الروم ٤٤

مَنْ‌ کَفَرَ فَعَلَيْهِ‌ کُفْرُهُ‌ وَ مَنْ‌ عَمِلَ‌ صَالِحاً فَلِأَنْفُسِهِمْ‌ يَمْهَدُونَ‌

ترجمه

هر کس کافر شود، کفرش بر زیان خود اوست؛ و آنها که کار شایسته انجام دهند، به سود خودشان آماده می‌سازند.

|هر كه كفر ورزد، كفرش به زيان اوست، و كسانى كه كار شايسته كنند، پس [فرجام نيك را] به سود خودشان آماده مى‌كنند

هر كه كفر ورزد، كفرش به زيان اوست، و كسانى كه كار شايسته كنند، [فرجام نيك را] به سود خودشان آماده مى‌كنند.

هر که به راه کفر (و عصیان) رود زیان کفرش بر خود اوست و هر که صالح و نیکوکار شود چنین کسانی برای شخص خود (در بهشت) آسایشگاهی خوش فراهم می‌سازند.

کسانی که کافر شوند کفرشان به زیان خود آنان است، و آنان که کار شایسته انجام دهند، [بستر امن و آسایشی و اقامت گاه جاویدی] برای خود آماده می کنند،

كسانى كه كافر باشند كفرشان به زيانشان باشد و آنها كه كارى شايسته كرده باشند براى خود پاداشى نيكو آماده كرده‌اند.

هر کس کفرورزد، کیفر کفرش بر اوست، و کسانی که کرداری شایسته پیشه کنند، برای خودشان پیش‌اندیشی کرده‌اند

هر كه كافر شود، بر اوست [وبال‌] كفر او و هر كه كار نيك و شايسته كند، براى خويشتن جايگاه آرامش و آسايش- در جهان ديگر- آماده مى‌سازند.

کسانی که کافر شوند، کفرشان به زیان خودشان است (و وبال آن عاقبت دامنگیرشان می‌گردد) و کسانی که (ایمان داشته و) کارهای نیکو انجام دهند، (راه بهشت سرمدی و نعیم ابدی را) برای خود مهیّا می‌سازند.

هر کس کفر ورزد، کفرش به زیان خود اوست و کسانی که کار شایسته‌ای کنند، به سود خودهاشان (گهواره‌وار) آماده می‌سازند.

هر که کفر ورزد پس بر او است کفرش و هر که کار نکو کند پس برای خویش آماده می‌کنند

الروم ٤٣	آیه ٤٤	الروم ٤٥
سوره : سوره الروم نزول : ٩ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«عَلَیْهِ کُفْرُهُ»: کفر او به زیان خودش است. «یَمْهَدُونَ»: آماده می‌سازند. مهیّا می‌کنند. مراد آماده‌سازی محلّ آرامش و آسایش سرمدی و سعادت ابدی آخرت است که بهشت است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

قَالَ‌ الَّذِي‌ عِنْدَهُ‌ عِلْمٌ‌ مِنَ‌... (۳) وَ لَقَدْ آتَيْنَا لُقْمَانَ‌ الْحِکْمَةَ... (۲)

تفسیر

---

• آيات ۴۰ - ۴۷، سوره روم
• هيچ شاءنى از شؤ ون عالم از ((خلقت )) جدا نيست و لذا خالق عالم را شريكى نيست
• اشاره به وجود رابطه مستقيم بين اعمال مردم و حوادث عالم
• سخن عجيب مفسرين در ذيل آيه (ظهر الفساد فى البر و البحر...)
• دو دسته شدن مردم در روز قيامت ، كافران به سوى جهنم و نكو كرداران به سوى بهشت
• پاداشى كه خدا به مؤ منان صالح العمل مى دهدفضل او است كه ناشى از محبت خدا به بندگان خود مى باشد
• يادآورى آيت ((باد)) و آثار آن
• بحث روايتى (رواياتى در ذيلآيه : ((ظهر الفساد...)) و برخى ديگر از آيات گذشته )

---

• آيه ۴۱-۴۵
• آيه و ترجمه
• تفسير:
• نكته ها :
• ۱ - رابطه ((گناه )) و ((فساد))!
• ۲ - فلسفه سير در ارض
• ۳ - دين قيم (آئين پا بر جا)
• ۴ - بازگشتى در قيامت نيست

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

مَنْ كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ وَ مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِأَنْفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ «44»

هر كس كفر ورزد، كفرش به زيان اوست و كسانى كه كار شايسته انجام دهند (سعادت ابدى را) براى خودشان آماده مى‌كنند.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌7، ص: 210

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

مَنْ كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ وَ مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِأَنْفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ (44)

---

«1» تفسير مجمع البيان، ج 4، ص 307. (چ 1403 هجرى)

«2» سوره شورى، آيه 7.

جلد 10 - صفحه 310

مَنْ كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ‌: هر كه كافر شد، پس بر اوست جزاى كفر او كه خلود در آتش جهنم مى‌باشد. وَ مَنْ عَمِلَ صالِحاً: و هر كه بجا آورد كار شايسته از طاعات و عبادات و خيرات و مبرات، فَلِأَنْفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ‌: پس براى نفسهاى خود مى‌گسترانند فراش خود را، يعنى به جهت عمل صالح، مواضع خود را در بهشت تسويه مى‌نمايند و تمهيد فراش خود كنند تا بر وجه استراحت بر آن غنوده بدون هيچ كدرتى.

تفسير برهان- به سندهاى خود از حضرت صادق عليه السّلام فرمود: عمل شايسته مى‌رود به بهشت و مى‌گستراند و مهيا سازد براى صاحب خود اسباب راحتى را، چنانچه مى‌فرستد شخص غلام خود را كه گستراند فراش او را، پس قرائت فرمود «فامّا الّذين امنوا و عملوا الصّالحات فلانفسهم يمهدون» «1» طبرسى (رحمه اللّه) از آن حضرت روايت نموده كه: عمل صالح سبقت نمايد بر صاحب خود به بهشت، پس براى او تمهيد مواضع او مى‌كند چنانكه يكى از شما، خادم او تمهيد فراش او كند «2».

تنبيه: آيه شريفه آگاهى است مر بندگان را به آنكه ضرر كفر و كفران حضرت سبحان راجع نشود مگر بر صاحبش، و اصلا متعدى به غير نشود، و منفعت ايمان و عمل صالح نيز به صاحبش باز گردد و هر كسى گروگان عمل خود باشد از ايمان و كفر و طاعت و معصيت و خير و شر، و جزا و پاداش او را يابد؛ چنانچه فرمايد:

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ (41) قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلُ كانَ أَكْثَرُهُمْ مُشْرِكِينَ (42) فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ الْقَيِّمِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللَّهِ يَوْمَئِذٍ يَصَّدَّعُونَ (43) مَنْ كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ وَ مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِأَنْفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ (44) لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْكافِرِينَ (45)

ترجمه‌

آشكار شد تباهى در خشكى و دريا بسبب آنچه كسب كرد دستهاى مردمان تا بچشاند بآنها بعضى از آنچه كردند باشد كه آنها برگردند

بگو سير كنيد در زمين پس بنگريد چگونه بود انجام كار آنها كه بودند از پيش بودند بيشتر آنها مشركان‌

پس بپادار رويت را براى دين راست معتدل پيش از آنكه بيايد روز كه نيست باز گرداندنى براى آن از خدا روزى چنين متفرّق ميشوند

آنكه كافر شد پس بر ضرر او است كفرش و آنانكه كردند كار شايسته پس براى خودشان آماده ميكنند

تا جزا دهد آنانرا كه ايمان آوردند و كردند كارهاى شايسته از فضلش همانا او دوست نميدارد كافران را.

تفسير

خداوند متعال اخبار فرموده از ظهور فساد و تباهى و قحط و غلا و نابود شدن حيوانات و نباتات در صحرا و دريا و سبب آن كه زيادى معصيت خدا است چون آن موجب ميشود كه خداوند باران رحمت خود را از بندگان باز ميدارد و حيوانات صحرائى و دريائى از فقدان آن بهلاكت ميرسند چنانچه از امام صادق عليه السّلام روايت شده است و اين بمقتضاى حكمت الهى است كه بندگان بپاداش بعضى از اعمال خود برسند و متوجه بحق شوند و نجات خودشان را از آن مهلكه بخواهند و در روايات معتبره بسيارى از فسادها مرتّب بر بسيارى از معاصى شده از قبيل ناخوشى و گرانى و قحط و خونريزى و زلزله كه مستند بزنا و لواط و كم فروشى و حكم ناحق و ربا خوردن شده و نيامدن باران كه مربوط بتعدّى سلاطين و ندادن زكوة است و امثال اينها كه در محل خود ذكر فرموده‌اند و البته پاداش كامل اين گناهان در آخرت است و اين بليّات نمونه‌ايست از غضب الهى براى تنبّه مردم اگر معتقد بمبدء و معاد باشند و پس از آن خطاب بپيغمبر اكرم فرموده كه‌

---

جلد 4 صفحه 261

بمشركين مكه بگو نظر كنيد در تاريخ و سير كنيد در زمين و آثار باقيه اقوام سابقه را مشاهده نمائيد كه چگونه بپاداش معاصى خودشان معذب بعذاب الهى شدند و خرابه ابنيه آنها در طرق و شوارع شما مشهود مسافرين است و بيشتر آنها مانند شما مشرك بودند و كمى گنهكار بگناهان ديگر يا آنكه بيشتر اقوام سابقه مشرك بودند كه معذّب شدند ولى در كافى از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد نظر نمودن در قرآن و مطلع شدن از احوال اقوام سابقه است كه خداوند از آن خبر داده است و بعد از اين بيانات وافيه روى دل خود را متوجه نما و ثابت بدار بر دين قويم مستقيم معتدل اسلام پيش از آنكه بيايد روزى كه بر گشت براى آن نيست از جانب خداوند و بايد حتما بيايد كه آن روز قيامت است و مردم در آنروز از يكديگر متفرّق و جدا شوند يكدسته ببهشت و يكدسته بجهنم روند و كسيكه كافر گردد بخودش ضرر آن وارد شود چون عذاب دائم را براى خود تهيه كرده و كسانيكه اعمال صالحه نمايند كه از آن جمله ايمان بخدا و رسول است براى خودشان بهشت جاويد را منزل راحت و عيش سر مد مهيّا مينمايند در مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه عمل صالح سبقت ميگيرد بر صاحبش ببهشت پس آماده ميكند براى او چنانچه آماده ميكند براى يكى از شما خدمتگزارش جايگاه او را و چنين روز براى آنستكه پاداش دهد خداوند كسانيرا كه ايمان آوردند و اعمال صالحه نمودند از مقام فضل و كرم خودش نه بقدر استحقاق آنها و بمقتضاى عدل خود ولى كفّار از فضل الهى در آخرت بهره‌اى نخواهند داشت چون خداوند آنها را دوست ندارد و اينكه در دنيا آنها را متنعّم بنعمت خود فرموده براى تكميل استحقاق آنها است و آنكه نعم دنيوى در نظر خداوند و در جنب فضل و كرم او قدر و قابليّتى ندارد كه آنرا از مخلوق خود مضايقه فرمايد.

---

جلد 4 صفحه 262

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

مَن‌ كَفَرَ فَعَلَيه‌ِ كُفرُه‌ُ وَ مَن‌ عَمِل‌َ صالِحاً فَلِأَنفُسِهِم‌ يَمهَدُون‌َ (44)

كسي‌ ‌که‌ كافر شد ‌پس‌ ‌بر‌ ضرر ‌او‌ ‌است‌ همان‌ كفر ‌او‌، و كسي‌ ‌که‌ عمل‌ صالح‌ كرد ‌پس‌ ‌براي‌ نفوس‌ خودشان‌ آماده‌ ميكنند.

‌هر‌ كس‌ نتيجه‌ عمل‌ ‌خود‌ ‌را‌ مي‌برد قُل‌ كُل‌ٌّ يَعمَل‌ُ عَلي‌ شاكِلَتِه‌ِ (سوره‌ اسراء ‌آيه‌ 84).

بلبل‌ بباغ‌ و جغد بويرانه‌ تاخته‌

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 44)- این آیه در حقیقت شرحی است برای این جدایی صفوف در قیامت، می‌فرماید: «هر کسی کافر شد کفرش بر زیان خود اوست» و وبالش دامنگیر او (مَنْ کَفَرَ فَعَلَیْهِ کُفْرُهُ).

«و اما آنها که عمل صالحی انجام دادند (پاداش الهی را) به سود خودشان آماده و مهیا می‌سازند» (وَ مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِأَنْفُسِهِمْ یَمْهَدُونَ).

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - کفر، امرى خسارت بار است و بازتاب خسارت آن، براى خود کافر است. (من کفر فعلیه کفره) «علیه» جار و مجرور و متعلق به «کفره» است. مقدم شدن آن، براى بیان این نکته است که پیامدهاى ناگوار کفر، به خود کافران اختصاص دارد.

۲ - پیامدهاى ناگوار کفر کافران، در قیامت تنها، متوجّه خود آنان است. (یومئذ یصّدّعون . من کفر فعلیه کفره)

۳ - عمل صالح، زمینه تأمین سعادت اخروى است. (و من عمل صلحًا فلأنفسهم یمهدون)

۴ - بازتاب خسارت کفر، از آنِ کافر، و پیامد فواید ایمان و عمل صالح، فراگیر است.* (من کفر فعلیه کفره و من عمل صلحًا فلأنفسهم یمهدون) احتمال دارد این که در جواب شرط جمله نخست، ضمیر مفرد آورده شده و در جواب شرط جمله دوم، به رغم مفرد بودن اسم شرط، ضمیر جمع آورده شده است، اشاره به نکته یاد شده باشد.

۵ - عقیده و عمل آدمى، در سعادت و شقاوت وى نقش اساسى دارد. (یومئذ یصّدّعون . من کفر فعلیه کفره و من عمل صلحًا فلأنفسهم یمهدون)

۶ - کفر، به تنهایى و بدون عمل کفرآلود، براى شقاوت اخروى کافى است. (من کفر فعلیه کفره) این که درباره کفر و آثار آن، تنها، به باور کفرآلود در مقابل عمل صالح اکتفا شده و عمل، ذکر نگردیده است، حکایت از حقیقت یاد شده مى کند.

۷ - براى سعادت اخروى، ایمانِ همراه با عمل صالح، لازم است. (و من عمل صلحًا فلأنفسهم یمهدون) از مقابله «من کفر» با «و من عمل صالحاً» استفاده مى شود که «من آمن» در آن تضمین شده است. و ذکر نشدن «من آمن» به خاطر تلازم قطعى آن با «عمل صالح» است و بدون آن، عمل صالح، اثرى نخواهد داشت.

۸ - در قیامت، صفوف کافران و مؤمنان، از هم جدا مى شود. (یومئذ یصّدّعون . من کفر فعلیه کفره و من عمل صلحًا ... یمهدون)

روایات و احادیث

۹ - «عن أبى عبداللّه(ع) قال: «...إنّ عمل المؤمن یذهب فیمهد له فى الجنّة کما یرسل الرجل غلامه فیفرش له». ثمّ تلا «و من عمل صالحاً فلأنفسهم یمهدون»; از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: «...همانا، عمل مؤمن مى رود و جایگاه او را در بهشت آماده مى سازد، آن گونه که انسان، غلام اش را مى فرستد و براى او منزلگاه اش را فرش مى کند.». سپس امام، این آیه را تلاوت فرمود: و من عمل صالحاً فلأنفسهم یمهدون».

موضوعات مرتبط

• آخرت: توشه آخرت ۹
• ایمان: آثار ایمان ۴، ۷
• خود: زیان به خود ۱، ۴
• زیان: عوامل زیان ۱
• سعادت: عوامل سعادت ۵; عوامل سعادت اخروى ۳، ۷
• شقاوت: عوامل شقاوت ۵; عوامل شقاوت اخروى ۶
• عقیده: آثار عقیده ۵
• عمل: آثار عمل ۵، ۹
• عمل صالح: آثار عمل صالح ۳، ۴، ۷
• کافران: زیانکارى کافران ۱، ۴; کافران در قیامت ۲، ۸
• کفر: آثار اخروى کفر ۲; آثار کفر ۱، ۴، ۶
• گروهها: تمایز گروهها در قیامت ۸
• مؤمنان: مؤمنان در قیامت ۸