النجم ٣٢

الَّذِينَ‌ يَجْتَنِبُونَ‌ کَبَائِرَ الْإِثْمِ‌ وَ الْفَوَاحِشَ‌ إِلاَّ اللَّمَمَ‌ إِنَ‌ رَبَّکَ‌ وَاسِعُ‌ الْمَغْفِرَةِ هُوَ أَعْلَمُ‌ بِکُمْ‌ إِذْ أَنْشَأَکُمْ‌ مِنَ‌ الْأَرْضِ‌ وَ إِذْ أَنْتُمْ‌ أَجِنَّةٌ فِي‌ بُطُونِ‌ أُمَّهَاتِکُمْ‌ فَلاَ تُزَکُّوا أَنْفُسَکُمْ‌ هُوَ أَعْلَمُ‌ بِمَنِ‌ اتَّقَى‌

ترجمه

همانها که از گناهان بزرگ و اعمال زشت دوری می‌کنند، جز گناهان صغیره (که گاه آلوده آن می‌شوند)؛ آمرزش پروردگار تو گسترده است؛ او نسبت به شما از همه آگاهتر است از آن هنگام که شما را از زمین آفرید و در آن موقع که بصورت جنینهایی در شکم مادرانتان بودید؛ پس خودستایی نکنید، او پرهیزگاران را بهتر می‌شناسد!

|آنان كه از گناهان بزرگ و زشتكارى‌ها- جز لغزش‌هاى كوچك- اجتناب مى‌كنند، بى‌ترديد آمرزش پروردگار تو وسيع است. او به [حال‌] شما دمى كه شما را از زمين پديد آورد و هنگامى كه به صورت جنين در شكم مادرانتان بوديد داناتر است، پس خود را نستاييد، او به كسى كه پ

آنان كه از گناهان بزرگ و زشتكاريها -جز لغزشهاى كوچك- خوددارى مى‌ورزند، پروردگارت [نسبت به آنها] فراخ‌آمرزش است. وى از آن دم كه شما را از زمين پديد آورد و از همان‌گاه كه در شكمهاى مادرانتان [در زهدان‌] نهفته بوديد به [حال ]شما داناتر است، پس خودتان را پاك مشماريد. او به [حال‌] كسى كه پرهيزگارى نموده داناتر است.

آنان که از گناهان بزرگ و اعمال زشت دوری کنند مگر آنکه کمی (یعنی گناه صغیره‌ای یا تخیّل و وسوسه‌ای به غلبه طبیعت و عادت) از آنها سر زند، که مغفرت پروردگارت بسیار وسیع است، او به حال شما آگاه‌تر است آن گاه که شما را از خاک زمین آفرید و هنگامی که در رحم مادرها جنین بودید، پس خودستایی مکنید، او به حال هر که متّقی (و در خور ستایش) است از شما داناتر است.

کسانی که از گناهان بزرگ و زشت کاری ها جز لغزش های کوچک دوری می کنند [مورد آمرزش اند] یقیناً آمرزش پروردگارت گسترده و وسیع است. او به شما از هنگامی که شما را از زمین به وجود آورد و از هنگامی که در شکم مادرانتان جنین بودید، داناتر است؛ پس خودستایی نکنید. او به کسی که پرهیزکاری پیشه کرده است، آگاه تر است.

كسانى كه از گناهان بزرگ و زشتيها اجتناب مى‌كنند -جز آنكه گناهى كوچك از آنها سرزند- بدانند كه آمرزش پروردگار تو وسيع است و او به شما، آنگاه كه از زمين بيافريدتان و آنگاه كه در شكم مادرتان پنهان بوديد، آگاه‌تر است. خويشتن را بى‌گناه مدانيد. اوست كه پرهيزگار را بهتر مى‌شناسد.

کسانی که از گناهان کبیره و ناشایستیها پرهیز می‌کنند، مگر صغیره، بی‌گمان پروردگارت گسترده آمرزش است، او آنگاه که شما را از زمین پدید آورد، و آنگاه که جنین‌هایی در شکمهای مادرانتان بودید، به شما آگاه‌تر است پس خودتان را پاکدامن مشمرید، او به آنکه [از ناپسند] می‌پرهیزد، آگاه‌تر است‌

آنان كه از گناهان بزرگ و زشتكاريها دورى كنند، مگر گناهان خرد و اندك همانا پروردگار تو فراخ‌آمرزش است. او به شما داناتر است آنگاه كه شما را از زمين بيافريد و آنگاه كه جنين‌هايى بوديد در شكمهاى مادرانتان. پس خود را مستاييد، كه او داناتر است به آن كه پرهيزگارى كرده است.

همان کسانی که از گناهان بزرگ و بدکاریها کناره‌گیری می‌کنند و اگر گناهی از آنان سر زند تنها صغیره است (و آن هم مورد عفو خدا قرار می‌گیرد) چرا که پروردگار تو دارای آمرزش گسترده و فراخ است. خداوند از همان زمان که شما را از زمین آفریده است، و از آن روز که شما به صورت جنینهای ناچیزی در درون شکمهای مادرانتان بوده‌اید، از (تمام ذرّات و همه‌ی جزئیّات وجود) شما به خوبی آگاه بوده است و هست. پس از پاک بودن خود سخن مگوئید، زیرا که او پرهیزگاران را (از همه) بهتر می‌شناسد.

آنان که از گناهان بزرگ و بزرگتر [:تجاوزگر] - جز لغزش‌های کوچک - خودداری می‌ورزند، پروردگارت (نسبت به آنها) پوششی فزاینده دارد. چون شما را از زمین پدید آورد، و چون در شکم‌های مادرانتان (در زهدان‌هاشان) نهفته بودید، به (حال) شما داناتر است، پس خودهاتان را پاک مشمارید. او به (حال) کسی که پرهیزگاری کرده داناتر است.

آنان که دوری گزینند گناهان بزرگ را و ناشایسته‌ها را (پرده‌دریها را) جز اندیشه گناه (یا گناه خرد) همانا پروردگار تو پهناور است آمرزش او و او داناتر است به شما گاهی که پدید آورد شما را از زمین و گاهی که شما نهان بودید در شکمهای مادران خویش پس خویشتن را نستائید (پاک نشمرید) او است داناتر بدانکه پرهیز کرد

النجم ٣١	آیه ٣٢	النجم ٣٣
سوره : سوره النجم نزول : ١٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبَآئِرَ الإِثْمِ وَ الْفَوَاحِشَ»: (نگا: شوری / ). «إِلاّ»: لکن. «اللَّمَمَ»: صغائر. گناهان کوچک، که مورد عفو خدایند (نگا: نساء / ). «أَجِنَّةٌ»: جمع جَنین. بچه‌ای که هنوز در شکم مادر است. «لا تُزَکُّوا أَنفُسَکُمْ»: خودستائی مکنید. از پاک بودن خود لاف مزنید و سخن مگوئید (نگا: نساء / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

أَ لَمْ‌ تَرَ إِلَى‌ الَّذِينَ‌... (۳) اللَّهُ‌ يَعْلَمُ‌ مَا تَحْمِلُ‌ کُلُ‌... (۱) إِنْ‌ تَجْتَنِبُوا کَبَائِرَ مَا... (۲) أَ لَمْ‌ تَرَ إِلَى‌ الَّذِينَ‌... (۲) قُلْ‌ يَا عِبَادِيَ‌ الَّذِينَ‌... (۲)

وَ مَا عَلَّمْنَاهُ‌ الشِّعْرَ وَ مَا... (۱)

تفسیر

• آيات ۱۹ - ۳۲، سوره نجم
• احتجاج عليه بت پرستى و اعتقاد به اينكه ملائكه دختران خدا و شفعايند
• مشركين هيچ دليلى بر الوهيت آلئه خود ندارد
• انسان به صرف آرزو مالك آرزويش نمى شود!
• شفاعت ملائكه مشروط به اذن و رضاى خداى سبحان است
• مقصود از اينكه فرمود مشركين بدانچه مى گويند علم ندارند و جز ((ظن )) را پيروىنمى كنند...
• وجه تفريع جزاء بد كاران و نكوكاران بر مالكيت خداى سبحان
• مقصود از استثناى ((الا اللمم )) در آيه : ((الذين يجتنبون كبائر الاثم و الفواحش الااللمم ...))

• آيه ۳۱-۳۲
• آيه و ترجمه
• تفسير:
• نكته ها:
• ۱ - علم بى پايان خدا
• ۲ - ((كبائر الاثم )) چيست ؟
• ۳ - خودستائى و تزكيه نفس

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - پرهیز پیوسته و مستمر از زشتى ها و گناهان کبیره، از ویژگى هاى بارز نیک کرداران (و یجزى الذین أحسنوا ... الذین یجتنبون کبئر الإثم و الفوحش) استمرار، از فعل مضارع «یجتنبون» استفاده مى شود.

۲ - نیک کردارى به همراه اجتناب از گناهان کبیره، شرط برخوردارى از پاداش الهى (و یجزى الذین أحسنوا بالحسنى . الذین یجتنبون کبئر الإثم و الفوحش) ذکر «الذین یجتنبون...» - به دنبال «الذین أحسنوا» - مى تواند بیانگر شرط دوم براى بهره مندى انسان، از پاداش الهى باشد.

۳ - گناهان کبیره، داراى مراتب متفاوت * (یجتنبون کبئر الإثم و الفوحش) برداشت یاد شده بدین احتمال است که ذکر «الفواحش» - به دنبال «کبائر الإثم» - از قبیل ذکر خاص بعد از عام باشد. بنابراین «فواحش» عبارت است از گناهان کبیره اى که قبحى فزون تر دارند.

۴ - تأثیر ویرانگر و مخرب گناهان کبیره، در فرجام و سرنوشت انسان (و یجزى الذین أحسنوا بالحسنى . الذین یجتنبون کبئر الإثم و الفوحش)

۵ - لغزش هاى کوچک پرهیزکنندگان از گناهان کبیره، مورد بخشش خداوند (الذین یجتنبون ... إلاّ اللّمم إنّ ربّک وسع المغفرة) «لمم» در معانى گناه صغیره و گناهى که انسان هر از گاهى مرتکب آن شود، اطلاق مى گردد. برداشت بالا بر پایه معناى اول است.

۶ - گناهان اتفاقى در زندگى اجتناب کنندگان از کبائر، مورد عفو و اغماض الهى (الذین یجتنبون کبئر الإثم ... إلاّ اللّمم) برداشت یاد شده بدان احتمال است که مراد از «اللّمم» در آیه شریفه، گناهانى باشد که انسان به طور اتفاقى مرتکب آن مى شود.

۷ - انسان ها، حتى محسنان، در معرض ارتکاب لغزش ها و خطاهایند. (و یجزى الذین أحسنوا ... الذین یجتنبون کبئر الإثم و الفوحش إلاّ اللّمم)

۸ - پروردگار، داراى مغفرت گسترده و عفو بى کران (إنّ ربّک وسع المغفرة)

۹ - بخشش گناهان کوچک و یا گناهانى که انسان هر از گاهى مرتکب آن مى شود، نمود از تفضل و گستردگى عفو الهى است. (الذین یجتنبون ... الاّ اللّمم إنّ ربّک وسع المغفرة) با توجه به معانى واژه «اللّمم» و ارتباط عبارت «إنّ ربّک واسع المغفرة» با آن، برداشت بالا استفاده مى شود.

۱۰ - آگاهى کامل و قدرت نامحدود خداوند، آمیخته با خطاپوشى و مغفرت گسترده او (إنّ ربّک هو أعلم بمن ضلّ ... و للّه ما فى السموت و ما فى الأرض ... إنّ ربّک وسع المغفرة) از ارتباط آیات شریفه، مى توان استفاده کرد که خداوند در عین آگاهى کامل به عملکرد انسان ها و قدرت نامحدود او بر مجازات آنان، از کاستى هاى ایشان درمى گذرد.

۱۱ - احسان و علمکرد نیک آدمى، کفّاره خطاهاى کوچک او * (و یجزى الذین أحسنوا ... الذین یجتنبون ... إلاّ اللّمم) برداشت یاد شده بدین احتمال است که بخشودگى لغزش ها و خطاهاى کوچک محسنان، در اثر عملکرد نیک آنان صورت گرفته باشد.

۱۲ - خطاپوشى از لغزش هاى کوچک خطاکاران، رهنمود الهى به پیامبر(ص) و مبلغان دینى (الذین یجتنبون ... إلاّ اللّمم إنّ ربّک وسع المغفرة) واژه «إنّ ربّک» مى تواند تعریض به این باشد که پیامبر(ص) و رهبران الهى نیز باید این شیوه را برگزینند.

۱۳ - انسان، در طول حیات خویش، تحت احاطه علم گسترده الهى است. (هو أعلم بکم إذ أنشأکم من الأرض و إذ أنتم أجنّة فى بطون أُمّهتکم)

۱۴ - ضعف و فتور طبیعى انسان، عامل مغفرت بى کران الهى نسبت به وى (إنّ ربّک وسع المغفرة هو أعلم بکم)

۱۵ - خاک و عناصر آن، ماده اصلى پیدایش انسان به اراده الهى (إذ أنشأکم من الأرض)

۱۶ - مخفى ترین دوره رشد و پیدایش انسان (دوره جنین)، آشکار و نمایان در پیشگاه خداوند (هو أعلم بکم ... و إذ أنتم أجنّة فى بطون أُمّهتکم)

۱۷ - تأثیرات ناخواسته دوره جنینى در شخصیت انسان، عامل خطاپوشى و مغفرت الهى، نسبت به وى * (إنّ ربّک وسع المغفرة هو أعلم بکم ... و إذ أنتم أجنّة فى بطون أُمّهتکم) عبارت «إذ أنتم أجنّة...» مى تواند توضیح و تعلیل براى «إنّ ربّک واسع المغفرة» باشد. بدین معنا که انسان در دوره جنین، خواه ناخواه تأثیراتى مى پذیرد و آثار آن بر خداوند نمایان و آشکار است. ازاین رو خداوند با عفو و اغماض با او برخورد مى کند.

۱۸ - لزوم اجتناب از دعوى بى گناهى و پاکى، در برابر خداوندِ آگاه به آشکار و نهان انسان ها (هو أعلم بکم ... فلاتزکّوا أنفسکم)

۱۹ - خودستایى، زاییده غفلت انسان از علم احاطه دار خداوند (هو أعلم بکم ... فلاتزکّوا أنفسکم) تفریع «فلاتزکّوا أنفسکم» بر «هو أعلم...»، نشانگر آن است که تزکیه نفس و ستایش هاى دروغین انسان از خویش، نتیجه غفلت او از علم نامحدود خداوندى است.

۲۰ - ستایش از خویشتن و دعوى پاکى، با وجود زمینه هاى طبیعى آلودگى به گناه، امرى ناروا و ناشایست * (هو أعلم بکم ... و إذ أنتم أجنّة فى بطون أُمّهتکم فلاتزکّوا أنفسکم) ذکر «أنشأکم من الأرض» و «أنتم أجنّة» احتمالاً براى آن است که انسان خاکى - که دوران جنینى را گذرانده و از عوامل مختلف تأثیر پذیرفته است - چگونه مى تواند ادعاى پاکى و خطاناپذیرى، داشته باشد.

۲۱ - خداوند، آگاه به تقواپیشگان راستین (فلاتزکّوا أنفسکم هو أعلم بمن اتّقى)

۲۲ - مبادرت به نیکى و پرهیز از گناه و زشتى، تجلى تقواپیشگى است. (و یجزى الذین أحسنوا بالحسنى . الذین یجتنبون کبئر الإثم و الفوحش ... هو أعلم بمن اتّقى) ارتباط آیات شریفه، نشانگر آن است که مراد از «من اتّقى» همان «الذین أحسنوا و...» مى باشد.

روایات و احادیث

۲۳ - «دخل عمروبن عبید على أبى عبداللّه(ع) ...قال اُحبّ أن أعرف الکبائر من کتاب اللّه عزّوجلّ فقال: نعم، أکبر الکبائر الإشراک باللّه ... و بعده الإیاس من روح اللّه... ثمّ الأمن مکر اللّه ... و منها عقوق الوالدین... و قتل النفس... و قذف المحصنة... و أکل مال الیتیم... و الفرار من الزحف... و أکل الربا... و السحر... و الزنا... و الیمین الغموس الفاجرة... و الغلول... و ترک الصلاة متعمداً و نقض العهد و قطیعة الرحم...; عمروبن عبید (از علماى عامه) وارد بر امام صادق(ع) شد و گفت: دوست دارم گناهان کبیره را از قرآن بشناسم. امام فرمود: آرى، بزرگ ترین گناه کبیره شرک به خداوند است، ...سپس ناامیدى از رحمت خدا... سپس ایمن بودن از مکر خدا... و از جمله کبائر آزار پدر و مادر...، کشتن نفس محترمه...، نسبت ناروا به زنان پاکدامن...، خوردن مال یتیم به ناحق...، فرار از میدان جنگ...، رباخوارى...، سحر...، زنا...، قسم دروغ ظالمانه...، خیانت در مال ...، جلوگیرى از زکات واجب...، شهادت دروغ و یا کتمان شهادت حق...، خوردن خمر (مشروب مست کننده)، ترک نماز از روى عمد...، پیمان شکنى و قطع رحم... است». بعضى غلول را به معناى خیانت در غنائم و اموال عمومى گرفته اند.

۲۴ - «اسحاق بن عمار قال: قال أبو عبداللّه(ع) ... و سألته عن قول اللّه عزّوجلّ «الذین یجتنبون کبائر الإثم و الفواحش إلاّ اللّمم» قال: الفواحش الزنى و السرقة «و اللّمم» الرجل یلّم بالذنب فیستغفر اللّه منه; اسحاق بن عمار گوید: از امام صادق(ع) از این سخن خداوند عزّوجلّ «الذین یجتنبون کبائر الإثم و الفواحش إلاّاللّمم» سؤال نمودم؟ حضرت فرمود: «فواحش» زنا و سرقت است و «لَمَمْ» گناهى است که شخص پس از اقدام به آن استغفار نماید [و از خدا عفو و آمرزش بطلبد]».

۲۵ - «دخل عمروبن عبید على الصادق(ع)... و قال: اُحبّ أن أعرف الکبائر من کتاب اللّه فقال... و اللواط «و الذین یجتنبون کبائر الإثم و الفواحش...»; عمروبن عبید بر امام صادق(ع) وارد شد... و گفت: دوست دارم گناهان کبیره را از قرآن بشناسم... امام [ضمن بیان گناهان کبیره ]فرمود: «لواط» هم یکى از آنها است و آیه «الذین یجتنبون کبائر الإثم و الفواحش...» را تلاوت نمود...».

۲۶ - «عن الحسن قال: قال رسول اللّه(ص) أتدرون ما اللّمم؟ قالوا: اللّه و رسوله أعلم قال هو الذى یلم بالخطرة من الزنا ثمّ لایعود، و یلم بالخطرة من شرب الخمر لایعود و یلم بالسرقة ثمّ لایعود; حسن [بصرى] گوید: رسول خدا(ص) فرمود: آیا مى دانید «لَمَم» چیست؟ گفتند: خدا و رسولش آگاه ترند، حضرت فرمود: «لمم» آن است که شخص به خطر زنا احیاناً آلوده مى شود. سپس از این گناه توبه مى کند و برنمى گردد و یا به گناه شرب خمر و یا سرقت گرفتار مى شود و با توبه هرگز به آن برنمى گردد».

موضوعات مرتبط

• احسان: آثار احسان ۲، ۱۱; زمینه احسان ۲۲
• ادعا: اجتناب از ادعاى بى گناهى ۱۸
• انسان: آثار عجز انسان ۱۴; انسان از خاک ۱۵; عنصر خلقت انسان ۱۵
• پاداش: شرایط پاداش ۲
• تقوا: آثار تقوا ۲۲
• جنین: مراحل رشد جنین ۱۶; نقش رشد جنین ۱۷
• خاک: نقش خاک ۱۵
• خدا: آثار اراده خدا ۱۵; آثار علم غیب خدا ۱۸; پاداشهاى خدا ۲; توصیه هاى خدا ۱۲; زمینه آمرزشهاى خدا ۱۴، ۱۷; علم خدا به متقین ۲۱; علم غیب خدا ۱۶; نشانه هاى وسعت آمرزشهاى خدا ۹; وسعت آمرزشهاى خدا ۸، ۱۰; وسعت علم خدا ۱۳; ویژگیهاى علم خدا ۱۰; ویژگیهاى قدرت خدا ۱۰
• خودستایى: اجتناب از خودستایى ۱۸; منشأ خودستایى ۱۹; ناپسندى خودستایى ۲۰
• زشتى: اجتناب از زشتى ها ۱، ۲۲
• سرنوشت: عوامل مؤثر در سرنوشت ۴
• شخصیت: عوامل شکل گیرى شخصیت ۱۷
• عفو: توصیه به عفو ۱۲
• عمل: آثار عمل پسندیده ۱۱; عمل ناپسند ۲۰
• غفلت: آثار غفلت ۱۹; غفلت از علم خدا ۱۹
• فواحش: مراد از فواحش ۲۴
• گناه: آثار اجتناب از گناهان کبیره ۲، ۵، ۶; آثار گناهان کبیره ۴; آمرزش گناهان صغیره ۹; اجتناب از گناهان کبیره ۱; اجتناب از گناه ۲۲; استغفار از گناه۲۴; اصرار بر گناه ۲۶; ترک گناه ۲۶; زمینه گناه ۲۰; شرایط آمرزش گناه ۶; شرایط آمرزش گناهان کبیره ۵; عوامل تکفیر گناه ۱۱; گناهان کبیره ۲۳، ۲۵; مراتب گناهان کبیره ۳
• مبلغان: توصیه به مبلغان ۱۲
• محسنان: خطاى محسنان ۷; لغزش محسنان ۷; ویژگیهاى محسنان ۱
• محمد(ص): توصیه به محمد(ص) ۱۲