الشعراء ٦٢

قَالَ‌ کَلاَّ إِنَ‌ مَعِيَ‌ رَبِّي‌ سَيَهْدِينِ‌

کپی متن آیه
قَالَ‌ کَلاَّ إِنَ‌ مَعِيَ‌ رَبِّي‌ سَيَهْدِينِ‌

ترجمه

(موسی) گفت: «چنین نیست! یقیناً پروردگارم با من است، بزودی مرا هدایت خواهد کرد!»

|گفت: چنين نيست، بى‌ترديد پروردگارم با من است و به زودى هدايتم خواهد كرد

گفت: «چنين نيست، زيرا پروردگارم با من است و به زودى مرا راهنمايى خواهد كرد.»

موسی گفت: هرگز چنین نیست، که خدا با من است و مرا به یقین راهنمایی خواهد کرد.

موسی گفت: این چنین نیست، بی تردید پروردگارم با من است، و به زودی مرا هدایت خواهد کرد.

گفت: هرگز. پروردگار من با من است و مرا راه خواهد نمود.

[موسی‌] گفت چنین نیست، پروردگارم با من است و به زودی مرا راهنمایی خواهد کرد

[موسى‌] گفت: هرگز، كه پروردگار من با من است، مرا راه خواهد نمود.

(موسی) گفت: چنین نیست. پروردگار من با من است. (قطعاً به دست دشمنم نمی‌سپارد و به راه نجات) رهنمودم خواهد کرد.

گفت: «هرگز چنان نیست؛ همواره پروردگارم با من است و به زودی مرا (معجزه آسا) راهنمایی خواهد کرد.»

گفت نچنین است همانا با من است پروردگارم زود است رهبریم کند

He said, “No; my Lord is with me, He will guide me.”

ترتیل:

ترجمه:

الشعراء ٦١	آیه ٦٢	الشعراء ٦٣
سوره : سوره الشعراء نزول : ٣ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٦ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«کلاّ»: چنین نیست. این واژه حرفی است که سخن پیش از خود را ردّ و نفی می‌کند. یعنی: نگوئید که فرعون و سپاهیانش به ما می‌رسد. «مَعِیَ»: (نگا: طه / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ جَاوَزْنَا بِبَنِي‌ إِسْرَائِيلَ‌... (۱) وَ لَقَدْ أَوْحَيْنَا إِلَى‌ مُوسَى‌... (۰)

تفسیر

---

• آيات ۱۰ - ۶۸، سوره شعراء
• غرض اين آيات : مقايسه قوم خاتم الانبياء (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) با قوم موسى وهارون ، ابراهيم و نوح و...
• اشاره به معناى ((خوف )) و فرق آن با ((خشيت ))
• بيان اينكه جمله : ((فارسل الى هارون اخى )) حاكى ازتعلل و شانه خالى كردن از مسئوليت نيست
• معناى ((ذنب )) و مراد از اينكه موسى عليه السّلام فرمود: ((و لهم على ذنب ))
• دلگرمى مى دادند خداوند به موسى و هارون : ما با شمائيم !
• گفتگوى موسى عليه السّلام با فرعون
• مفاد جمله : ((و انت من الكافرين )) كه در خطاب فرعون به موسى عليه السّلام آمده است
• پاسخ موسى عليه السّلام به سه اشكال و اعتراض فرعون بر آن حضرت
• مقصود از ضلالت در سخن موسى عليه السّلام :((قال فعلتها اذا و اءنا من الضالين ...))
• رد گفتار مفسرين در معناى ضلالت در آيه شريفه
• مراد از حكمى كه بعد از گريختن موسى عليه السّلام از مصر به او داده شده (فوهب لىربى حكما)
• توضيح مفاد (وجعلنى من المرسلين ) كه جواب اعتراضاول فرعون در استبعاد رسالت موسى عليه السّلام است
• توضيح مفاد (و تلك نعمة تمنها على ...) كه پاسخ اعتراض ديگر فرعون است
• بيان گفتار مفسرين درباره جمله ((الم نربك )) و اشكالات و توجهات مترتب برگفتارشان
• اشاره به معتقدات بت پرستان درباره خداى سبحان و ارباب و آلهه
• بيان علت اينكه فرعون گفت : ((رب العالمين چيست ؟))
• تقرير و توضيح جواب موسى عليه السّلام بهسوال فرعون (قال رب السموات و الارض و ما بينهما...)
• دو نكته در ارتباط با پاسخ موس عليه السّلام به فرعون و بيان فساد گفتار بعضىمفسرين در اين زمينه
• جواب دوم موسى عليه السّلام به فرعون به سؤال فرعون از حقيقت رب العالمين : ((قال ربكم و رب آبائكم الاولين ))
• فرعون به موسى عليه السّلام بر چسپ ديوانگى مى زند
• فرعون موسى عليه السّلام را به زندان تهديد مى كند
• موسى عليه السّلام با پيشنهاد اظهار معجزه مى كند
• معجزه عصى و يد بيضاء را نشان مى دهد و فرعون او را متهم به توطئه مى كند
• پيشنهاد بزرگان قوم به فرعون در برابر ارائه معجزات موسى عليه السّلام
• واكنش فرعون در مقابل ايمان آوردن ساحران
• قسمت ديگر داستان موسى عليه السّلام : كوچ شبانه بنىاسرائيل از مصر و غرق و هلاك فرعون و فرعونيان
• نتيجه گيرى از حكايت موسى عليه السّلام و فرعون

---

• آيه ۶۰- ۶۸
• آيه و ترجمه
• تفسير:
• نكته ها:
• ۲ - چگونگى نجات بنى اسرائيل و غرق فرعونيان .
• ۳ - در عين قدرت رحيم است

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

قالَ كَلَّا إِنَّ مَعِي رَبِّي سَيَهْدِينِ «62»

(موسى به آنان) گفت: چنين نيست، قطعاً پروردگارم با من است و مرا هدايت خواهد كرد.

نکته ها

«ترائى» به معناى يكديگر را ديدن و «جمعان» به معناى دو گروه است.

شايد آوردن‌ «أَصْحابُ مُوسى‌» به جاى بنى‌اسرائيل، رمز آن باشد كه حتّى ياران نزديك موسى از اينكه دريا در جلو و سپاه فرعون در تعقيب آنان هستند، دغدغه‌ها داشتند.

گرچه هر حركت و قيام و تصميمى، شناخت و بصيرت لازم دارد، ولى لازم نيست انسان در گام اوّل نسبت به تمام مراحل آگاهى داشته باشد. چنانكه حضرت موسى تا لحظه‌اى كه دريا را در جلو و دشمن را پشت سر خود ديد خبر از برنامه نداشت، امّا ايمان به هدايت الهى همواره در او بود. و لذا فرمود: «إِنَّ مَعِي رَبِّي سَيَهْدِينِ»

پیام ها

1- رهبران آسمانى، در بحران‌ها دلى آرام دارند و مايه‌ى آرامش ديگران نيز هستند. «كَلَّا إِنَّ مَعِي رَبِّي»

2- به وعده‌هاى الهى يقين داشته باشيم. (خداوند در آيه‌ى 15 اين سوره به موسى فرمود: «إِنَّا مَعَكُمْ مُسْتَمِعُونَ»، در اين آيه موسى به مردم مى‌گويد: خداوند وعده داد و او با ماست). «كَلَّا إِنَّ مَعِي رَبِّي»

3- هنگام برخورد با دشمن، (حتّى زمانى كه در يك طرف دريا و در طرف ديگر سپاه دشمن است،) مأيوس نشويد و به خدا توكّل كنيد. «إِنَّ مَعِي رَبِّي»

جلد 6 - صفحه 322

4- پيامبران واسطه‌ى فيض و رحمت خداوند مى‌باشند. «إِنَّ مَعِي رَبِّي سَيَهْدِينِ» (با توجّه به اينكه هدايت پيامبر، واسطه‌اى براى هدايت مردم است)

5- انبيا تحت حمايت ويژه‌ى خداوند هستند. «إِنَّ مَعِي رَبِّي»

6- هدايت از شئون ربوبيّت است. «رَبِّي سَيَهْدِينِ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

قالَ كَلاَّ إِنَّ مَعِي رَبِّي سَيَهْدِينِ (62)

قالَ كَلَّا إِنَّ مَعِي رَبِّي‌: گفت موسى نه چنين است كه شما گفتيد، بدرستى كه با من است پروردگار من به حفظ و نصرت. سَيَهْدِينِ‌: زود باشد كه‌

جلد 9 - صفحه 431

راه نمايد مرا و طريق نجات در اين حيرت پديد آورد. خلاصه چون لشگر فرعون نزديك بنى اسرائيل رسيدند، حق تعالى حجابى از بخار در ميان فريقين پديد آورد چنانكه يكديگر را نمى‌ديدند، فرعون قوم خود را گفت: فرود آييد تا آفتاب مرتفع شده بخار از ميان برخيزد و شتاب مكنيد كه راه خلاصى برايشان بسته است در پيش دريا و لشگر ما از عقب، كجا توانند گريخت. مؤمن آل فرعون در جلو لشگر موسى ايستاده بود گفت: اى موسى به كجا مأمور شده‌اى لشگر فرعون تو را فراگرفته‌اند. موسى عليه السّلام فرمود: مأمور شده‌ام به دريا متوقع آنم كه چگونه به گذشتن آن مأمور شوم. در اين هنگام اضطراب بنى اسرائيل بحدى شد كه حضرت موسى عليه السّلام بى‌طاقت شده بدرگاه الهى بناليد.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

وَ أَوْحَيْنا إِلى‌ مُوسى‌ أَنْ أَسْرِ بِعِبادِي إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ (52) فَأَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِي الْمَدائِنِ حاشِرِينَ (53) إِنَّ هؤُلاءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِيلُونَ (54) وَ إِنَّهُمْ لَنا لَغائِظُونَ (55) وَ إِنَّا لَجَمِيعٌ حاذِرُونَ (56)

فَأَخْرَجْناهُمْ مِنْ جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ (57) وَ كُنُوزٍ وَ مَقامٍ كَرِيمٍ (58) كَذلِكَ وَ أَوْرَثْناها بَنِي إِسْرائِيلَ (59) فَأَتْبَعُوهُمْ مُشْرِقِينَ (60) فَلَمَّا تَراءَا الْجَمْعانِ قالَ أَصْحابُ مُوسى‌ إِنَّا لَمُدْرَكُونَ (61)

قالَ كَلاَّ إِنَّ مَعِي رَبِّي سَيَهْدِينِ (62) فَأَوْحَيْنا إِلى‌ مُوسى‌ أَنِ اضْرِبْ بِعَصاكَ الْبَحْرَ فَانْفَلَقَ فَكانَ كُلُّ فِرْقٍ كَالطَّوْدِ الْعَظِيمِ (63) وَ أَزْلَفْنا ثَمَّ الْآخَرِينَ (64) وَ أَنْجَيْنا مُوسى‌ وَ مَنْ مَعَهُ أَجْمَعِينَ (65) ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ (66)

إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً وَ ما كانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ (67) وَ إِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (68)

ترجمه‌

و وحى كرديم بموسى كه بشب ببر بندگان مرا همانا شمائيد متابعت كرده شدگان‌

پس فرستاد فرعون در شهرها جمع كنندگانرا

همانا اين گروه فرقه‌ئى باشند اندك‌

و همانا آنها مر ما را بخشم آورندگانند

و همانا ما همگى احتياط كارانيم‌

پس بيرون كرديمشان از بوستانها و چشمه‌سارها

و گنجها و جاى خوب‌

همچنين و بميراث داديم آنرا به بنى اسرائيل‌

پس از پس درآمدند ايشانرا وارد شوندگان وقت طلوع آفتاب‌

پس چون ديدند يكديگر را آندو جماعت گفتند ياران موسى همانا ما دريافته شدگانيم‌

گفت نه چنين است همانا با من است پروردگارم زود است كه راه نمايد مرا

پس وحى كرديم بموسى كه بزن بعصايت دريا را پس شكافت از هم پس بود هر پاره‌ئى چون كوهى بزرگ‌

و جمع كرديم آنجا ديگران را

و نجات داديم موسى را و و هر كه با او بود همگى‌

پس غرق كرديم ديگران را

همانا در اين هر آينه آيتى است و نباشند بيشترشان گروندگان‌

و همانا پروردگار تو هر آينه او است تواناى مهربان.

تفسير

بعد از وقوع وقايع سابقه گفته شده كه حضرت موسى سالها در

---

جلد 4 صفحه 108

مصر اقامت فرمود و مردم را دعوت بدين حق ميكرد و معجزات ارائه ميداد ولى قوم فرعون ايمان نميآوردند بلكه بر انكار و استكبار خود مى‌افزودند تا خداوند بآنحضرت وحى فرمود كه بنى اسرائيل را شبانه از مصر خارج فرمايد و بفوريّت بروند چون فرعونيان آنها را تعقيب خواهند نمود و حضرت بدستور الهى عمل فرمود و چون اين خبر بفرعون رسيد بشهرهاى مصر مأمورانى روانه نمود تا براى تعقيب بنى اسرائيل لشگر مهمّى جمع‌آورى نمايد و چون از تمام بلاد يكجا جمع شدند بآنها گفت اينها يعنى بنى اسرائيل جماعت كمى هستند و كارهائى كردند كه ما را بغيظ و غضب آوردند و ما مردمى هستيم كه اجتماع نموديم براى حذر نمودن از فتنه و فساد آنها با استعداد كامل و مراعات احتياط و با عساكر خود از مصر حركت كرد و چون بيرون رفتن آنها از ديار خودشان بخواست خدا بود و ديگر برنگشتند خداوند فرموده پس بيرون كرديم آنها را از باغها و چشمه- سارها و گنجها و اقامتگاه پسنديده اين طور بيرون كردن كه باختيار و سعى خودشان بود و تمام آنها را مانند مال موروث بتصرّف بنى اسرائيل در آورديم پس تعقيب نمودند فرعونيان ايشانرا تا ادراك نمودند وقت طلوع آفتاب و تابش شعاع آنرا و چون دو لشگر نزديك بهم شدند بطوريكه يكديگر را ميديدند اصحاب حضرت موسى گفتند آنها بما رسيدند و ما مقهور شديم و حضرت موسى فرمود نه چنين است شما مقهور آنها نخواهيد شد خدا بمن وعده داده كه شما را از جنگ فرعونيان خلاص فرمايد و پروردگار من همه جا حاضر و ناظر است و با من كمك ميفرمايد و هدايت مينمايد مرا براه نجات و خدا فرموده پس وحى فرموديم ما بموسى كه بزن عصاى خود را بدريا و او زد پس شكافت دريا و دوازده پاره شد كه بود هر پاره‌ئى از آن مانند كوه بزرگ ثابتى براى عبور قبائل آنها بشرحى كه در سوره بقره ذيل آيه و اذ فرقنا بكم البحر گذشت و فرق بكسر اسم مصدر است كه آن فرق بفتح است و نزديك نموديم فرعون و قومش را در آنجا بيكديگر كه از او تحلّف ننمايند و همه وارد دريا شوند و در عقب بنى اسرائيل بيايند و نگهدارى نموديم دريا را بهمين كيفيّت و نجات داديم موسى و تمام اصحابش را بعبور نمودن از غرق و غرق نموديم فرعون و تمام اتباعش را ببرهمزدن‌

---

جلد 4 صفحه 109

وضع دريا و فرو گرفتن آب آنها را و اين يكى از معجزات بزرگ حضرت موسى و آيات قدرت الهى بود و با وجود اين بيشتر آنها كه چنين امر عجيبى را مشاهده نمودند از بنى اسرائيل و غيرهم مؤمن واقعى نشدند لذا قبطيانى كه داخل عسكر فرعون نبودند ايمان بحضرت موسى نياوردند و بنى اسرائيل هر روز يك ايراد و اشكالى پيش ميآوردند براى مخالفت امر آنحضرت تا آنكه در غياب او گوساله پرست شدند و گفتند ما ايمان نميآوريم تا خدا را ببينيم پس نبايد پيغمبر خاتم از قومش گله داشته باشد كه چرا ايمان نميآورند اين سيره غير مرضيّه سلف است كه بخلف رسيده ولى خداوند توانا است و از آنها انتقام خواهد كشيد و مهربان است كه دوستانش را در دنيا و آخرت از آفات و بليّات محفوظ و بمقامات عاليه خواهد رسانيد و شرح اين قضايا در سوره بقره و يونس و طه مفصّلا ذكر شده است.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

قال‌َ كَلاّ إِن‌َّ مَعِي‌ رَبِّي‌ سَيَهدِين‌ِ (62)

هرگز ‌آنها‌ ‌ما ‌را‌ دست‌ نميآورند ‌با‌ ‌من‌ خداي‌ ‌من‌ هست‌ بهمين‌ زودي‌ مرا راهنمايي‌ ميكند.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 62)- اما موسی (ع) همچنان آرام و مطمئن بود، و می‌دانست وعده‌های خدا در باره نجات بنی اسرائیل و نابودی قوم سرکش تخلف ناپذیر است.

ج3، ص373

لذا با یک دنیا اطمینان و اعتماد رو به جمعیت وحشتزده بنی اسرائیل کرد و «گفت: چنین نیست (آنها هرگز بر ما مسلط نخواهند شد) چرا که پروردگار من با من است و به زودی مرا هدایت خواهد کرد» (قالَ کَلَّا إِنَّ مَعِی رَبِّی سَیَهْدِینِ).

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - اقدام قاطع موسى(ع) براى زدودن وحشت همراهان خویش و (ترس آنان از گرفتار شدن در کمند سپاه فرعون) (قال أصحب موسى إنّا لمدرکون . قال کلاّ)

۲ - موسى(ع)، مطمئن به دست نیافتن سپاه فرعون بر وى و همراهانش (قال کلاّ)

۳ - اتکاى موسى(ع) به پروردگار و هدایت خاصه او، مایه اطمینان و آرامش وى در سخت ترین شرایط (قال کلاّإنّ معى ربّى سیهدین)

۴ - توکل و اعتماد به خدا، مایه آرامش و عدم یأس در بحران ها (قال کلاّإنّ معى ربّى سیهدین)

۵ - موسى(ع)، داراى مقامى ویژه در نزد خدا و واسطه وصول رحمت و هدایت الهى به بنى اسرائیل (إنّ معى ربّى سیهدین) آمدن تعبیر «إنّ معى ربّى» (پروردگار من با من است) به جاى «إنّ معنا ربّنا» (پروردگار ما با ما است) نشان دهنده برخوردارى شخص موسى(ع) از امداد خاصه الهى است; که در پرتو آن امداد، بنى اسرائیل نیز نجات مى یافتند.

۶ - پیامبران، واسطه وصول فیض و رحمت خدا به خلق (إنّ معى ربّى سیهدین)

۷ - ربوبیت الهى، مقتضى هدایت خلق (إنّ معى ربّى سیهدین)

۸ - اطمینان و تزلزل ناپذیرى در بحران ها، از صفات ضرورى رهبر جامعه ایمانى (قال أصحب موسى إنّا لمدرکون . قال کلاّإنّ معى ربّى سیهدین)

۹ - عدم اطلاع قلبى موسى(ع) از مراحل بعدى برنامه الهى براى او، پس از مهاجرت از مصر (إنّ معى ربّى سیهدین) تعبیر «سیهدین» مى رساند که موسى(ع) از آغاز تمامى برنامه را نمى دانسته و در لحظه نزدیکى سپاه فرعون و روبه رو شدن با دریا، منتظر دستور خداوند بوده است.

موضوعات مرتبط

• آرامش: عوامل آرامش ۴
• انبیا: نقش انبیا ۶
• بنى اسرائیل: تاریخ بنى اسرائیل ۱; رفع ترس از بنى اسرائیل ۱; هدایت بنى اسرائیل ۵
• توکل: آثار توکل بر خدا ۳، ۴
• خدا: آثار ربوبیت خدا ۷; رحمت خدا ۶; واسطه فیض خدا۶
• رحمت: زمینه رحمت ۶
• روانشناسى: روانشناسى عاطفى ۴
• رهبران دینى: استقامت رهبران دینى ۸; اطمینان رهبران دینى ۸; صفات رهبران دینى ۸
• سختى: استقامت در سختى ۸
• فرعونیان: اطمینان به ناکامى فرعونیان ۲
• موسى(ع): آثار توکل موسى(ع) ۳; اطمینان موسى(ع) ۱، ۲; عوامل اطمینان موسى(ع) ۳; قصه موسى(ع) ۱، ۲; محدوده علم موسى(ع) ۹; مراحل رسالت موسى(ع) ۹; مقامات موسى(ع) ۵; نقش موسى(ع) ۵; هجرت موسى(ع) از مصر ۹
• هدایت: زمینه هدایت ۵، ۷
• یأس: موانع یأس ۴