الليل ٤

إِنَ‌ سَعْيَکُمْ‌ لَشَتَّى‌

ترجمه

که سعی و تلاش شما مختلف است:

كه سعى و تلاش شما بسى پراكنده است [و هر كس به راهى مى‌رود]

كه همانا تلاش شما پراكنده است.

(قسم به این آیات الهی) که سعی و کوشش شما مردم بسیار مختلف است (برخی بر صلاح و برخی بر فساد می‌کوشید).

همانا تلاشتان گوناگون و پراکنده است؛

كه: حاصل كوششهاى شما متفاوت است.

که کوشش شما پراکنده [و گونه‌گون‌] است‌

كه هر آينه كوشش شما بسى پراكنده است- مختلف است نه يكسان-.

سعی و تلاش شما جوراجور و گوناگون است (و لذا جزا و سزای شما هم متفاوت و مختلف خواهد بود).

(که) همانا کوشش‌تان پراکنده است.

که کوشش شما است همانا گوناگون‌

الليل ٣	آیه ٤	الليل ٥
سوره : سوره الليل نزول : ٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«شَتَّی»: جمع شَتِیت، پراکنده. مراد مختلف و متفاوت و از هم جدا است. دسته‌ای نیکوکار و پرهیزگار، و گروهی بدکردار و ناپرهیزگار، بعضی مؤمن و صادق، و برخی کافر و فاسق، و ... تلاشهائی برای درم و شکم و لذائذ نفسانی، و تلاشهائی در راه خدمت به مردمان و رضای یزدان و اجرای اوامر ربّانی.و ... این آیه بیانگر دو خطّ سیر متمایز و جهت‌گیری متفاوت است و جواب قسم است.

تفسیر

• آيات ۱ - ۲۱، سوره ليل
• مراد از اينكه درباره مؤ من انفاق كننده متقّى فرمود: ((فسنيسّره لليسرى ))
• درباره بخل ورزنده مكذّب فرمود: ((فسينسّره للعسرى ))
• هدايت خلق از قضاهاى الهى است كه بر خود واجب كرده (انّ علينا للهدى ) و با هادى بودنانبياء (عليهم السّلام ) منافات ندارد
• فرق بين هدايت به معناى ارائه طريق و هدايت به معناىايصال به هدف
• بيان اينكه تكذيب كننده دعوت حقّ و روى گرداننده از آن ((اشقى )) است ،
• و اينكه مفاد آيه ((لا يصليها الا الاءشقى ...)) اينست كه فقط كافر اشقى خالد در جهنم است
• متّقى ترين افراد كسى است كه در راه رضاى خدا ازمال حود انفاق مى كند
• (رواياتى درباره نزول آيات : ((فاءما من اعطى و اتّقى ...)) در شاءن ((ابودحداح ))و روايتى درباره اينكه هدايت كننده خدا است )
• كلام فخر رازى در شاءن نزول سوره ليل و نقد و برسى آن

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - انسان ها، در شیوه کار و تلاش و نتیجه آن، با یکدیگر متفاوت اند. (إنّ سعیکم لشتّى) «شتّى» (جمع «شتیت») به معناى متفرق ها است. «سعى» گرچه مفرد است; ولى به قرینه اضافه شدن به «کم»، در معناى جمع است. این آیه گرچه جواب قسم هاى پیش است; ولى جواب تفصیلى قسم، مطالبى است که در آیات بعد آمده است. مراد از تفاوت تلاش ها - به قرینه آیات بعد - تفاوت شیوه ها و پى آمدهاى عمل است.

۲ - خداوند، در تأکید بر گوناگون بودن تلاش هاى انسان ها و شیوه ها و آثار آن، به شب و روز و به ذات خویش، سوگند یاد کرده است. (و الّیل ... إنّ سعیکم لشتّى)

۳ - انسان به طبع خویش، داراى تلاش هایى متفاوت (سودمند و زیان بخش) و برخوردار از نیروى انتخاب است. (إنّ سعیکم لشتّى) مفاد آیه شریفه ممکن است اختلاف تلاش برخى از انسان ها، با دسته اى دیگر باشد و نیز مى تواند نشانگر اختلاف تلاش هاى گوناگون هر انسان باشد. برداشت یاد شده، ناظر به دومین احتمال است. آیات بعد - که تلاش هاى خوب و بد را مشخص ساخته - در حقیقت بیانگر قدرت انتخاب و توصیه به برگزیدن تلاش هاى نیک است.

۴ - ترک تلاش هاى نادرست و بسنده کردن به کوشش هاى سودمند، توصیه خداوند به تمام انسان ها است. (إنّ سعیکم لشتّى) جواب قسم - که در حقیقت مجموع شیوه ها و آثارى است که براى تلاش هاى گوناگون بشر، در آیات بعد آمده است - در ضمن خود، دعوت کننده مردم به ترک تشتت در تلاش ها و ایجاد وحدت رویّه در کوشش هاى خویش و برگزیدن راهى است که به «یُسْرى» منتهى شود.

موضوعات مرتبط

• انسان: اختیار انسان ۳; تفاوت انسان ها ۳; تفاوت تلاش انسان ها ۱، ۲، ۳; تفاوت عمل انسان ها ۱، ۲; طبع انسان ۳
• تلاش: توصیه به تلاش مفید ۴
• خدا: توصیه هاى خدا ۴
• سوگند: سوگند به خدا ۲; سوگند به روز ۲; سوگند به شب ۲
• عمل: اجتناب از عمل ناپسند ۴
• قرآن: سوگندهاى قرآن ۲