البروج ٣

وَ شَاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ

ترجمه

و سوگند به «شاهد» و «مشهود»! [«شاهد»: پیامبر و گواهان اعمال، و «مشهود»: اعمال امّت است‌]

و قسم به شاهد و مشهود [كه همه در ديدگاهند]

و به گواه و مورد گواهى،

و قسم به شاهد (عالم، پیغمبر خاتم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) و به مشهود (او قیامت و امت).

و سوگند به شاهد [که پیامبر هر امت است] و مورد مشاهده [که اعمال هر امت است؛]

و قسم به شهادت‌دهنده و آنچه بدان شهادت دهند.

و سوگند به گواه و مورد گواهی‌

و به گواه و گواهى‌شده [كه پاداش اعمال راست است‌].

و سوگند به هر که و هرچه گواهی دهد و به هر که و هرچه مورد گواهی قرار گیرد!

و سوگند به گواه و گواهی‌شونده.

و به گواه و گواهی‌شده‌

البروج ٢	آیه ٣	البروج ٤
سوره : سوره البروج نزول : ١ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«شَاهِدٍ»: گواهی‌دهنده. «مَشْهُودٍ»: بر آن گواهی داده شده. مراد از شاهد، همه گواهان روز قیامت است، اعم از پیغمبران (نگا: نساء / ) و فرشتگان (نگا: ق / ) و اعضاء و اندامهای آدمی (نگا: نور / ). و منظور از مشهود، انسانها و اعمالشان است. یا این که شاهد و مشهود، به معنی خدا و جمیع آفریدگان خدا و همه احوال و عجائبی است که در صحنه قیامت یا حضور پیدا می‌کنند و یا حاضر آورده می‌شوند.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

فَکَيْفَ‌ إِذَا جِئْنَا مِنْ‌ کُلِ‌... (۲) مَا أَصَابَکَ‌ مِنْ‌ حَسَنَةٍ فَمِنَ‌... (۲) إِنَ‌ فِي‌ ذٰلِکَ‌ لَآيَةً لِمَنْ‌... (۲)

تفسیر

• آيات ۱ - ۲۲، سوره بروج
• اشاره به مضامين سوره مباركه بروج
• مراد از ذات البروج بودن آسمان
• مقصود از ((شاهد)) در ((و شاهد و مشهود))رسول اللّه (صلى الله عليه و آله ) و مراد از ((مشهود)) شكنجه هاى كفّار به مؤ منين وثواب و كيفر اخروى هر كدام است
• اقوال عديده مفسرين درباره مراد از ((شاهد و مشهود))
• اقوال از ((اصحاب الاخدود)) و معناى ((قتل اصحاب الاءخدود))
• آنچه آوردن اوصاف : عزيز، حميد، مالكيّت سموات وارض و شهيد بودن بر هر چيز براىخداوند در آيه : ((و ما نقموا منهم ...)) افاده مى كند
• تهديد شكنجه كنندگان مؤ منين و مؤ منات به عذاب جهنّم و عذاب حريق
• توضيح تعليل شديد بودن بطش پروردگار به اينكه او مبدء و معيد است
• اشاره به چند صفت از صفات خداوند در ارتباط با وعده و وعيد او به اهل بهشت و دوزخ
• رواياتى درباره مراد از((و شاهد و مشهود)) داستان اصحاب اخدود، وصف لوح محفوظ،و...)
• رواياتى در داستان اصحاب اخدود در ذيل ((قتل اصحاب الاخدود))
• رواياتى در وصف لوح محفوظ

• آيه و ترجمه
• تفسير:
• نكته ها:
• ۱ - اصحاب اخدود چه كسانى بودند؟
• ۲ - استقامت در طريق حفظ ايمان

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - سوگند خداوند، به ناظران و امور مشهود در قیامت (و شاهد و مشهود) شهادة; یعنى، حاضر بودن همراه با مشاهده بصرى یا بصیرتى و گاه به حضور بدون آن نیز گفته مى شود (مفردات راغب). لفظ «شاهد و مشهود» - به قرینه سوگند بر آنها- نکره هایى اند که از آنها عموم اراده شده است تا سوگند به آن بیهوده نباشد و بعید نیست که عظمت آن دو نیز استفاده شود. در این صورت مراد عظمت شهادت مربوط به آنها است تا بر احتمالات گوناگونى که درباره مصداق آن دو گفته شده است، قابل تطبیق باشد.

۲ - ناظران صحنه قیامت و حوادث آن روز، داراى عظمتى در خور سوگند خداوند (و شاهد و مشهود)

۳ - قیامت، روز حضور گواهان اعمال و شهادت دادن آنها است. (و شاهد) راغب پس از آن که شهادت را به معناى حضور با مشاهده آورده است، معناى گواهى را براى آن ذکر کرده و مى گوید: شهادت، گفتارى است که از روى علم سرزده باشد. (مفردات راغب)

۴ - سوگند خداوند، به گواهان اعمال انسان ها در قیامت (و شاهد)

۵ - گواهان صحنه قیامت، داراى مقامى ارجمنداند. (و شاهد)

۶ - سوگند خداوند، به مضمون گواهى شاهدان در قیامت (و مشهود) چنانچه شهادت به معناى گواهى دادن باشد; نه مشاهده و نظارت، کلمه «مشهود» نیاز به متعلق محذوفى خواهد داشت که مى توان گفت: مراد «مشهود به» است.

۷ - سوگند خداوند به مؤمنانى که در ملأ عام شکنجه شده و در برابر چشمان دشمن، سوزانده مى شوند. (و مشهود) داستان اصحاب «اخدود» - که پس از این آیه مطرح شده است - به ویژه آیه «و هم على ما یفعلون بالمؤمنین شهود» قرینه بر احتمالى است که درباره مصداق «مشهود» گفته شده است. در این نظر تقدیر آن «مشهود علیهم» است.

روایات و احادیث

۸ - «عن محمّد بن هاشم عمن روى عن أبى جعفر(ع) قال: سأله الأبرش الکلبى عن قول اللّه عزّوجلّ «و شاهد و مشهود» فقال أبوجعفر(ع): ما قیل لک؟ فقال: قالوا: الشاهد یوم الجمعة و المشهود یوم عرفة، فقال أبوجعفر(ع): لیس کما قیل، الشاهد یوم عرفة و المشهود یوم القیامة أما تقرأ القرآن؟ قال اللّه عزّوجلّ: «ذلک یوم مجموع له الناس و ذلک یوم مشهود; محمد بن هاشم از کسى که از امام باقر(ع) روایت کرده، نقل مى کند: ابرش کلبى از امام باقر(ع) درباره سخن خداوند عزّوجلّ «و شاهد و مشهود» سؤال کرد، حضرت فرمود: [در این باره] براى تو چه گفته شده؟ عرض کرد: گفته اند: «شاهد» روز جمعه و «مشهود» روز عرفه است. حضرت فرمود: این چنین که براى تو گفته شده است نیست; بلکه «شاهد» روز عرفه و مشهود روز قیامت است. مگر قرآن نخوانده اى که خداى عزّوجلّ فرموده است: ذلک یوم مجموع له الناس و ذلک یوم مشهود».

۹ - «عن علىّ(ع) قال: ... و الشاهد یوم الجمعة و المشهود یوم النحر; از امام على(ع) روایت شده که فرمود: شاهد روز جمعه و مشهود روز قربانى (دهم ذى الحجه) است».

۱۰ - «روى عن الحسن بن على(ع) و هو یُحِدِّثُ عن رسول اللّه(ص) فقیل له أخبرنى عن «شاهد و مشهود» فقال: أمّا الشاهد فمحمّد و أما المشهود فیوم القیامة. أما سمعته سبحانه یقول: «یا أیّها النبى إنّا أرسلناک شاهدًا و مبشّرًا و نذیرًا» و قال : «ذلک یوم مجموع له الناس ذلک یوم مشهود; از امام حسن(ع) روایت شده که از رسول خدا نقل حدیث مى کرد، به او عرض شد: مرا از [تفسیر] شاهد و مشهود خبر ده، حضرت فرمود: امّا شاهد محمّد(ص) است و امّا مشهود روز قیامت است. آیا کلام خداى سبحان را نشنیده اى که مى فرماید: «یا أیّها النبى إنّا أرسلناک شاهداً و مبشّراً و نذیراً» و فرموده: ذلک یوم مجموع له الناس و ذلک یوم مشهود».

موضوعات مرتبط

• سوگند: سوگند به حوادث قیامت ۱، ۲; سوگند به روز جمعه ۸، ۹; سوگند به روز عرفه ۸; سوگند به عید قربان ۹; سوگند به قیامت ۸، ۱۰; سوگند به گواهان عمل ۴; سوگند به گواهى گواهان قیامت ۶; سوگند به مؤمنان سوخته ۷; سوگند به مؤمنان شکنجه شده ۷; سوگند به محمد(ص) ۱۰; سوگند به ناظران قیامت ۱، ۲
• قرآن: سوگندهاى قرآن ۱، ۲، ۴، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۰
• قیامت: عظمت ناظران قیامت ۲; گواهان عمل در قیامت ۳، ۴; گواهى در قیامت ۳; مقامات گواهان قیامت ۵; ویژگیهاى قیامت ۳