الأنبياء ٥٦

قَالَ‌ بَلْ‌ رَبُّکُمْ‌ رَبُ‌ السَّمَاوَاتِ‌ وَ الْأَرْضِ‌ الَّذِي‌ فَطَرَهُنَ‌ وَ أَنَا عَلَى‌ ذٰلِکُمْ‌ مِنَ‌ الشَّاهِدِينَ‌

ترجمه

گفت: «(کاملاً حقّ آورده‌ام) پروردگار شما همان پروردگار آسمانها و زمین است که آنها را ایجاد کرده؛ و من بر این امر، از گواهانم!

|گفت: آرى [حق را آورده‌ام‌]، پروردگارتان پروردگار آسمان‌ها و زمين است كه آنها را پديد آورده و من بر اين [واقعيت‌] از گواهانم

گفت: «[نه‌] بلكه پروردگارتان، پروردگار آسمانها و زمين است، همان كسى كه آنها را پديد آورده است، و من بر اين [واقعيت‌] از گواهانم.

ابراهیم پاسخ داد که خدای شما همان خدایی است که آفریننده آسمانها و زمین است و من بر این سخن به یقین گواهی می‌دهم.

گفت: [شوخی نمی کنم] بلکه پروردگارتان همان پروردگار آسمان ها و زمین است، همان که آنها را آفرید و من بر این [حقیقت] از گواهی دهندگانم.

گفت: نه، پروردگار شما، پروردگار آسمانها و زمين است. آن كه آنها را بيافريده است. و من بر اين سخن كه مى‌گويم گواهى مى‌دهم.

گفت حق این است که پروردگارتان، پروردگار آسمانها و زمین است همو که آنها را آفریده است، و من بر این [سخن‌] گواهم‌

گفت [نه، بازيگر نيستم‌] بلكه پروردگار شما خداوند آسمانها و زمين است، آن كه آنها را آفريده است و من بر اين [سخن‌] از گواهانم.

(ابراهیم بدیشان) گفت: (من اهل شوخی و مزاح نیستم و آنچه می‌گویم جدّی است. اینها خدایان شما نیستند و) بلکه پروردگار شما، پروردگار آسمانها و زمین است. همان پروردگاری که آنها را آفریده است و من بر این چیزی که گفتم از زمره‌ی گواهانی هستم که آگاهند و با دلیل و برهان گفته‌ی خود را ثابت می‌نمایند.

گفت: « (نه،) بلکه پروردگارتان، پروردگار آسمان‌ها و زمین است. (همان) کسی که آنها را با فطرت توحیدی پدید آورده و من بر این (حقیقت) از گواهانم.»

گفت بلکه پروردگار شما پروردگار آسمانها و زمین است آنکه پدید آورد آنها را و منم بر این از گواهان‌

الأنبياء ٥٥	آیه ٥٦	الأنبياء ٥٧
سوره : سوره الأنبياء نزول : ٦ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«فَطَرَهُنَّ»: آنها را خلق کرده است. بدون مُدِل و نمونه قبلی آنها را آفریده است. «الشَّاهِدِینَ»: گواهان. در اینجا مراد کسانی است که مسأله‌ای برای آنان واضح و آشکار است و برای اثبات آن دلیل و برهان کامل دارند. تنها چیزی را خواهند گفت که می‌بینند و می‌دانند.

تفسیر

• آيات ۴۸ - ۷۷ سوره انبياء
• اشاره به وجه تسميه ((تورات (( به : فرقان ، ضياء و ذكر
• مقصود از اينكه قرآن ((ذكر مبارك (( است
• مقصود از اينكه فرمود: ما به ابراهيم رشد او را داديم
• گفتگوى ابراهيم (عليه السلام ) با قوم بت پرست خود
• ابراهيم (ع ) بتها را قطعه قطعه كرد مگر بزرگترين آنها را
• محاجه آن جناب (عليه السلام ) با قوم خود بعد از شكستن بتها:((قال بل فعله كبيرهم ...((
• تنبه مردم بعد از شنيدن كلام ابراهيم (ع )
• اشاره به اينكه ((برد(( و ((سلام (( شدن آتش براى ابراهيم (عليه السلام ) به امرتكوينى خداى تعالى خارج از محدوده اطلاعات ما از سلسله علل و اسباب است
• بيان اينكه در جمله :((و جعلنا هم ائمة يهدون بامرنا(( مراد از هدايت رساندن به مقصد ومراد از ((امر(( امر تكوينى است
• توضيح اينكه مراد از وحى در آيه : ((واوحينا اليهمفعل الخيرات ...(( وحى تسديد است نه وحى تشريع و مؤ يد بودن ائمه به تسديد وتاءييد الهى را افاده مى كند
• بحث روايتى
• چند روايت راجع به اينكه خداوند امامت را در ابراهيم (عليه السلام ) و ذريه او قرار داد

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- جهان هستى (آسمان ها، زمین و انسان ها)، تحت ربوبیت خداوند است. (بل ربّکم ربّ السموت والأرض )

۲- انسان و جهان، ربّ واحدى دارند. (بل ربّکم ربّ السموت والأرض )

۳- خداوند، خالق جهان طبیعت (آسمان ها، زمین و انسان) است. (ربّکم ربّ السموت والأرض الذى فطرهنّ )

۴- شرک قوم ابراهیم، در ربوبیت و تدبیر جهان بود; نه در خالقیت آن. (قال بل ربّکم ربّ السموت والأرض الذى فطرهنّ )

۵- برخورد و مبارزه ابراهیم(ع) با بت پرستان و مشرکان، متکى بر استدلال و برهان بود. (قال ما هذه التماثیل ... قال بل ربّکم ... فطرهنّ )

۶- جهان طبیعت، داراى آسمان هاى متعدد (السموت )

۷- طبیعت، پدیده اى است بدیع و نو که خداوند آن را بدون برگرفتن ازنمونه اى آفریده است. (ربّ السموت والأرض الذى فطرهنّ )

۸- توحید در ربوبیت، لازمه توحید در خالقیت است. (بل ربّکم ... الذى فطرهنّ ) آیه شریفه، براى اثبات توحید خداوند در ربوبیت، او را به صفت خالق جهان بودن توصیف کرده است. این توصیف بیانگر این است که میان توحید در ربوبیت و توحید در خالقیت، پیوند ناگسستنى وجود دارد.

۹- خالقیت خداوند نسبت به جهان، دلیل ربوبیت انحصارى او نسبت به انسان و جهان است. (قال بل ربّکم ربّ السموت والأرض الذى فطرهنّ )

۱۰- خالق نبودن بت ها و معبودهاى مشرکان، دلیل ناشایستگى آنها براى عبادت و تقدیس انسان ها (ما هذه التماثیل ... قال ربّکم ربّ السموت والأرض الذى فطرهنّ) حضرت ابراهیم(ع)، براى ابطال عقیده مشرکان و بت پرستان و اثبات توحید ربوبى براى خداوند، به خالقیت او تمسک کرد. نکته یاد شده بیانگر این حقیقت است که تنها خالق جهان، شایسته تقدیس و عبادت است، نه چیز دیگر.

۱۱- لزوم بهره گیرى از برهان و استدلال در مقام دعوت به دین (ما هذه التماثیل ... قال بل ربّکم ... الذى فطرهنّ)

۱۲- حضرت ابراهیم(ع) بر صحت عقاید توحیدى خویش گواهى داد و خود را به آثار و پیامدهاى این عقیده، ملتزم و متعهد دانست. (و أناْ على ذلکم من الشهدین )

۱۳- ابراهیم(ع) از برهان روشن و حجت قاطع بر اثبات عقیده توحیدى خویش برخوردار بود. (و أناْعلى ذلکم من الشهدین ) طبق گفته برخى از مفسران ممکن است مقصود از شهادت دادن حضرت ابراهیم(ع) این باشد که آن حضرت، از برهان و حجت کافى و روشن برخوردار بود. از این رو به طور قاطع خود را به عنوان شاهد معرفى کرد.

۱۴- حضرت ابراهیم(ع) از ایمانى استوار و قاطعیت بسیار در مواضع عقیدتى خویش برخوردار بود. (ربّکم ربّ السموت ... و أناْعلى ذلکم من الشهدین ) اعلان حضرت ابراهیم(ع) به گواه بودنش بر صدق ادعاى خویش و آماده بودن براى ارائه دلیل و حجت بر راستى عقیده توحیدى، حقیقت یاد شده را مى رساند.

موضوعات مرتبط

• آسمانها: تعدد آسمانها ها۶; خالق آسمانها ها۳; مربى آسمانها ها۱
• آفرینش: خالق آفرینش ۳، ۹; مربى آفرینش ۱
• ابراهیم(ع): ایمان ابراهیم(ع) ۱۴; مبارزه با بت پرستان دوران ابراهیم(ع) ۵; برهان ابراهیم(ع) ۱۳; برهان در مبارزه ابراهیم(ع) ۵; فضایل ابراهیم(ع) ۱۴; قاطعیت ابراهیم(ع) ۱۴; قصه ابراهیم(ع) ۵; گواهى ابراهیم(ع) ۱۲; مبارزه با مشرکان دوران ابراهیم(ع) ۵
• انسان: خالق انسان ۳; مربى انسان ۱
• بتها: آثار عجز بتها ۱۰
• تبلیغ: برهان در تبلیغ ۱۱
• توحید: آثار توحید در خالقیت ۸; توحید ربوبى ۲; دلایل توحید ربوبى ۹; زمینه توحید ربوبى ۸; گواهان حقانیت توحید ۱۲
• جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۲
• خدا: ابداع خدا ۷; خالقیت خدا ۳، ۹; ربوبیت خدا ۱
• زمین: خالق زمین ۳; مربى زمین ۱
• شرک: دلایل بطلان شرک ۱۰
• طبیعت: ابداع طبیعت ۷
• عقیده: برهان در عقیده ۱۳
• قوم ابراهیم: تاریخ قوم ابراهیم ۴; شرک ربوبى قوم ابراهیم ۴; عقیده قوم ابراهیم ۴
• معبودان باطل: رد قداست معبودان باطل ۱۰; رد خالقیت معبودان باطل ۱۰