الأحزاب ٦٦

يَوْمَ‌ تُقَلَّبُ‌ وُجُوهُهُمْ‌ فِي‌ النَّارِ يَقُولُونَ‌ يَا لَيْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ‌ وَ أَطَعْنَا الرَّسُولاَ

ترجمه

در آن روز که صورتهای آنان در آتش (دوزخ) دگرگون خواهد شد (از کار خویش پشیمان می‌شوند و) می‌گویند: «ای کاش خدا و پیامبر را اطاعت کرده بودیم!»

|روزى كه چهره‌هايشان در آتش دگرگون شود، مى‌گويند: اى كاش خدا را فرمان مى‌برديم و پيامبر را اطاعت مى‌كرديم

روزى كه چهره‌هايشان را در آتش زيرورو مى‌كنند، مى‌گويند: «اى كاش ما خدا را فرمان مى‌برديم و پيامبر را اطاعت مى‌كرديم.»

در آن روز صورتهاشان در آتش همی بگردد و (فریاد پشیمانی از دل برکشند و) گویند: ای کاش که ما (در دنیا) خدا و رسول را اطاعت می‌کردیم.

روزی که چهره هایشان را در آتش از سویی به سویی می گردانند، [و] می گویند: ای کاش ما [در دنیا] از خدا و پیامبر اطاعت کرده بودیم،

روزى كه صورتهايشان را در آتش بگردانند، مى‌گويند: اى كاش خدا را اطاعت كرده بوديم و رسول را اطاعت كرده بوديم.

روزی که چهره‌هایشان در آتش [دوزخ‌] گردانده شود، گویند کاش از خداوند اطاعت می‌کردیم و از پیامبر اطاعت می‌کردیم‌

روزى كه رويهاشان در آتش گردانده شود، گويند: اى كاش خداى را فرمان مى‌برديم و [اى كاش‌] پيامبر را فرمان مى‌برديم.

روزی (را خاطر نشان ساز که در آن) چهره‌های ایشان در آتش زیر و رو و دگرگون می‌گردد (و فریادهای حسرت بارشان بلند می‌شود و) می‌گویند: ای کاش! ما از خدا و پیغمبر فرمان می‌بردیم (تا چنین سرنوشت دردناکی نمی‌داشتیم).

روزی که چهره‌هایشان در آتش دگرگون شود، گویند: «ای کاش ما خدا را فرمان می‌بردیم و پیامبر را (نیز) اطاعت می‌کردیم.»

روزی که گردش داده شود رویهای ایشان در آتش گویند کاش فرمانبرداری می‌کردیم خدا را و فرمانبرداری می‌کردیم پیمبر را

الأحزاب ٦٥	آیه ٦٦	الأحزاب ٦٧
سوره : سوره الأحزاب نزول : ٥ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«تُقَلَّبُ»: زیر و رو می‌شود. یعنی گاه این سمت صورت و گاه آن سمت بر آتش نهاده می‌شود و همچون سیخ کباب غلط داده می‌شود. دگرگون و حال به حال می‌گردد. یعنی رنگهای مختلفی به خود می‌گیرد. گاه زرد و گاه سرخ و گاه کبود و گاه سیاه می‌گردد. (پناه بر خدا!). «الرَّسُولَ»: در رسم‌الخطّ قرآنی الف زائدی در آخر دارد که الف اطلاق نامیده می‌شود.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ يَوْمَ‌ يَعَضُ‌ الظَّالِمُ‌ عَلَى‌... (۳) رُبَمَا يَوَدُّ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا لَوْ... (۰) وَ يَوْمَ‌ يَعَضُ‌ الظَّالِمُ‌ عَلَى‌... (۳) يَا وَيْلَتَا لَيْتَنِي‌ لَمْ‌ أَتَّخِذْ... (۰)

قَالَ‌ ادْخُلُوا فِي‌ أُمَمٍ‌ قَدْ... (۵) وَ بَرَزُوا لِلَّهِ‌ جَمِيعاً فَقَالَ‌... (۲) لَقَدْ أَضَلَّنِي‌ عَنِ‌ الذِّکْرِ... (۰)

تفسیر

• آيات ۶۳ - ۷۳، سوره احزاب
• وصف حال كافران در عذاب قيامت و عذر آوردنشان به اينكه ما بزرگان خود را پيروىكرديم و گمراه شديم
• توضيحى درباره اينكه صلاح اعمال و غفران ذنوب را نتيجه و فرع بر((قول سديد)) آورد
• بررسى احتمالات مختلف در مراد از امانتى كه به انسان به وديعه سپرده شده است
• بيان اينكه مراد از اين امانت ولايت الهى و كمال در اعتقاد وعمل حق است و مقصود از حمل انسان دارا بودن صلاحيت و استعداد مى باشد
• پاسخ به ين پرسش كه چراى خداى حكيم و عليم چنين بار سنگينى را بر انسان ظلوم وجهول بار كرد
• معناى عرضه امانت به آسمانها و زمين و وصف انسانحامل آن به ظلوم و جهول
• اقوال مختلف مفسرين در تفسير آيه : ((انا عرضناالاءمانة ...)) و مراد از امانت و عرض آن
• بحث روايتى
• روايات و اقوالى درباره مقصود از اذيت بنىاسرائيل به موسى (عليه السلام ) در ذيل آيه : ((لا تكونوا كالذين آذوا موسى عليهالسلام ...))
• دو روايت درباره امانتى كه خدا عرضه كرد
• توضيحى درباره اينكه مقصود از آن امانت ، ولايت اميرالمؤ منين (عليه السلام ) است

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - در روز بى یار و یاورى کافران، صورت هاى آنان، در آتش از این رو به آن رو، چرخانده مى شود، تا خوب بسوزد. (لایجدون ولیًّا ... یوم تقلّب وجوههم فى النار) بنابراین که «یوم» ظرف براى «لایجدون» باشد، نکته یاد شده به دست مى آید.

۲ - در روز قیامت، صورت هاى کافران، در آتش، بر اثر شدت حرارت، منقلب شده، به رنگ هاى گوناگون در مى آید. (یوم تقلّب وجوههم) احتمال دارد که «تقلّب» به معناى «از این رو به آن رو شدن» باشد و احتمال دارد که به معناى «تحوّل و تغییر حالت کیفى» باشد که گاهى سیاه و گاهى زرد و ... مى شود. برداشت بالا، بنابر احتمال دوم است.

۳ - صورت انسان داراى حساسیت و موقعیتى خاص در میان سایر اعضاى وى است. (یوم تقلّب وجوههم) اختصاص به ذکر «وجه» از میان سایر اعضاى بدن، با این که با به این سو و آن سو گرداندن صورت، اعضاى دیگر هم گردانده مى شود، مى تواند به خاطر نکته یاد شده باشد.

۴ - لازم است که روزى را که در آن، کافران با آتش جهنم، به سختى عذاب و سوزانده مى شوند، به خاطر داشت. (یوم تقلّب وجوههم فى النار) برداشت بنابراین احتمال است که نصب «یوم» به جهت مفعولٌ به بودن اش باشد. که باید فعل «اُذکر» در تقدیر باشد.

۵ - سخن گفتن در جهنم، براى جهنمیان، امرى ممکن است. (یوم تقلّب وجوههم فى النار یقولون)

۶ - کافران، در جهنم بر نیندوختن توشه اى براى آخرت خود، حسرت مى خورند. (الکفرین ... یوم تقلّب وجوههم فى النار یقولون یلیتنا أطعنا اللّه و أطعنا الرسولا)

۷ - اطاعت از خداوند و رسول او، نجات بخش آدمى از آتش جهنم است. (یوم تقلّب وجوههم فى النار یقولون یلیتنا أطعنا اللّه و أطعنا الرسولا)

۸ - سختى و سوزش آتش جهنم، کافران را از عملکرد دنیوى شان پشیمان مى کند. (یوم تقلّب وجوههم فى النار یقولون یلیتنا أطعنا اللّه)

۹ - اطاعت از پیامبر خدا(ص) به همراه اطاعت از خدا، کارساز است. (یلیتنا أطعنا اللّه و أطعنا الرسولا)

۱۰ - انسان ها خود، در سرنوشت اخروى شان، نقش تعیین کننده دارند. (یوم تقلّب وجوههم فى النار یقولون یلیتنا أطعنا اللّه و أطعنا الرسولا)

۱۱ - کافران، در حال سوختن در آتش جهنم، بر عملکرد گذشته خود در دنیا، حسرت مى خورند. (یوم تقلّب وجوههم فى النار یقولون یلیتنا أطعنا اللّه)

۱۲ - پیامبر(ص) غیر از ابلاغ فرمان هاى خداوند به مردم، خود نیز فرمان هاى لازم الاطاعه دارد. (یلیتنا أطعنا اللّه و أطعنا الرسولا) جدا ذکر شدن اطاعت از رسول خدا(ص)، از اطاعت خدا، حکایت مى کند که آن حضرت، فرمان هایى غیر از فرمان هاى خداوند دارد، وگرنه، اطاعت از آن حضرت معنا نداشت.

موضوعات مرتبط

• آتش: سوزاندن با آتش ۴
• آخرت: توشه آخرت ۶
• اطاعت: آثار اطاعت از خدا ۷; آثار اطاعت از محمد(ص) ۷; اطاعت از خدا ۹; اطاعت از محمد(ص) ۹، ۱۲
• انسان: نقش انسان ۱۰
• پشیمانى: عوامل پشیمانى ۸
• جهنم: آتش جهنم ۱، ۲، ۴; تکلم در جهنم ۵; سختى آتش جهنم ۸; موجبات نجات از جهنم ۷
• جهنمیان :۵
• ذکر: اهمیت ذکر قیامت ۴
• سرنوشت: عوامل مؤثر در سرنوشت ۱۰
• صورت: حساسیت صورت ۳
• کافران: پشیمانى اخروى کافران ۸; چرخش صورت کافران ۱; حسرت اخروى کافران ۶، ۱۱; سوختن کافران در جهنم ۱۱; عذاب کافران ۴; کافران در جهنم ۱، ۲، ۴، ۶، ۸، ۱۱; کافران در قیامت ۱، ۲
• محمد(ص): اوامر محمد(ص) ۱۲