الشورى ٤

لَهُ‌ مَا فِي‌ السَّمَاوَاتِ‌ وَ مَا فِي‌ الْأَرْضِ‌ وَ هُوَ الْعَلِيُ‌ الْعَظِيمُ‌

ترجمه

آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن اوست؛ و او بلندمرتبه و بزرگ است!

آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمين است از آن اوست، و او بلند مرتبه و بزرگ است

آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آنِ اوست و او بلندمرتبه بزرگ است.

آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است همه ملک اوست و او خدای بلند مرتبه بزرگ است.

آنچه در آسمان ها و آنچه در زمین است، فقط در سیطره مالکیّت و فرمانروایی اوست، و او بلند مرتبه و بزرگ است.

از آن اوست هر چه در آسمانها و زمين است. و اوست آن بلند مرتبه بزرگوار.

آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است او راست، و او بلندمرتبه بزرگ است‌

او راست آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است، و اوست والا مرتبه و بزرگ.

آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، از آن خدا است، و او والا و بزرگوار است.

آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است تنها از اوست و او تنها بلندمرتبه‌ی بزرگ است.

او را است آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است و او است فرازنده بزرگ‌

الشورى ٣	آیه ٤	الشورى ٥
سوره : سوره الشورى نزول : ١٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ ...»: مجموعه عالم هستی از آن او است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ لاَ تَنْفَعُ‌ الشَّفَاعَةُ عِنْدَهُ‌... (۱)

عَالِمُ‌ الْغَيْبِ‌ وَ الشَّهَادَةِ... (۱)

تفسیر

---

• آيات ۱ - ۶، سوره شورى
• مدار سخن در سوره مباركه شورى و وجوه مختلفى كه درباره حروف مقطعه قرآن گفته شده است .
• يازده قول در معناى حروف مقطعه
• حق مطلب درباره حروف مقطعه
• نكته اى قابل توجه در سوره هايى كه حروف مقطعه اولشان يكى است
• حروف مقطعه رموزى هستند بين خدا و پيامبرش
• معناى اينكه فرمود: ((كذلك يوحى اليك ...))
• توضيح اينكه آيه : ((و تكاد السموات يتفظرن من فوقهن ...)) و در مقام بيان عظمت وحىو كلام خدا است
• مقصود از استغفار ملائكه براى زمينيان (و يستغفرون لمن فى الارض ) در خواست تشريعدين براى آنها است
• (نقل و نقد رواياتى درباره حروف مقطعه قرآن )
• روايتى از امام صادق عليه السلام در معناى حروف مقطعه
• بررسى رواياتى كه حروف مقطعه كه حروف مقطعه را به اسماى حسناى خدا معنى كردهاند
• ((الم )) حروفى هستند از اسم اعظم خدا

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ «4»

آنچه در آسمان‌ها وآنچه در زمين است از آنِ اوست و او بلند مرتبه وبزرگ است.

نکته ها

در قرآن كريم كلمه‌ «قَبْلِكَ» خطاب به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله زياد استعمال شده است، يعنى پيش از تو پيامبرانى آمده‌اند، امّا در هيچ جا «بعدك» نيامده است و اين نشان دهنده خاتميّت پيامبر اسلام مى‌باشد.

با اينكه پيامبر اسلام خاتم انبياست، امّا نامش قبل از ديگران آمده و اين نشان عظمت والاى اوست.

عزّت، قدرت، حكمت و عظمت الهى همه و همه در وحى الهى تبلور يافته است، لذا نبايد وحى و كلام الهى را ساده انگاشت.

پيامبران بزرگوار، به سرچشمه عزّت و قدرت و عظمت الهى متصل هستند، پس هر كس با آنان در افتد، نابود خواهد شد.

جلد 8 - صفحه 371

يكى از دلائل اعجاز قرآن اين است كه از حروف و كلمات عمومى و عادّى، جملات و تركيب‌هايى ساخته كه احدى مشابه آن را نمى‌تواند بياورد.

پیام ها

1- وقتى مى‌خواهيد مطلبى را عنوان كنيد براى شنوندگان خود حسّاسيّت و جاذبه ايجاد كنيد. «حم. عسق»

2- شيوه و محتواى وحى به انبيا، مشابه يكديگر است. «كَذلِكَ»

3- يكى از سنّت‌هاى الهى وحى است. كَذلِكَ يُوحِي‌ ...

4- همه انبيا به يك سرچشمه متصل‌اند و از يك منبع، وحى دريافت مى‌كنند.

«كَذلِكَ يُوحِي»

5- وحى از سرچشمه عزّت است، با آن در نيفتيد كه نابود مى‌شويد. يُوحِي‌ ...

الْعَزِيزُ

6- وحى از سوى خداى عزيز و حكيم است و اطاعت از آن، به شما عزّت و استوارى مى‌دهد. «الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ»

7- نزول وحى بر اساس حكمت است، لذا به هر كس وحى نمى‌شود. يُوحِي‌ ...

الْحَكِيمُ‌

8- وحى از سرچشمه حكمت است و لذا مطالب آن ماندگار است و خدشه بردار نيست. يُوحِي‌ ... الْحَكِيمُ‌

9- عزّت خداوند آميخته با حكمت و كاردانى اوست. «الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ»

10- نظام تشريع (وحى و هدايت) حقّ كسى است كه نظام تكوين (آسمان‌ها و زمين) در اختيار اوست. لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ...

11- وحى براى رشد ماست وگرنه او كاملًا بى نياز است. لَهُ ما فِي السَّماواتِ‌ ... الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ‌

12- مالكيّت حقيقى از آنِ خداست، ديگران خيال مالكيّت مى‌كنند. لَهُ ما فِي السَّماواتِ‌ ...

جلد 8 - صفحه 372

13- مالكيّت مطلق خداوند بر جهان هستى، پشتوانه عزّت و حكمت اوست.

الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ لَهُ ما فِي السَّماواتِ‌ ...

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ «4»

لَهُ ما فِي السَّماواتِ‌: مر ذات يگانه سبحانى راست آنچه در آسمانها است‌

---

«1» برهان، ج 4، ص 115، بنقل از تفسير محمد بن عباس.

جلد 11 - صفحه 396

از امور علوى، وَ ما فِي الْأَرْضِ‌: و آنچه در زمين است از موجودات سفليه، وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ‌: و او است بلند مرتبه با عظمت و جلال كه عقل دوربين از ادراك رفعت و جلالت كبريائى او واله و متحير است.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

حم «1» عسق «2» كَذلِكَ يُوحِي إِلَيْكَ وَ إِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ «3» لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ «4»

تَكادُ السَّماواتُ يَتَفَطَّرْنَ مِنْ فَوْقِهِنَّ وَ الْمَلائِكَةُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِي الْأَرْضِ أَلا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ «5»

ترجمه‌

اينچنين وحى ميكند بسوى تو و بسوى آنانكه بودند پيش از تو خداى تواناى درست كردار

براى او است آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمين است و او است بلند رتبه بزرگ مقام‌

نزديك است آسمانها شكافته شوند از بالاشان و فرشتگان تسبيح ميكنند بستايش پروردگارشان و آمرزش ميطلبند براى هر كه در زمين است آگاه باشيد كه همانا خدا آمرزنده مهربانست.

تفسير

گذشته از آنچه راجع بفواتح السّور بطور كلّى و خصوص حم ذكر شده در معانى از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه معناى حم عسق الحكيم المثيب العالم السّميع القادر القوى است و قمّى ره از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه آن حروفى است مقطوع از اسم اعظم خدا كه تأليف ميكند آنرا پيغمبر و امام پس ميباشد اسم اعظمى كه چون خوانده شود خدا بآن اجابت ميكند و ظاهرا مفاد آيات شريفه آنستكه مانند آنچه در اين سوره است از معارف حقّه و مطالب حقيقيّه وحى ميكند بتو و ساير انبياء قبل خداوند ارجمند تواناى درست كردار محكم گفتار و براى او است ثابت و مستقرّ بملكيّت حقّه حقيقيّه و بسلطنت تامّه عامّه آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است و او است بلند مرتبه و بزرگى كه بزرگيش بوصف در نيايد و براى تصوير رفعت و عظمت او ميتوان بطريق تمثيل گفت نزديك است‌

---

جلد 4 صفحه 569

آسمانهاى هفت‌گانه از عظمت مقام مافوق خودشان كه كرسى و عرش است و از مقام علم و مقرّ سلطنت مطلقه الهيّه بآن دو تعبير ميشود شكافته و متفرّق شود اجزائشان با آنكه خرق و تفرّق اجزاء در افلاك راه ندارد براى عظمت مقام خالق آنها و ملائكه آسمانها دائما تسبيح و تقديس مينمايند و مشغولند بحمد و ثناى الهى و طلب مغفرت مينمايند از خداوند براى اهل ايمان از شيعيان و توبه كنندگان كه در زمين جاى دارند چنانچه قمّى ره نقل نموده و فرموده لفظ آيه عام و معناى آن خاص است و در جوامع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه استغفار ملائكه مخصوص باهل ايمان است چون معلوم است كه خداوند آمرزنده و مهربان است و مسلّم است كه رحمت رحيميّه اختصاص بشيعيان دارد.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

لَه‌ُ ما فِي‌ السَّماوات‌ِ وَ ما فِي‌ الأَرض‌ِ وَ هُوَ العَلِي‌ُّ العَظِيم‌ُ «4»

اختصاص‌ باو دارد آنچه‌ ‌در‌ آسمانها و آنچه‌ ‌در‌ زمين‌ ‌است‌ و ‌او‌ ‌است‌ ‌در‌ اعلي‌ درجه علوّ و عظمت‌.

لَه‌ُ ما فِي‌ السَّماوات‌ِ ‌از‌ ‌اينکه‌ كرات‌ علويّه‌ شمس‌، قمر و ساير كواكب‌ لوح‌، قلم‌، بيت‌ المعمور، جنة المأوي‌، عرش‌، كرسي‌، ملائكه‌ سكنه آسمانها و آنچه‌ خداوند خلق‌ فرموده‌ ‌در‌ عالم‌ بالا.

وَ ما فِي‌ الأَرض‌ِ ‌از‌ جن‌ و انس‌ و اقسام‌ حيوانات‌ ‌از‌ طيور و بهائم‌ و حشرات‌ و زمين‌ و دريا و جواهرات‌ و معادن‌ و نباتات‌ و مياه‌ و حيوانات‌

جلد 15 - صفحه 454

دريايي‌ و ‌غير‌ اينها و بالجمله‌ ‌کل‌ ‌ما سوي‌ اللّه‌ اللّه‌ ‌است‌.

وَ هُوَ العَلِي‌ُّ العَظِيم‌ُ اعلي‌ مراتب‌ علوّ و عظمت‌ وجود ‌غير‌ متناهي‌ ‌از‌ ‌لا‌ و ابدا و سرمدا.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 4)- سپس می‌افزاید: «آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن اوست، و او بلند مرتبه و بزرگ است» (لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ).

مالکیت او نسبت به آنچه در آسمان و زمین است ایجاب می‌کند که از مخلوقات خود و سرنوشت آنها بیگانه نباشند و نیازهای آنها را از طریق وحی بر آنها نازل کند.

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - مالکیت مطلقه خداوند، بر مجموعه نظام هستى (له ما فى السموت و ما فى الأرض) لام در «له» لام ملکیت و تقدیم «له» بر «ما» مفید حصر است.

۲ - وحى و بعثت پیامبران، مقتضاى مالکیت و ربوبیت بى شریک خدا بر جهان و انسان (کذلک یوحى إلیک ... له ما فى السموت و ما فى الأرض)

۳ - مالکیت مطلق خداوند بر جهان هستى، پشتوانه عزت (قاهربودن) و حکمت (کاردانى) خداوندى است. (اللّه العزیز الحکیم . له ما فى السموت و ما فى الأرض)

۴ - مشروعیت مالکیت انسان، در گرو امضاى آن از سوى خداوند است. (له ما فى السموت و ما فى الأرض) از این که خداوند، مالکیت حقیقى در جهان هستى را براى خود منحصر فرموده، مطلب بالا قابل برداشت است.

۵ - خداوند، علىّ (بلند مرتبه اى بى مانند) و عظیم (بزرگى بى همتا) است. (و هو العلىّ العظیم) «العلى» و «العظیم» خبر معرّف به الف و لام و مفید حصر است.

۶ - فرمان برى و مملوکیت جهان هستى، نشانگر والایى و عظمت بى مانند خداوند است. (له ما فى السموت و ما فى الأرض و هو العلىّ العظیم)

موضوعات مرتبط

• آفرینش: مالک آفرینش ۱، ۲; مدبر آفرینش ۲; مملوکیت آفرینش ۶
• احکام: احکام امضایى ۴
• اسماء و صفات: عظیم ۵; على ۵
• انبیا: منشأ نبوت انبیا ۲
• انسان: مالک انسان ۲; مدبر انسان ۲; منشأ مالکیت انسان ها ۴
• جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۲
• خدا: آثار ربوبیت خدا ۲; آثار مالکیت خدا ۲، ۳; زمینه حکمت خدا ۳; زمینه عزت خدا ۳; مالکیت خدا ۱; نشانه هاى عظمت خدا ۶; نشانه هاى علو خدا ۶
• وحى: منشأ وحى ۲