ق ٤٥

نَحْنُ‌ أَعْلَمُ‌ بِمَا يَقُولُونَ‌ وَ مَا أَنْتَ‌ عَلَيْهِمْ‌ بِجَبَّارٍ فَذَکِّرْ بِالْقُرْآنِ‌ مَنْ‌ يَخَافُ‌ وَعِيدِ

ترجمه

ما به آنچه آنها می‌گویند آگاهتریم، و تو مأمور به اجبار آنها (به ایمان) نیستی؛ پس بوسیله قرآن، کسانی را که از عذاب من می‌ترسند متذکّر ساز (وظیفه تو همین است)!

|ما بهتر مى‌دانيم چه مى‌گويند، و تو مأمور اجبار آنها [به ايمان‌] نيستى، پس به وسيله‌ى قرآن هر كس را كه از تهديد من مى‌ترسد متذكر ساز

ما به آنچه مى‌گويند داناتريم، و تو به زور وادارنده آنان نيستى؛ پس به [وسيله‌] قرآن هر كه را از تهديد [من‌] مى‌ترسد پند ده.

ما به گفتار مردم (مغرض نادان) داناتریم و تو بر آن مردم، جبّار و مسلّط نیستی (تو رسول حقّی) پس آن کس را که از وعده عذاب قیامت من ترسان است به آیات قرآن متذکر ساز.

ما به آنچه [دشمنان لجوج بر ضد حقایق] می گویند، داناتریم و تو را بر آنان تسلطی نیست [که به قبول حقایق وادارشان کنی]؛ پس به وسیله قرآن کسانی را که از تهدید من می ترسند، بیم ده.

ما به آنچه مى‌گويند داناتريم و تو به آنها زور نمى‌گويى. پس هر كه را از وعده عذاب من مى‌ترسد به قرآن اندرز ده.

ما به آنچه می‌گویند آگاه‌تریم و تو زورگوی بر آنان نیستی، پس هر کس را که از وعده عذاب من می‌ترسد، به قرآن پند بده‌

ما بدانچه مى‌گويند داناتريم، و تو بر آنها [گماشته‌اى‌] چيره نيستى، پس آن را كه از وعده عذاب من مى‌ترسد بدين قرآن پند ده.

ما از آنچه (درباره‌ی رسالت تو) می‌گویند، آگاه‌تر (از هر کس دیگری) هستیم. تو مأمور نیستی که آنان را وادار (به ایمان) کنی (و با قهر و اجبار به سوی اسلام بکشانی). چون چنین است، کسانی را به وسیله‌ی قرآن پند و اندرز بده که از بیم دادن و تهدید کردن من می‌ترسند.

ما بدانچه می‌گویند داناتریم و تو به اجبار وادار کننده‌ی آنان (به ایمان) نیستی. پس با قرآن هر که را از تهدید من می‌ترسد یادآوری کن.

ما داناتریم بدانچه گویند و نیستی تو بر ایشان فرمانده پس یاد آور به قرآن آن را که بترسد از بیم‌دادن من‌

ق ٤٤	آیه ٤٥	ق ٤٦
سوره : سوره ق نزول : ٥ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«جَبَّارٍ»: غالب و چیره. (نگا: مائده / ). «فَذَکِّرْ بِالْقُرْآنِ»: با قرآن پند بده و موعظه کن.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ‌ بِالْحَقِ‌... (۰) لَيْسَ‌ عَلَيْکَ‌ هُدَاهُمْ‌ وَ لٰکِنَ‌... (۰) وَ إِنْ‌ مَا نُرِيَنَّکَ‌ بَعْضَ‌... (۱) وَ لَقَدْ نَعْلَمُ‌ أَنَّکَ‌ يَضِيقُ‌... (۲) فَسَبِّحْ‌ بِحَمْدِ رَبِّکَ‌ وَ کُنْ‌... (۰) وَ اعْبُدْ رَبَّکَ‌ حَتَّى‌ يَأْتِيَکَ‌... (۰) إِنَّکَ‌ لاَ تَهْدِي‌ مَنْ‌ أَحْبَبْتَ‌... (۱) فَذَکِّرْ إِنَّمَا أَنْتَ‌ مُذَکِّرٌ (۱) لَسْتَ‌ عَلَيْهِمْ‌ بِمُسَيْطِرٍ (۰)

تفسیر

• آيات ۳۹ - ۴۵ سوره ق
• بيان آيات آخر سوره كه پيامبر (ص ) را امر به صبر و تسبيح خدا مى كند و روز قيامت رابه ياد مى آورد
• (چند روايت در ذيل آيه : ((و سبح بحمد ربكقبل طلوع الشمس و قبل الغروب )) و مراد از ((ادبار السجود))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - خداوند، آگاه به گفتار نارواى مشرکان و کافران علیه دین (نحن أعلم بما یقولون)

۲ - علم خداوند به گفتار کافران، ملاک داورى او علیه آنان در قیامت (نحن أعلم بما یقولون) از ارتباط «نحن أعلم...» با آیات پیشین - که درباره حشر و معاد است - مطلب بالا استفاده مى شود.

۳ - پیامبر(ص)، تنها موظّف به ابلاغ پیام وحى و نه مجبور ساختن کافران به پذیرش آن (و ما أنت علیهم بجبّار)

۴ - دین، امرى متکى به اختیار و انتخاب خود آدمى است. (و ما أنت علیهم بجبّار)

۵ - تلاش و پیگیرى شدید پیامبر(ص)، درصدد هدایت همگان به سوى حق (و ما أنت علیهم بجبّار) از این که خداوند، وظیفه پیامبر(ص) را تنها تذکر و هشدار دانسته و به او یادآورى کرده که وظیفه اش واداشتن دیگران به ایمان به جبر و تلاش بیش از حد نیست; مطلب بالا استفاده مى شود.

۶ - قرآن، مایه تذکر و هشدار آدمیان (فذکّر بالقرءان)

۷ - حقایق دین، نهفته در نهاد آدمیان; اما نیازمند تذکر و یادآورى با پیام (فذکّر بالقرءان) واژه «ذکّر» به معناى تذکّر است. یادآورى کردن در جایى کاربرد دارد که قبلاً مورد توجه بوده; اما به دلایلى مغفول واقع شده است. در مورد آدمیان توجه قبلى آنان به حقایق دین، توجّه فطرى و غریزى خواهد بود.

۸ - قرآن، محور اساسى تبلیغ و رسالت پیامبر(ص) (فذکّر بالقرءان)

۹ - لزوم محور قرار دادن قرآن، در تبلیغ دین و هدایت خلق (فذکّر بالقرءان) هر چند آیه شریفه خطاب به پیامبر(ص) است; اما تکلیف استفاده از قرآن و محور قرار دادن آن در امر تبلیغ، داراى ملاک عام است و اختصاصى به شخص پیامبر(ص) ندارد.

۱۰ - رهنمود خداوند به پیامبر(ص)، در به کار بستن تلاش خویش براى بیدارى دل هاى مستعد و آماده (فذکّر بالقرءان من یخاف وعید)

۱۱ - مبلغان دین، موظّف به تلاش در بیدارى نفوس مستعد و وانهادن حق ستیزان، به خداوند (نحن أعلم بما یقولون ... فذکّر بالقرءان من یخاف وعید) برداشت یاد شده، با الغاى خصوصیت از مورد پیامبراکرم(ص) استفاده مى شود.

۱۲ - بیم از فرجام عمل، نقطه آغازین حرکت انسان به سوى تعهّد و حق پذیرى (فذکّر ... من یخاف وعید) از این که خداوند، پیامبر(ص) را موظّف کرده تا «من یخاف وعید» با قرآن تذکر دهد; استفاده مى شود که اعتقاد به قیامت و بیم از فرجام عمل، نخستین مرحله اى است که فرد را مستعد پذیرش حق مى سازد.

۱۳ - ناباورى به قیامت، عامل حق ناپذیرى و تأثیر نداشتن عالى ترین پیام هاى ارزشى در روح انسان (فذکّر بالقرءان من یخاف وعید) با توجه به این که آیات پیشین درباره معاد و رستاخیز بود; «من یخاف وعید» مى تواند بیانگر مسأله قیامت و نظام کیفر و پاداش باشد. در این صورت مفهوم آیه چنین خواهد بود: «قرآن در ناباوران به قیامت بى تأثیر است».

۱۴ - راه یابى انسان به کمال، در پرتو عنصر اختیار، همراه با تذکّر و هشدار (و ما أنت علیهم بجبّار فذکّر بالقرءان) خداوند از یک سو پیامبر(ص) را از اعمال فشار براى هدایت کافران باز داشته و از سوى دیگر، آن حضرت را موظف به تذکّر و هشداردهى کرده است.

موضوعات مرتبط

• اختیار: آثار اختیار ۱۴
• انسان: اختیار انسان ۱۴; اهمیت هدایت انسان ها ۵; فطریات انسان ۷; نیازهاى معنوى انسان ۷
• تبلیغ: ابزار تبلیغ ۹
• تذکر: آثار تذکر ۱۴; عوامل تذکر ۶
• ترس: آثار ترس از فرجام عمل ۱۲
• تکامل: زمینه تکامل ۱۴
• حق: اعراض از حق ستیزان ۱۱; زمینه حق پذیرى ۱۲; موانع حق پذیرى ۱۳
• خدا: آثار علم خدا ۲; توصیه هاى خدا ۱۰; علم خدا به سخنان ۱; ملاک قضاوت اخروى خدا ۲
• دین: آزادى دین ۴; تبلیغ علیه دین ۱; فطریت دین ۷; مسؤولیت مبلغان دین ۱۱; نفى اکراه در دین ۳، ۴; ویژگیهاى دین ۴
• قرآن: اهمیت قرآن ۹; نقش قرآن ۶، ۸، ۹
• کافران: سخن ناپسند کافران ۱
• کفر: آثار کفر به قیامت ۱۳
• محمد(ص): ابزار تبلیغ محمد(ص) ۸; توصیه به محمد(ص) ۱۰; محدوده رسالت محمد(ص) ۳; هدایتگرى محمد(ص) ۵
• مستعدان: اهمیت تنبه مستعدان ۱۰; اهمیت هدایت مستعدان ۱۱
• مشرکان: سخن ناپسند مشرکان ۱
• نیازها: نیاز به تذکر ۷
• هدایت: ابزار هدایت ۹