غافر ٦٣

کَذٰلِکَ‌ يُؤْفَکُ‌ الَّذِينَ‌ کَانُوا بِآيَاتِ‌ اللَّهِ‌ يَجْحَدُونَ‌

ترجمه

اینچنین کسانی که آیات خدا را انکار می‌کردند (از راه راست) منحرف می‌شوند!

|كسانى كه آيات خدا را انكار مى‌كردند، اين گونه به انحراف كشيده مى‌شوند

كسانى كه نشانه‌هاى خدا را انكار مى‌كردند، اين گونه [از خدا] رويگردان مى‌شوند.

آنان که آیات (و رسل) الهی را انکار کردند هم این گونه (از بندگی حق) باز گردانیده (و مغرور معبودان باطل) می‌شوند.

این گونه [که شما منحرف می شوید] آنان که همواره آیات خدا را انکار می کردند، منحرف می شوند.

همچنين، آنان كه آيات خدا را انكار مى‌كنند، از ايمان روى برمى‌گردانند.

بدین‌سان کسانی که به آیات الهی انکار ورزیدند، به بیراهه افتادند

اينچنين آنان كه آيات خدا را انكار مى‌كردند [از حق‌] گردانيده مى‌شوند.

کسانی که (در میان ملّتهای گذشته) آیات خدا را نمی‌پذیرفته‌اند، به همین شکل (زشت و بی‌دلیل، از حق) منحرف و رویگردان می‌شده‌اند.

کسانی که نشانه‌های خدا را انکار (و انگار) می‌کرده‌اند این‌گونه (از خدا) رویگردان می‌شوند.

چنین به دروغ رانده شدند آنان که بودند آیتهای خدا را انکار می‌کردند

غافر ٦٢	آیه ٦٣	غافر ٦٤
سوره : سوره غافر نزول : ١٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٧ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«یُؤْفَکُ»: استعمال فعل مضارع به جای ماضی، برای به تصویر کشیدن شکل زشت و ناپسندی است که منحرفان بر آن بوده‌اند (نگا: المصحف المیسّر).

تفسیر

---

• آيات ۶۱ - ۶۸ سوره مؤ من
• اثبات توحيد خداوند در الوهيت و ربوبيت با بيان او در آفاق و انفس
• اشاره اى به خلقت انسان و امر حيات و ممات او
• نقل و ردّ رواياتى كه درباره شاءن نزول آيه : لخلق السموات و الارض اكبر من خلقالناس نقل شده

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

كَذلِكَ يُؤْفَكُ الَّذِينَ كانُوا بِآياتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ «63»

اين گونه، كسانى كه به آيات خداوند كفر ورزيدند به بيراهه كشيده مى‌شوند.

نکته ها

«افك» به معناى انحراف از راه حقّ است. به دروغ نيز «افك» گويند، چون بر خلاف حقّ است. «جحد» انكار چيزى است كه آن را در دل باور داريم و يا اثبات چيزى است كه آن را در دل باور نداريم. «1»

پیام ها

1- اول حقّ را نشان دهيد، بعد انتقاد كنيد. ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ‌ ... فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ‌

2- كسى كه به سرچشمه‌ى هستى دل نسپارد، منحرف مى‌شود. «رَبُّكُمْ‌- تُؤْفَكُونَ»

3- كسى سزاوار پرستش است كه بر مردم ربوبيّت دارد و آفريدگار همه چيز است. رَبُّكُمْ خالِقُ‌ ... لا إِلهَ إِلَّا هُوَ

4- صنعت‌گران و توليدكنندگان، با ابزار و امكانات خداوند خلاقيّت خود را بروز مى‌دهند. پس خالق حقيقى همه چيز اوست. «خالِقُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ»

5- جز راه خدا و اعتقاد به ربوبيّت او و يكتايى او، هر راهى برويم به بى راهه رفته‌ايم. «فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ»

6- منحرفان گمراه و مغرور را تحقير كنيد تا فكر نكنند افراد برترى هستند.

كَذلِكَ يُؤْفَكُ الَّذِينَ‌ ...

7- انكار حقّ، مقدّمه‌ى انحراف است. تُؤْفَكُونَ‌ ... كانُوا ... يَجْحَدُونَ‌

---

«1». مفردات راغب.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌8، ص: 284

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

كَذلِكَ يُؤْفَكُ الَّذِينَ كانُوا بِآياتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ (63)

كَذلِكَ يُؤْفَكُ‌: چنانچه برگردانيده شديد از دين اسلام، همچنين برگردانيده مى‌شدند، يعنى رؤسا و اكابر باز مى‌گردانيدند، الَّذِينَ كانُوا: آنان را كه بودند، بِآياتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ‌: به آيتهاى خدا انكار مى‌كردند و از قبول كردن حق امتناع مى‌نمودند.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَ النَّهارَ مُبْصِراً إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَشْكُرُونَ (61) ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ خالِقُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ (62) كَذلِكَ يُؤْفَكُ الَّذِينَ كانُوا بِآياتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ (63) اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ قَراراً وَ السَّماءَ بِناءً وَ صَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ وَ رَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ فَتَبارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِينَ (64) هُوَ الْحَيُّ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (65)

ترجمه‌

خدا است آنكه قرار داد براى شما شب را تا آرام گيريد در آن و روز را بينا كننده همانا خدا هر آينه صاحب تفضّل است بر مردم ولى بيشتر مردم شكر نميكنند

آنكس خدا است پروردگار شما آفريننده هر چيز نيست خدائى مگر او پس بكجا برگردانده مى‌شويد

همچنين برگردانده مى‌شوند آنانكه بودند چنانكه آيت‌هاى خدا را انكار مينمودند

خدا است آنكه قرار داد براى شما زمين را قرارگاه و آسمان را بناى بلندى و مصوّر نمود شما را پس نيكو كرد صورت‌هاى شما را و روزى داد شما را از پاكيزه‌ها آنكس خداى شما است پروردگار شما پس برتر و بالاتر است خدا پروردگار جهانيان‌

او است زنده نيست خدائى جز او پس بخوانيد او را با آنكه خالص كنندگان باشيد براى او دين را ستايش مر خدايرا است كه پروردگار جهانيان است.

تفسير

خداوند متعال شب را تاريك قرار داده براى آنكه بندگان در آن از كار بركنار شده آرام گيرند و آسايش نمايند و روز را روشن فرموده كه مردم بوسيله آن بينا شوند و حوائج خودشان را بسهولت انجام دهند و از ديدن جمال عالم بهره‌مند گردند اگر هميشه شب بود يا هميشه روز بود مفاسد زيادى داشت و مصالحى از دست ميرفت خداوند براى تفضّل بر بندگان آن دو را آفريده ولى بيشتر مردم متوجه نعمت‌هاى خدا نيستند و حكمت‌هاى آن را نميدانند و شكر گزارى نميكنند اين چنين خداوند قادر داراى فضل و احسانى پروردگار شما و آفريننده هر موجودى است خدائى جز او نيست پس چگونه شما از حق و حقيقت برگردانده مى‌شويد و بباطل رو ميآوريد پيشينيان شما هم كه از حق بباطل برگردانده ميشدند براى انكار دلائل توحيد همين طور بودند كه رؤساء و بزرگانشان باغراض شخصى آنها را گمراه نموده بودند خداوند زمين را قرارگاه شما قرار داد و آسمان را مانند سقف مرتفعى مبنى بر بالاى سر شما نمود و شما را در ارحام مادران مصوّر و نقش‌بندى فرمود و مزيّت داد شما را بر ساير حيوانات‌

---

جلد 4 صفحه 537

بزيبائى نقش صورت و استقامت قامت و قابليّت علم و صنعت كه با دست خود تمام ارزاق پاكيزه و لذيذ و نافع را ميخوريد و بميل خودتان آنها را باقسام مختلفه طبخ نموده و مناسب بامزاج و ملائم با ذائقه كرده تناول مينمائيد اين چنين خداوندى پروردگار شما است كه برتر و پر خير و بركت است و پروردگار تمام جهانيان است و همه محتاج بتربيت و نگهدارى اويند و در معرض زوال و او زنده و پاينده بذات و صفات خود است نيست خدا و معبود بحقى جز او پس بخوانيد او را بيگانگى و عبادت كنيد او را بدون شركت و دخالت غير و در مقام شكرگزارى بگوئيد الحمد للّه رب العالمين و قمى ره از امام سجاد عليه السّلام روايت نموده است كه هر كس بگويد لا اله الا اللّه بايد بگويد الحمد للّه رب العالمين چنانچه خداوند در اين آيه فرموده است.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

كَذلِك‌َ يُؤفَك‌ُ الَّذِين‌َ كانُوا بِآيات‌ِ اللّه‌ِ يَجحَدُون‌َ (63)

همين‌ نحو دروغ‌ مي‌بندند كساني‌ ‌که‌ هستند بآيات‌ خداوند متعال‌ انكار ميكنند.

جلد 15 - صفحه 394

‌اينکه‌ آيه شريفه‌ شامل‌ تمام‌ كفّار و معاندين‌ و مخالفين‌ و مبدعين‌ و منكرين‌ ضروريات‌ دين‌ و ‌غير‌ مؤمنين‌ ميشود زيرا آيات‌ الهي‌ بسيار ‌است‌ انبياء و رسل‌ و خلفاء و اوصياء ‌آنها‌ بلكه‌ علماء اعلام‌ آيات‌ الهي‌ هستند، كتب‌ آسماني‌ و آيات‌ قرآني‌ و دستورات‌ الهي‌ آيات‌ ‌او‌ هستند، بلكه‌ تمام‌ موجودات‌ ارضي‌ و سمائي‌ آيات‌ قدرت‌ و علم‌ و حكمت‌ ‌او‌ هستند تمام‌ اينها ‌با‌ مشركين‌ ‌در‌ يك‌ عرض‌ هستند ‌هر‌ يك‌ ‌را‌ ‌که‌ منكر شوند افك‌ آيات‌ ‌او‌ ‌است‌.

كَذلِك‌َ مثل‌ مشركين‌ هستند.

يُؤفَك‌ُ دروغ‌ بستن‌ بخدا ‌است‌.

الَّذِين‌َ كانُوا بِآيات‌ِ اللّه‌ِ يَجحَدُون‌َ انكار يكي‌ ‌از‌ ‌آنها‌ سلب‌ ايمان‌ ميكند و افك‌ بخداوند متعال‌ ‌است‌.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 63)- در این آیه به عنوان توضیح و تأکید مطالب گذشته می‌فرماید:

«کسانی که آیات خدا را انکار می‌کردند این گونه از طریق حق باز گردانده می‌شوند» (کَذلِکَ یُؤْفَکُ الَّذِینَ کانُوا بِآیاتِ اللَّهِ یَجْحَدُونَ).

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - کافران و مشرکان صدراسلام، آیات الهى را از سر لجاج و ستیزه جویى، انکار مى کردند; نه از روى جهل و ناآشنایى به آن. (کذلک یؤفک الذین کانوا بأیت اللّه یجحدون) «جحد» (مصدر «یجحدون») به معناى انکار چیز معلوم و روشن است. آیه شریفه به منزله تعلیل براى مضمون آیه قبل است که در آن، از انکار آیات الهى و دور شدن از عبادت خداوند، اظهار شگفتى شده بود.

۲ - کافران و مشرکان صدراسلام، مردمى لجوج، ستیزه جو و حق ناپذیر (کذلک یؤفک الذین کانوا بأیت اللّه یجحدون)

۳ - روح لجاجت و ستیزه جویى، از عوامل انکار آیات الهى و نپذیرفتن حق (کذلک یؤفک الذین کانوا بأیت اللّه یجحدون)

۴ - انکار ربوبیت و یکتایى خداوند، در عین مشاهده آیات و جلوه هاى خالقیت مطلق او، نشانه وجود روح لجاجت و ستیزه جویى است. (اللّه الذى جعل لکم الّیل ... ذلکم اللّه ربّکم ... فأنّى تؤفکون . کذلک یؤفک الذین کانوا بأیت اللّه یجحدون)

موضوعات مرتبط

• آیات خدا: عوامل تکذیب آیات خدا ۳
• توحید: تکذیب توحید ۴
• حق: آثار حق ستیزى ۳; عوامل حق ناپذیرى ۳; نشانه هاى حق ستیزى ۴
• خدا: تکذیب ربوبیت خدا ۴
• دین: آسیب شناسى دینى ۳
• کافران: جهل کافران صدراسلام ۱; حق ستیزى کافران صدراسلام ۱، ۲; حق ناپذیرى کافران صدراسلام ۲; لجاجت کافران صدراسلام ۱، ۲
• لجاجت: آثار لجاجت ۳; نشانه هاى لجاجت ۴
• مشرکان: جهل مشرکان صدراسلام ۱; حق ستیزى مشرکان صدراسلام ۱; حق ناپذیرى مشرکان صدراسلام ۲; لجاجت مشرکان صدراسلام ۱، ۲