طه ١١٥

وَ لَقَدْ عَهِدْنَا إِلَى‌ آدَمَ‌ مِنْ‌ قَبْلُ‌ فَنَسِيَ‌ وَ لَمْ‌ نَجِدْ لَهُ‌ عَزْماً

ترجمه

پیش از این، از آدم پیمان گرفته بودیم؛ امّا او فراموش کرد؛ و عزم استواری برای او نیافتیم!

و ما از پيش با آدم پيمان بستيم، ولى فراموش كرد و ما براى او عزمى [راسخ‌] نيافتيم

و به يقين پيش از اين با آدم پيمان بستيم، و[لى آن را] فراموش كرد، و براى او عزمى [استوار] نيافتيم.

و همانا ما پیش از این با آدم عهدی بستیم (که فریب شیطان نخورد) و او فراموش کرد و در آن عهد او را استوار و ثابت قدم نیافتیم.

یقیناً پیش از این به آدم سفارش کردیم [که از میوه آن درخت نخورد] پس فراموش کرد و عزمی استوار برای او نیافتیم.

و ما پيش از اين با آدم پيمان بستيم ولى فراموش كرد، و شكيبايش نيافتيم.

و از پیش به آدم سفارش کردیم، ولی فراموش کرد، و در او عزمی استوار نیافتیم‌

و هر آينه از پيش به آدم سفارش كرديم، پس فراموش كرد و او را [در نگاهداشت آن‌] آهنگى استوار نيافتيم.

در آغاز کار، ما به آدم فرمان دادیم (که از میوه‌ی درخت ممنوع نخورد). امّا او ترک فرمان کرد و (از آن خورد، و در اوائل کار) از او تصمیم درستی و اراده‌ی استواری مشاهده نکردیم.

و همانا به‌راستی پیش از این سوی آدم پیمان بستیم. پس (آن را) فراموش کرد، و برای او عزمی (استوار) نیافتیم.

و همانا پیمان بستیم با آدم (سپردیم به آدم) پیش از این پس فراموش کرد و نیافتیم برای او عزمی را

طه ١١٤	آیه ١١٥	طه ١١٦
سوره : سوره طه نزول : ٧ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«عَهِدْنَا إلَی آدَمَ»: به آدم فرمان دادیم. مراد از عهد در اینجا سفارش و فرمان است. چنین توصیه و امری هم راجع بود به نخوردن از میوه درخت ممنوع (نگا: بقره / ). «مِن قَبْلُ»: در اوائل کار. پیشاپیش. قبل از زمان حال در روزگاران گذشته. «نَسِیَ»: ترک کرد. مراد از نسیان در اینجا فراموش کردن مطلق نیست. زیرا بر فراموشی مطلق عتاب و ملامتی وجود ندارد. از سوی دیگر، شیطان که نخوردن از میوه درخت را برابر فرموده آیه سوره اعراف به یاد آدم آورده بود. لذا مراد ترک فرمان یا دست‌کم فراموشکاریی است که به سبب کم توجّهی حاصل می‌گردد (نگا: طه / . «عَزْماً»: تصمیم و اراده استواری که انسان را در برابر وسوسه‌های اهریمن نگاه دارد.

تفسیر

• آيات ۱۱۵ - ۱۲۶ سوره طه
• تمثيل حال نوع آدمى بر حسب طبع زمينى و زندگى مادى اش در داستان آدم (عليه السلام ) و هبوط او
• علت دشمنى ابليس با آدم و همسرش و معناى كلمه ((فتشقى (( در آيه شريفه
• وجه مفرد آوردن آن در آيه : ((فقلنا يا آدم ...((
• وسوسه شيطان حضرت آدم را به چيزى كه عمر جاودان و سلطنت دائم مى بخشد
• بيان عدم منافات آيه (وعطى آدم ربه ) با عصمت انبياء
• معناى قول خداوند درباره آدم (ع ): (فتاب عليه و هدى ) و دلالت آن بر عصمت در امر دنيا ودين آدم (ع )
• توضيحى در مورد اينكه روى گردانان از ياد خدا داراى زندگى تنگ (معيشت ضنك ) هستند
• بررسى گفتار بعضى مفسرين در معناى ((معيشت ضنك ((
• مقصود از نابينا محشور نمودن معرضان از ياد خدا
• پاسخ خداوند: چون آيات ما را در دنيا فراموش كردى ، امروز فراموشت مى كنم !
• بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيه : ((و لقد عهدنا الى آدم ...(( و برخى ديگر از آيات گذشته )
• استناد ابن عباس در گفتگويش با عمر به ((و لم نجد له عزما(( وحمل آن بر عزم بر معصيت
• روايت خواستگارى اميرالمؤ منين (ع ) از دختر ابوجهل در زمان حيات فاطمه (س ) قطعا جعلىاست !
• روايتى از امام باقر در ذيل (و لقد عهدنا الى آدم ...) كه مى گويد عهد گرفته شدهدرباره درباره محمد(ص ) و اهل بيت علهم السلام بوده است
• روايت فوق بيان باطنى قرآن است نه تفسير قرآن

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - قرآن حاوى عهدها و توصیه هاى خداوند (و کذلک أنزلنه ... لعلّهم ... و لقد عهدنا إلى ءادم من قبل ) «عهد»; یعنى، وصیت و سفارش (قاموس)، «واو» در «و لقد عهدنا» داستان آدم را به مطالب قبل (و کذلک أنزلناه)، عطف کرده است، ارتباط عهد خداوند با آدم به نازل کردن قرآن، گویاى آن است که قرآن در پى آموختن عهدها و توصه هاى خداوند، به مردم است.

۲ - خداوند، در آغاز آفرینش انسان و روزگار پیش از عصر نزول قرآن، باآدم ابوالبشر، خواسته و توصیه اى را در میان گذاشته بود. (و کذلک أنزلنه ... و لقد عهدنا إلى ءادم من قبل ) مضاف الیه کلمه «قبل» - به قرینه آیه پیشین - زمان نزول قرآن است و ممکن است مراد، قبل از رخدادهایى باشد که از آغاز سوره به آن پرداخته شده بود و مراد از عهدى که خداوند با حضرت آدم(ع) کرده بود - چنانچه از آیات دیگر قصه آدم(ع) استفاده مى شود نخوردن از درخت ممنوع بوده است.

۳ - آدم(ع)، سفارش و عهد خداوند را نادیده گرفت و به آن عمل نکرد. (و لقد عهدنا إلى ءادم من قبل فنسى ) مراد از «نسیان» به قرینه سخن شیطان به آدم (ما نهاکما ربّکما... اعراف / ۲۰) فراموشى حقیقى نبوده است; بلکه لازمه آن (ترک عمل) اراده شده است.

۴ - آدم، فاقد عزم و اراده لازم براى به کار بستن توصیه هاى خداوند و توجه به آن بود. (و لقد عهدنا إلى ءادم ... فنسى و لم نجد له عزمًا)

۵ - عزم و تصمیم جدى براى عمل به توصیه هاى خداوند، خصلتى ارزشمند است. (و لقد عهدنا إلى ءادم ... فنسى و لم نجد له عزمًا ) تعبیر «نیافتیم» به جاى «نبود»، گویاى آن است که دراین موارد، وجود عزم، مطلوب و مورد انتظار است.

۶ - عزم و تصمیم جدى براى عمل به توصیه هاى خداوند، موجب ارزش مندى انسان در پیشگاه خداوند است. (و لم نجد له عزمًا) ضمیر فاعلى در «لم نجد»، دلالت دارد که وجود عزم در آدم(ع) مطلوب خداوند بود و نبود آن، امرى خلاف انتظار بوده است.

روایات و احادیث

۷ - «عن أبى جعفر(ع) قال: إنّ اللّه تبارک و تعالى عهد إلى آدم(ع) أن لایقرب الشجرة ... نسى فأکل منها و هو قول اللّه تبارک و تعالى: «و لقد عهدنا إلى آدم من قبل فنسى و لم نجد له عزماً»; از امام باقر(ع) روایت شده: خداوند - تبارک و تعالى - به آدم دستور داد که به آن درخت نزدیک نشود ... او دستور را فراموش کرد و از آن درخت خورد و این است سخن خداوند: «و لقد عهدنا...»».

موضوعات مرتبط

• آدم(ع): توصیه به آدم(ع) ۲، ۷; عصیان آدم(ع) ۴; عهدشکنى آدم(ع) ۳، ۷; فراموشى آدم(ع) ۷; قصه آدم(ع) ۲، ۳، ۴
• ارزشها: ملاک ارزشها ۶
• خدا: آثار عمل به توصیه هاى خدا ۶; تصمیم عمل به عهد خدا ۵; توصیه هاى خدا ۱، ۲، ۷; عمل به توصیه هاى خدا ۴; عهد خدا ۱; عهدشکنى با خدا ۳، ۷
• صفات: صفات پسندیده ۵
• قرآن: تعالیم قرآن ۱