الزخرف ٥

أَ فَنَضْرِبُ‌ عَنْکُمُ‌ الذِّکْرَ صَفْحاً أَنْ‌ کُنْتُمْ‌ قَوْماً مُسْرِفِينَ‌

ترجمه

آیا این ذکر [= قرآن‌] را از شما بازگیریم بخاطر اینکه قومی اسرافکارید؟!

آيا به سبب اين كه شما قومى گزافكاريد، قرآن را از شما باز مى‌گيريم [و از هدايت شما منصرف شويم؟

آيا به [صِرف‌] اينكه شما قومى منحرفيد [بايد] قرآن را از شما باز داريم؟

آیا ما از متذکر ساختن شما (به قرآن) چون (به انکار آن) بر خویش ستم می‌کنید صرف نظر کنیم؟

آیا برای اینکه شما قومی اسراف کارید، قرآن را از شما دور کنیم و بازگردانیم؟! [نه این کار را نمی کنیم تا بندگانمان از هدایت محروم نشوند.]

آيا بدان سبب كه مردمى گزافكار هستيد، از شما اعراض كنيم و قرآن را از شما دريغ داريم؟

آیا به خاطر آنکه شما قومی گزافکار هستید، پند [قرآن‌] را از شما باز داریم؟

آيا اين ذكر- يادآورى و پند قرآن- را از شما از آن رو كه مردمى گزافكاريد از روى اعراض باز داريم؟- نه، بلكه شما را بدان پند مى‌دهيم-.

آیا ما این قرآن را (که مایه‌ی بیداری و راهیابی شما است) از شما بازگیریم (و شما را به خود واگذاریم و با آیات حیات‌بخش آن رهنمودتان نسازیم) بدان خاطر که شما مردمان متجاوز و اسرافکارید؟! (هرگز چنین نمی‌کنیم. بلکه قرآن را بر شما نازل می‌نمائیم تا دلهائی که اندک آمادگی دارند، تکان بخورند و به راه آیند، و گمراهانی چون شما، فردای قیامت حجّتی در دست نداشته باشند).

آیا پس به (صِرفِ) اینکه شما قومی مسرف بوده‌اید (باید) این یادواره را از شما باز داریم‌؟

آیا می‌زنیم از شما ذکر را (یادآوری را) کناری که شمائید قومی فزونی‌جویان‌

الزخرف ٤	آیه ٥	الزخرف ٦
سوره : سوره الزخرف نزول : ٥ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٩ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«اَفَنَضْرِبُ عَنکُمْ»: آیا از شما باز داریم؟ آیا از شما به دور و منصرف داریم؟ «الذِّکْرَ»: قرآن. پند دادن با سخنان گهربار قرآنی، و رهنمود با احکام آسمانی. «صَفْحاً»: اعراض و روگردانی. در این صورت مفعول مطلق و از غیر لفظ فعل است. روگردانان. در این صورت حال است. جانب و طرف چیزی. در این صورت ظرف است و معنی چنین است: آیا ما این قرآن را از شما بازگیریم و به جانب دیگری ببریم؟ «اَن کُنتُمْ قَوْماً مُّسْرِفِینَ»: اصل آن (لأنْ کُنتُمْ) است و به معنی (لِکَوْنِکُمْ) می‌باشد. «مُسْرِفِینَ»: مراد متجاوزین از حدّ و افراد سخت گمراه است. معنی دیگر آیه: آیا چون شما قوم متجاوزی هستید، از شما درگذریم، و از عقاب و عذاب خود نترسانیم و فردای قیامت حجّتی در دست داشته باشید؟

تفسیر

• آيات ۱ - ۱۴، سوره زخرف
• مفاد و غرض كلى سوره مباركه زخرف
• شرح مراد از اينكه در وصف قرآن فرمود: ((و انه فى امّ الكتاب لدينا لعلىّ حكيم ))
• گفتارى دو احتمال درباره ((احلكم تعقلون )) و پاسخ به آن
• احتجاج بر ربوبيت و يگانگى خداى تعالى با ذكر بخشى از آيات تكوينى او
• مقصود از به ياد آوردن نعمت پروردگار پس از سوار شدن بر كشتى ها و چهارپايان

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - افراط و زیاده روى مردم عصر بعثت در مخالفت با پیامبر(ص)، مانع لطف خدا در فرستادن وحى نبود. (أفنضرب عنکم الذکر صفحًا أن کنتم قومًا مسرفین) با توجه به مقام آیه - که مسأله وحى را مطرح مى کند - مراد از «اسراف»، افراط و زیاده روى در مخالفت با وحى خواهد بود.

۲ - مخالفت سرسختانه و افراط گرانه مشرکان عصر بعثت، با قرآن (أن کنتم قومًا مسرفین)

۳ - اراده خداوند در نزول وحى، متأثر از واکنش هاى مردم نیست. (أفنضرب عنکم الذکر صفحًا أن کنتم قومًا مسرفین)

۴ - قرآن، بیدارکننده آدمیان از غفلت و بى توجهى (أفنضرب عنکم الذکر) به کارگیرى «ذکر» به جاى «قرآن»، حاکى از این است که قرآن، بیدارگر خفتگان و یادآور غافلان است.

۵ - «ذکر»، از نام هاى قرآن است. (أفنضرب عنکم الذکر)

۶ - عنایت خداوند به هدایت تمامى انسان ها، حتى مشرکان ستیزه جو (أفنضرب عنکم الذکر صفحًا أن کنتم قومًا مسرفین) آیه شریفه، نشانگر لطف و رحمت الهى است; بدین صورت که خداوند، حتى با مخالفت فراوان مشرکان، از فرو فرستادن قرآن دریغ نورزید.

۷ - مبلغان الهى، نباید به خاطر مخالفت مردم، از تبلیغ و هدایت گرى سر باز زنند. (أفنضرب عنکم الذکر صفحًا أن کنتم قومًا مسرفین)

۸ - وجود زمینه بیدارى و هدایت در تمامى انسان ها، حتى منحرفان ستیزه گر (أفنضرب عنکم الذکر صفحًا أن کنتم قومًا مسرفین) از این گفته که مخالفت شدید مشرکان، مانع از ادامه نزول وحى بر آنان نخواهد شد، استفاده مى شود که در تمامى انسان ها، زمینه هدایت و تأثیر پذیرى از وحى وجود دارد.

۹ - اسراف و استفاده بى رویه از نعمت هاى الهى، امرى ناشایست * (أن کنتم قومًا مسرفین) برداشت یاد شده بدین احتمال است که مراد از اسراف، اسراف مصطلح باشد.

۱۰ - جوامع اسرافگر، مستحق محرومیت از برکات و الطاف الهى (أن کنتم قومًا مسرفین) آیه شریفه، نشانگر آن است که مسرفان، استحقاق محرومیت از نزول وحى را دارند; ولى لطف بى کران الهى موجب شده است که وحى ادامه یابد.

موضوعات مرتبط

• اسراف: سرزنش اسراف ۹
• انسان: هدایت انسان ها ۶
• تبلیغ: آسیب شناسى تبلیغ ۷; اهمیت تبلیغ ۷
• تنبه: عوامل تنبه ۴
• خدا: استقلال اراده خدا ۳; حتمیت لطف خدا ۱; عمومیت هدایتهاى خدا ۶; محرومان از لطف خدا ۱۰; محرومان از نعمتهاى خدا ۱۰
• ذکر :۵
• عمل: عمل ناپسند ۹
• قرآن: افراط در مخالفت با قرآن ۲; غفلت زدایى قرآن ۴; نامهاى قرآن ۵; نقش قرآن ۴; ویژگیهاى قرآن ۴
• لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۶
• مبلغان: مسؤولیت مبلغان ۷
• محمد(ص): افراط در مخالفت با محمد(ص) ۱
• مردم: افراط مردم مقارن بعثت ۱; مخالفت مردم مقارن بعثت ۱
• مسرفان: محرومیت مسرفان ۱۰
• مشرکان: افراط مشرکان صدر اسلام ۲; مخالفت مشرکان صدر اسلام ۲
• منحرفان: زمینه تنبه منحرفان ۸; زمینه هدایت منحرفان ۸
• وحى: موانع وحى ۱، ۳
• هدایت: اهمیت هدایت ۷; هدایت عامه ۶