الرحمن ٥

الشَّمْسُ‌ وَ الْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ‌

ترجمه

خورشید و ماه با حساب منظّمی می‌گردند،

خورشيد و ماه بر حسابى [مقرر] در كارند

خورشيد و ماه بر حسابى [روان‌]اند.

خورشید و ماه به حساب معیّن به گردشند.

خورشید و ماه با حسابی [منظم و دقیق] روانند؛

آفتاب و ماه به حسابى مقرر در حركتند.

خورشید و ماه، حسابی [معین‌] دارند

خورشيد و ماه به حساب [معينى‌] در كارند.

خورشید و ماه برابر حساب (منظّمی در چرخش و گردش) هستند.

خورشید و ماه (سخت) زیر پوشش مراقبت و حسابند.

مهر و ماه به شمارند

الرحمن ٤	آیه ٥	الرحمن ٦
سوره : سوره الرحمن نزول : ٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«حُسْبَانٍ»: حساب. نظم و نظام. مصدر ثلاثی مجردی است همچون غفران و کفران (نگا: انعام / ). «بِحُسْبَانٍ»: جار و مجرور متعلق به (کَآئِنٌ) یا (مُسْتَقَرٌ) و یا (یَجْرِیَانِ) محذوف است که خبر مبتدا است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

فَالِقُ‌ الْإِصْبَاحِ‌ وَ جَعَلَ‌... (۳) لاَ الشَّمْسُ‌ يَنْبَغِي‌ لَهَا أَنْ‌... (۲)

تفسیر

• آيا ۱ - ۳۰، سوره الرحمن
• غرض و مفاد سوره مباركه الرحمن
• معناى ((الرحمن )) و اشاره به وجه اينكه در آغاز شمارش نعمت هاى مادى و معنوى ، تعليمقرآن را ذكر فرمود
• مقصود از اينكه خداوند به انسان ((بيان آموخت و اهميت بيان در زندگى بشر
• چند قول ديگر در معناى آيات : ((خلق الانسان ، علمه البيان ))
• مراد از سجده گياه و درخت براى خدا و وجه اينكه آيات دوم و سوم سوره عطف نشده اند
• منظور از رفع سماء و وضع ميزان
• مراد از ((ميزان )) در آيه (الا تطغوا فى الميزان و...)
• مخاطب در آيه : ((فباءى الاء ربكما تكذبان )) جن و انس است
• وجه اينكه در ضمن شمارش نعم الهى از شدائد و نقمت هاى قيامت خبر داده شده است
• مقصود از مشرقين و مغربين و معناى آيه : ((مرج البحرين يلتقيان ...))
• مراد از فناى هر كه بر زمين است و وجه اينكه آن را از جمله نعمتهاى الهى شمرده است
• مقصود از وجه خدا و بقاى آن ، و معناى ((ذوالجلال و الاكرام ))
• منظور از سؤ ال هر كه در آسمان و زمين است از خدا، و معناى اينكه خدا در هر روز در شاءنىاست
• (رواياتى در ذيلبرخى آيات گذشته )
• دو دريا على و فاطمه عليه السلام و لؤ لؤ و مرجان حسن و حسين عليه السلام اند

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - حاکمیت نظم، قانون مندى و هدفدارى بر زوایاى وجودى خورشید و ماه (الشّمس و القمر بحسبان) «حسبان» معادل «حساب» است. نکره آمدن آن، بیانگر انجام گرفتن محاسبه اى دقیق در آفرینش خورشید و ماه است.

۲ - حرکت قانون مند خورشید و ماه، نمودى از رحمت و نعمت الهى (الرحمن ... الشّمس و القمر بحسبان)

۳ - توجه به قانون مندى خورشید و ماه، پیامدار درس توحید براى انسان (الرحمن ... الشّمس و القمر بحسبان) آغاز سوره با وصف «الرحمان»، در مقام نمایاندن جلوه هاى الهى به انسان است که از آن جمله، قانون مندى خورشید و ماه است.

موضوعات مرتبط

• آیات خدا: آیات آفاقى ۳
• توحید: دلایل توحید ۳
• خدا: نشانه هاى رحمت خدا ۲; نعمتهاى خدا ۲
• خورشید: قانونمندى خلقت خورشید ۱; قانونمندى گردش خورشید ۲، ۳; نظم خورشید ۱
• ماه(قمر): قانونمندى خلقت ماه(قمر) ۱; قانونمندى گردش ماه(قمر) ۲، ۳; نظم ماه(قمر) ۱