام رد معبود بودن گوساله سامرى، برخى از ویژگى هاى معبود حقیقى را بیان نمود; که از جمله آنها «رحمان» بودن است.
۹ - رحمانیت، شرط ربوبیت است. (و إنّ ربّکم الرحمن )
۱۰ - هارون، وظیفه دار رهبرى و ارشاد بنى اسرائیل در غیبت موسى(ع) (و لقد قال لهم هرون من قبل )
۱۱ - سخنان هارون به گوساله پرستان بنى اسرائیل، گفتارى محبت آمیز و همراه با توجیه و ارشاد بود. (یقوم إنّما فتنتم به ) انتساب بنى اسرائیل به خود، با گفتن «اى قوم من» ابراز محبت است و ریشه یابى ماجراى سامرى با فتنه خواندن آن، روشن گرى و ارشاد است.
۱۲ - ابراز محبت و اظهار عطوفت با گمراهان، از شیوه هاى پسندیده در هدایت آنان است. (یقوم إنّما فتنتم به و إنّ ربّکم الرحمن )
۱۳ - زمینه سازى و آماده سازى فکرى و روانى گمراهان، از روش هاى پیامبران در ارشاد و راهنمایى آنان (یقوم إنّما فتنتم به و إنّ ربّکم الرحمن )
۱۴ - هارون، داراى حق ولایت و اطاعت بر بنى اسرائیل در زمان غیبت موسى(ع) بود. (و لقد قال لهم هرون ... فاتّبعونى و أطیعوا أمرى) فرمان هارون(ع) به پیروى و اطاعت مردم از او، حاکى از ثبوت حق ولایت و اطاعت او، بر عهده بنى اسرائیل است.
۱۵ - هارون در غیاب موسى(ع)، بنى اسرائیل را به ترک تبعیت سامرى، و پیروى و اطاعت از خود فرا خواند. (لقد قال لهم هرون من قبل ... فاتّبعونى و أطیعوا أمرى )
۱۶ - هارون(ع)، در غیاب موسى(ع)، وظیفه ارشاد، هشدار، امر به معروف و نهى از منکر را به نحو وافى انجام داد. (و لقد قال لهم هرون من قبل یقوم ... فاتّبعونى و أطیعوا أمرى )
۱۷ - هارون(ع)، داراى برنامه اى مشخص براى مقابله با گوساله پرستى و احیاى توحید در بنى اسرائیل بود. (أطیعوا أمرى) دعوت هارون(ع) از بنى اسرائیل به اطاعت فرمان هاى او، پس از فرمان «اتّبعونى»، حاکى از آن است که وى براى بنى اسرائیل در صورت پیروى آنان از او، دستور العمل هایى را تدارک دیده بود.
۱۸ - لزوم اطاعت و پیروى از اوامر و رهنمودهاى پیامبران الهى، جهت مصون ماندن در فتنه ها (إنّما فتنتم به ... فاتّبعونى و أطیعوا أمرى)
موضوعات مرتبط
- ارتداد: توبه از ارتداد ۵
- اسماء و صفات:
- رحمان :۷
- اطاعت: آثار اطاعت از انبیا ۱۸; اطاعت از هارون(ع) ۱۴، ۱۵
- امتحان: ابزار امتحان ۲;امتحان با گوساله سامرى ۳
- امیدوارى: امیدوارى به آمرزشهاى خدا ۶; امیدوارى به رحمت خدا ۶
- انبیا: سیره انبیا ۱۳; هدایتگرى انبیا ۱۳
- ایمان: ایمان به توحید ۴; ایمان به ربوبیت خدا ۴
- بنى اسرائیل: ابزار امتحان بنى اسرائیل ۲; احیاى توحید در بنى اسرائیل ۱۷; انذار بنى اسرائیل ۱; بنى اسرائیل در غیاب موسى(ع) ۱۰; تاریخ بنى اسرائیل ۱، ۳، ۵، ۱۰، ۱۱، ۱۴، ۱۵; توصیه به بنى اسرائیل ۵; دعوت از بنى اسرائیل ۱۵; روش برخورد با گوساله پرستان بنى اسرائیل ۱۱; گمراهى بنى اسرائیل ۱; گوساله پرستى بنى اسرائیل ۱; ولایت بر بنى اسرائیل ۱۴; هدایت بنى اسرائیل ۱۰، ۱۱; هشدار به بنى اسرائیل ۳
- تذکر: تذکر رحمت خدا ۵
- توبه : توبه از ارتداد ۵; توبه از شرک ۵
- خدا: ربوبیت خدا ۷; رحمانیت خدا ۷; شرایط موفقیت در امتحانهاى خدا ۴
- ربوبیت: رحمانیت در ربوبیت ۹; شرایط ربوبیت ۹
- سامرى: اعراض از سامرى ۱۵; نقش گوساله سامرى ۲
- شرک: توبه از شرک ۵
- گمراهان: اهمیت امید به گمراهان ۶; محبت به گمراهان ۱۲
- گمراهى: موانع گمراهى ۱۸
- گوساله پرستى: مبارزه با گوساله پرستى ۱۷
- معبودراستین: رحمانیت معبودراستین ۸; ویژگیهاى معبودراستین ۸
- هارون(ع): امر به معروف هارون(ع) ۱۶; انذارهاى هارون(ع) ۱، ۱۶; برنامه ریزى هارون(ع) ۱۷; تبلیغ هارون(ع) ۱۰; توصیه هاى هارون(ع) ۵; دعوتهاى هارون(ع) ۱۵; روش تبلیغ هارون(ع) ۱۷; شرک ستیزى هارون(ع) ۱۷; عقیده هارون(ع) ۴; عمل به تکلیف هارون(ع) ۱۶; قصه هارون(ع) ۱۴، ۱۵ ، ۱۶، ۱۷; مسؤولیت هارون(ع) ۱۰; مقامات هارون(ع) ۱۴; مهربانى هارون(ع) ۱۱; نهى از منکر هارون(ع) ۱۶; ولایت هارون(ع) ۱۴; ویژگیهاى مدیریت هارون(ع) ۱۷; هارون(ع) در غیاب موسى(ع) ۱۴، ۱۶; هدایتگرى هارون(ع) ۱۱ ، ۱۶; هشدارهاى هارون(ع) ۳
- هدایت: ایجاد زمینه هدایت ۱۳; روش هدایت ۱۲، ۱۳
