ق ٣٨

وَ لَقَدْ خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ‌ وَ الْأَرْضَ‌ وَ مَا بَيْنَهُمَا فِي‌ سِتَّةِ أَيَّامٍ‌ وَ مَا مَسَّنَا مِنْ‌ لُغُوبٍ‌

ترجمه

ما آسمانها و زمین و آنچه را در میان آنهاست در شش روز [= شش دوران‌] آفریدیم، و هیچ گونه رنج و سختی به ما نرسید! (با این حال چگونه زنده‌کردن مُردگان برای ما مشکل است؟!)

|و همانا آسمان‌ها و زمين و آنچه را كه ميان آن دو است در شش روز آفريديم و ما را هيچ ضعف و خستگى نرسيد [پس چگونه زنده كردن مردگان سخت باشد]

و در حقيقت، آسمانها و زمين و آنچه را كه ميان آن دو است در شش هنگام آفريديم و احساس ماندگى نكرديم.

و همانا ما آسمانها و زمین و آنچه بین آنهاست همه را در شش روز آفریدیم و هیچ رنج و خستگی به ما نرسید.

همانا ما آسمان ها و زمین و آنچه را میان آنهاست در شش روز آفریدیم، و هیچ رنج و درماندگی به ما نرسید.

ما آسمانها و زمين و آنچه را ميان آنهاست در شش روز آفريديم و هيچ خستگى بما نرسيد.

و به راستی که آسمانها و زمین و مابین آنها را در شش روز آفریدیم و به ما ماندگی نرسید

و هر آينه آسمانها و زمين و آنچه را ميان آنهاست در شش روز- شش دوران- آفريديم، و هيچ رنج و ماندگى به ما نرسيد.

ما آسمانها و زمین را در شش دوره آفریده‌ایم و هیچ گونه درماندگی و خستگی به ما نرسیده است (و کمترین مشکلی برای ما نداشته است. پس چگونه زنده گرداندن مردگان برای ما رنج‌آور و مشکل خواهد بود؟).

به‌راستی ما آسمان‌ها و زمین و آنچه را که میان آن دو است بی‌چون در شش روز [:زمان] آفریدیم. و هرگز ما را هیچ‌گونه خستگی لمس نکرد.

و همانا آفریدیم آسمانها و زمین و آنچه را میان آنها است در شش روز و نرسید ما را خستگی‌

ق ٣٧	آیه ٣٨	ق ٣٩
سوره : سوره ق نزول : ٥ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٧ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«سِتَّةِ أَیّامٍ»: (نگا: اعراف / ، یونس / هود / . «لُغُوبٍ»: درماندگی و خستگی (نگا: فاطر / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

فَقَضَاهُنَ‌ سَبْعَ‌ سَمَاوَاتٍ‌ فِي‌... (۴) أَ وَ لَمْ‌ يَرَوْا أَنَ‌ اللَّهَ‌... (۳)

لَخَلْقُ‌ السَّمَاوَاتِ‌ وَ الْأَرْضِ‌... (۳) أَ أَنْتُمْ‌ أَشَدُّ خَلْقاً أَمِ‌... (۲)

تفسیر

• آيات ۱۵ - ۳۸ سوره ق
• رد استبعاد اعاده خلقت ، و بيان امكان آن با استناد به وقوع خلقت نخستين
• قدرت و علم خداوند در خلق و تدبير موجودات بهحال خود باقى است
• بيان مقصود ((نزديگى خداوند بر انسان )) با عبارتى ساده و همه كس فهم
• علم خدا به انسان از طريق فرشتگان كاتب اعمال
• گفتار بعضى از مفسرين پيرامون ظرف ((اذا)) در آيه شريفه
• فرشتگان موكل بطور كامل مراقب انسان هستند و چيزى را از قلم نمى اندازند
• معناى اينكه فرمود: سكره موت ((به حق )) آمد
• مقصود از سائق و شهيدى كه در قيامت همراه هر كسى مى آيند و بيان اينكه مخاطب آيه :((لقد كنت فى غفلة من هذا...)) كيست و مفهوم آن چيست
• دو نكته اى كه از اين آيه شريفه استفاده مى شود
• معناى آيه : ((و قال قرينه هذا ما لدىّ عتيد))
• پاسخ خداى تعالى به عذرى كه به قرين شيطانى مشرك دوزخى مى آورد
• تفسير و توضيع ((و ما اءنا بظلام للعبيد))
• وجوهى كه درباره سئوال و جواب در آيه : ((يومنقول لجهنم هل امتلات و تقول هل من مزيد)) و مفاد آن گفته شده است
• وصف متقين و ورودشان به بهشت
• معناى اينكه درباره بهشت متقين فرمود: ((لهم ما يشاؤ ن فيها و لدنيا مزيد))
• روايتى در ذيل آيه : ((افعيينا بالخلق الاول ...)) و درباره دو فرشته نويسنده حسنات وسيئات
• روايتى دال بر اينكه خطاب ((القيا فى جهنمكل كفار عنيد)) به پيامبر و على (عليهما الصلوة و السلام ) مى شود
• چند روايت در ذيل آيه : ((يوم نقول لجهنم هل امتلاءت ...)) و راجع به اينكه درباره متقيندر بهشت فرموده : ((لهم ما يشاؤ ن فيها ولدينا مزيد)) و...
• روايتى در شاءن نزول ((و لقد خلقنا السموات و الاءرض ...)) و سخنى پيرامون آن

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - آفرینش آسمان و زمین و موجودات هستى، بهوسیله خداوند در شش مرحله (و لقد خلقنا السموت و الأرض و ما بینهما فى ستّة أیّام) مراد از «یوم» در آیه شریفه، معناى متعارف آن (روز یا شبانه روز) نیست; بلکه مقصود شش دوره و مرحله است; زیرا روز به معناى متعارف آن پس از آفرینش آسمان ها و زمین تحقق یافته است.

۲ - شکل گیرى نظام جهان، داراى روندى تدریجى و طى دوره هاى متعدد (و لقد خلقنا ... فى ستّة أیّام)

۳ - آفرینش آسمان ها و زمین، نمودى از قدرت عظیم الهى (و لقد خلقنا السموت و الأرض ) به قرینه آیات پیشین - که بیان کننده قدرت قاهره الهى بود - و نیز به قرینه ذیل آیه (و ما مسّنا من لغوب) طرح مسأله آفرینش آسمان و زمین براى نمایاندن قدرت الهى است.

۴ - آفریدگار جهان، قادر بر نابود ساختن کافران و منکران معاد* (و کم أهلکنا ... و لقد خلقنا السموت و الأرض ) بنابراین که تذکر به خالقیت خداوند، در ادامه آیات تهدیدى (کم أهلکنا قبلهم من قرن) باشد، برداشت بالا استفاده مى شود.

۵ - آفرینش جهان، با همه گستردگى و عظمت آن، فاقد کم ترین خستگى و رنج براى خداوند (و لقد خلقنا ... و ما مسّنا من لغوب ) «لغوب» به معناى تعب و خستگى مى باشد.

۶ - خلقت آسمان ها و زمین بدون کم ترین زحمت و دشوارى، نشان قدرت خداوند بر معاد (و لقد خلقنا ... و ما مسّنا من لغوب ) با توجه به این که سیاق عمده آیات پیشین، در اثبات معاد بود; طرح خالقیت خدا و آسان بودن خلقت براى او، مى تواند بیانگر امکان معاد و دشوار نبودن آن باشد.

۷ - معاد و برپایى قیامت، چونان شکل گیرى نخستین جهان روندى تدریجى خواهد داشت.* (و لقد خلقنا ... فى ستّة أیّام و ما مسّنا من لغوب ) با توجه به ارتباط این آیه با آیات پیشین - که در ارتباط با معاد بود - مطرح کردن «ستّة أیّام» مى تواند اشاره به این داشته باشد که اگر شکل گیرى جهان، به تدریج صورت گرفته، معاد نیز از روند تدریجى و قانونمند برخوردار است.

۸ - شکل گیرى تدریجى جهان، داراى ملاک هاى حکیمانه و نه معلول خستگى و محدودیت قدرت خداوند* (و لقد خلقنا السموت و الأرض ... و ما مسّنا من لغوب) برداشت بالا بدان احتمال است که بیان «ما مسّنا من لغوب» - در پى «ستّة أیّام» - نظر به این جهت داشته باشد که اصولاً در آفرینش، رنج و خستگى براى خداوند مطرح نیست و اگر کار آفرینش را در شش مرحله صورت داده است، دلایل دیگرى دارد و به سبب محدودیت قدرت او نیست.

موضوعات مرتبط

• آسمان: خلقت آسمان ها ۳، ۶; مراحل خلقت آسمان ۱
• آفرینش: خلقت آفرینش ۵; خلقت تدریجى آفرینش ۲، ۷، ۸; عظمت آفرینش ۵; ویژگیهاى خلقت آفرینش ۲; هدفدارى خلقت آفرینش ۸
• اسماء و صفات: صفات جلال ۵، ۶
• اعداد: عدد شش ۱
• خدا: خدا و خستگى ۵، ۸; خدا و رنج ۵; خدا و سختى ۶; نشانه هاى قدرت خدا ۳، ۶; وسعت قدرت خدا ۴
• زمین: خلقت زمین ۳، ۶; مراحل خلقت زمین ۱
• قیامت: برپایى تدریجى قیامت ۷
• کافران: هلاکت کافران ۴
• معاد: دلایل معاد ۶; هلاکت مکذبان معاد ۴
• موجودات: مراحل خلقت موجودات ۱